Imoibriú ceimiceach
Is éard is imoibriú ceimiceach ann ná próiseas as a dtagann claochlú ceimiceach ar shraith amháin de shubstaintí ceimiceacha go ceann eile.[1] Nuair a tharlaíonn imoibrithe ceimiceacha, atheagraítear na hadaimh agus bíonn athrú fuinnimh ag gabháil leis an imoibriú de réir mar a ghintear táirgí nua. Go clasaiceach, cuimsíonn imoibrithe ceimiceacha athruithe nach mbaineann ach le suíomhanna leictreon i bhfoirmiú agus i mbriseadh naisc cheimiceacha idir adaimh, gan aon athrú ar na núicléis (gan aon athrú ar na dúile atá i láthair), agus is minic gur féidir cur síos a dhéanamh orthu le cothromóid cheimiceach. Is fodhisciplín den cheimic í an cheimic núicléach a bhaineann le himoibrithe ceimiceacha na ndúl éagobhsaí agus radaighníomhacha inar féidir le hathruithe leictreonacha agus núicléacha araon tarlú.
Tugtar imoibreáin nó imoibrithe ar an tsubstaint (nó ar na substaintí) a raibh baint acu ar dtús le himoibriú ceimiceach. Is éard atá i gceist le himoibrithe ceimiceacha de ghnáth ná seicheamh fochéimeanna aonair, na himoibrithe bunúsacha mar a thugtar orthuathrú ceimiceach, agus táirgeann siad táirge amháin nó níos mó, a bhfuil airíonna difriúla acu de ghnáth ó na himoibreáin. Is minic gurb é atá i gceist le himoibrithe ceimiceacha ná seicheamh fochéimeanna aonair, na himoibrithe bunúsacha mar a thugtar orthu, agus is cuid den mheicníocht imoibrithe é an fhaisnéis bheacht ar an mheicníocht ghníomhaíochta. Déantar cur síos ar imoibrithe ceimiceacha le cothromóidí ceimiceacha, a chuireann na hábhair tosaigh, táirgí deiridh, agus uaireanta táirgí idirmheánacha agus coinníollacha imoibrithe i láthair go siombalach.
Tarlaíonn imoibrithe ceimiceacha ag ráta imoibrithe sainiúil ag teocht agus tiúchan cheimiceach ar leith. Táirgeann roinnt imoibrithe teas agus tugtar imoibrithe eisiteirmeacha orthu, agus d'fhéadfadh go mbeadh teas ag teastáil ó chuid eile chun go bhféadfadh an t-imoibriú tarlú, ar a dtugtar imoibrithe inteirmeacha. De ghnáth, méadaíonn rátaí imoibrithe de réir mar a mhéadaíonn an teocht toisc go bhfuil níos mó fuinnimh teirmeach ar fáil chun an fuinneamh gníomhachtúchá atá riachtanach chun naisc idir adaimh a bhriseadh.
Féadfar imoibriú a aicmiú mar ocsdí ina dtarlaíonn ocsaídiú agus dí-ocsaídiú nó neamocsdí i gcás nach dtarlaíonn aon ocsaídiú agus dí-ocsaídiú. Féadfar an chuid is mó d'imoibrithe ocscí simplí a aicmiú mar chuingir, dianscaoileadh, nó imoibriú díláithriúcháin aonair.
Úsáidtear imoibrithe ceimiceacha éagsúla le linn sintéis cheimiceach d'fhonn an táirge atá ag teastáil a fháil. Sa bhithcheimic, cruthaíonn sraith imoibrithe ceimiceacha as a chéile (áit a bhfuil táirge imoibrithe amháin mar imoibreán ar an gcéad imoibriú eile) conairí meitibileacha. Is minic a chatalaíonn einsímí próitéine na himoibrithe seo. Méadaíonn einsímí na rátaí imoibrithe bithcheimiceacha, ionas gur féidir sintéisí meitibileach agus dianscaoileadh, dodhéanta faoi ghnáthchoinníollacha a tharlaíonn ag an teocht agus na tiúchan atá i láthair laistigh de chill. MéadaíonnIs minic a bhíonn na himoibrithe seo catalaíoch ag einsímí próitéine. Méadaíonn einsímí rátaí na n-imoibrithe bithcheimiceacha, ionas gur féidir le sintéisí meitibileach agus dianscaoiltí, a bhíonn dodhéanta faoi ghnáthchoinníollacha, tarlú ag an teocht agus tiúchan i láthairi laistigh de chill.
Leathnaíodh an coincheap ginearálta d’imoibriú ceimiceach chuig imoibrithe idir eintitis níos lú ná adaimh, lena n-áirítear imoibrithe núicléacha, meatha radaighníomhacha agus imoibrithe idir buncháithnín, mar a thuairiscítear leis an réimsetheoiric chandamach.