Aicéatón

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
WD Bosca Sonraí Comhdhúil CheimiceachAicéatón

Cuir in eagar ar Wikidata
Substaint cheimiceachaicme eintiteas ceimiceach
Mais mhóilíneach58.042 Da
Tacsón ina n-aimsítear é
Rólsó-ghineach, ketone bodies (en) Aistrigh agus príomh-mheitibilít
Struchtúr ceimiceach
Foirmle cheimiceachC₃H₆O
SMILES canónta
Model 2D
CC(=O)C
InChIModel 3D
Airí
Dlús0.7902 g/cm³ (a 20 °C, leacht) Cuir in eagar ar Wikidata
Luas forleata fuaime1,203 m/s (20 °C, leacht) Cuir in eagar ar Wikidata
Comhéifeacht athraonta1.3588 Cuir in eagar ar Wikidata
PKa19.16 (a 25 °C) Cuir in eagar ar Wikidata
Móimint leictreach dhépholach2.88 D
Pointe leáite−96 °C
−95 °C
−94 °C
−94.8 °C Cuir in eagar ar Wikidata
Fiuchphointe56 °C (a 760 Torr)
56 °C
56.05 °C (a 101.325 kPa) Cuir in eagar ar Wikidata
Móimint leictreach dhépholach2.88 D
Eantalpacht chaighdeánach an fhoirmithe−216.5 kJ/mol
Galbhrú180 mmHg (a 20 °C) Cuir in eagar ar Wikidata
Guais
Teorainn inlasta íochtair2.5 vol%
Teorainn inlasta uachtarach12.8 vol%
Dáileog mharfach íosta150,000 mg/m³ (luch saotharlainne, ionanálú)
8,000 mg/kg (madra, instealladh inpheireatóineach)
500 mg/kg (francach saotharlainne, instealladh inpheireatóineach)
4,000 mg/kg (luch saotharlainne, riar infhéitheach)
1,576 mg/kg (Coinín, riar infhéitheach)
8,000 mg/kg (madra, riarachán béil)
714 mg/kg (duine, riarachán béil)
3,490 mg/kg (mamach, riarachán béil)
2,857 mg/kg (duine, riarachán béil)
5,000 mg/kg (madra, muc ghuine, insileadh fo-chraicneach)
1,159 mg/kg (duine) Cuir in eagar ar Wikidata
Dáileog mharfach airmheánach44 g/m³ (luch saotharlainne, ionanálú, 4 h)
50,100 mg/m³ (francach saotharlainne, ionanálú, 8 h)
1,297 mg/kg (luch saotharlainne, instealladh inpheireatóineach)
5,500 mg/kg (francach saotharlainne, riar infhéitheach)
3,000 mg/kg (luch saotharlainne, riarachán béil)
5,800 mg/kg (francach saotharlainne, riarachán béil)
5,340 mg/kg (Coinín, riarachán béil) Cuir in eagar ar Wikidata
Teocht uathadhainte465 °C
Meánteorainn nochta ualaithe ama590 mg/m³ (10 h, luach ar iarraidh)
2,400 mg/m³ (8 h, Stáit Aontaithe Mheiriceá)
500 ppm (, an Astráil, an Bheilg, an Fhionlainn, an Fhrainc, an Nua-Shéalainn, an Ríocht Aontaithe)
250 ppm (, an Danmhairg, an tSualainn)
1,200 mg/m³ (, an Ghearmáin)
1,210 mg/m³ (, an Ungáir)
200 ppm (, an tSeapáin)
750 ppm (, an Chóiré Theas)
1,000 ppm (, Meicsiceo, Na hOileáin Fhilipíneacha, an Tuirc)
1,780 mg/m³ (, an Ísiltír)
125 ppm (, an Iorua)
600 mg/m³ (, an Pholainn)
200 mg/m³ (, an Rúis) Cuir in eagar ar Wikidata
Short-term exposure limit (en) Aistrigh1,000 ppm (an Astráil, an Bheilg, an Chóiré Theas)
625 ppm (an Fhionlainn)
2,420 mg/m³ (an Ungáir)
1,260 ppm (Meicsiceo)
1 ppm (an Nua-Shéalainn)
1,800 mg/m³ (an Pholainn)
800 mg/m³ (an Rúis)
500 ppm (an tSualainn)
1,500 ppm (an Ríocht Aontaithe) Cuir in eagar ar Wikidata
Splancphointe0 °F Cuir in eagar ar Wikidata
Láithreach contúirteach don bheatha nó sláinte5,950 mg/m³
NFPA 704: Standard System for the Identification of the Hazards of Materials for Emergency Response ()
Rialachán (CE) Uimh. 1272/2008 (GHS02: flame (en) Aistrigh, GHS07: comhartha uaillbhreasa) Cuir in eagar ar Wikidata
Cód Kemler33
Eile
leacht inlasta Aicme IB

Is é an t-aicéatón[1][2] nó an própánón[3] an ceann is simplí de na céatóin. Tá sé sothuaslagtha san uisce, agus is tuaslagóir é ann féin. Is í an fhoirmle cheimiceach atá aige ná (CH3)2CO, is é sin, dhá mheitilghrúpa timpeall an charbóinilghrúpa. Is iomaí cineál úsáide a bhaintear as an aicéatón sa tionsclaíocht cheimiceach mar amhábhar, ach is mar dhíobhach vearnaise ingne agus mar chaolaitheoir péinte is mó a aithníonn Tadhg an mhargaidh é.

Bíonn aicéatón ar fáil go nádúrtha in orgánach an duine, agus de réir dhealraimh, ní carcanaigin (ábhar ailse) é. Is féidir leis an aicéatón cur isteach ar an lárchóras néarógach, ach le nimhiú aicéatóin a tharraingt ort féin caithfidh tú cainníocht infheicthe de a shlogadh nó tamall fada a chaitheamh á análú isteach. Thairis sin, an t-othar a thiocfaidh ina bheo as nimhiú aicéatóin, is dual dó biseach iomlán a fháil. Mar sin ní féidir a rá go mbeadh nimh ann. Scéal eile é go bhfuil sé as pabhar so-adhainte. Is é an splancphointe atá aige ná -20 °C, agus le teocht is airde ná sin, cuirfidh splanc nó bladhaire meascán an aeir agus an aicéatóin ghalaithe trí thine de phléasc, ar acht go bhfuil codán an aicéatóin sa mheascán níos airde ná 2.5% agus níos ísle ná 12.8%.

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. “acetone” | téarma.ie”. Téarma.ie: An Bunachar Náisiúnta Téarmaíochta don Ghaeilge. An Coiste Téarmaíochta. Dáta rochtana: 2023-07-11.
  2. Tomás de Bhaldraithe, eag.: “English-Irish Dictionary (de Bhaldraithe): acetone” (ga). Teanglann.ie. An Gúm (1959). Dáta rochtana: 2023-07-11.
  3. “propanone” | téarma.ie”. Téarma.ie: An Bunachar Náisiúnta Téarmaíochta don Ghaeilge. An Coiste Téarmaíochta. Dáta rochtana: 2023-07-11.