Leictreon

Leictreon

Rangú	charged lepton (en) , cáithníní bunúsacha agus primary metabolite (en)
idirghníomhaíochtaí	idirghníomhú lag, idirghníomhú leictreamaighnéadach agus imtharraingt
Frithcháithnín	Posatrón
Fionnachtain	1897
Lucht leictreach	−1
Móimint mhaighnéadach	−1.0011596521808
Guairne	0.5
Paireacht	1
Forshiméadracht	selectron (en)
Eapainm	ómra
Uimhir Monte Carlo	11

Is éard atá sa leictreon (tugtar neigeatrón air freisin; is é e⁻ an gnáthchomhartha) ná cáithnín fo-adamhach. Taobh istigh den adamh a fhaightear na leictreoin, i gcumraíocht leictreonach, ag timpeallú an núicléas (is de phrótóin agus de neodróin atá sé sin cumtha).

Tá an lucht leictreach is lú ag na leictreoin, agus gineann siad sruth leictreach agus iad ag taisteal. Toisc go bhfuil baint ann idir an méid leictreon atá ag adamh agus a chuid tarraingt chuig adaimh eile, is bunúsach an pháirt a ghlacann an leictreon sa cheimic.

Stair

Bhí George Johnston Stoney, fisiceoir Éireannach, ar na chéad daoine a d’úsáid an focal ‘leictreon’ ar an gcainníocht bhunúsach luchta a fhaightear sa leictrealú.

Ba é Robert Millikan, Meiriceánach, an chéad duine a rinne luach an luchta ar an leictreon a thomhas. D’úsáid sé turgnamh cáiliúil ar a dtugtar an turgnamh ola-bhraonach. Fuair sé amach go bhfuil lucht dar luach −1.6 × 10⁻¹⁹C (nó an luach sin iolraithe faoi shlánuimhir éigin) ar bhraon ola a luchtaítear go leictreastatach. Rinne sé amach gurb in é méid an luchta ar an leictreon.

Naisc sheachtracha

• Of the "Electron", or Atom of Electricity Curtha i gcartlann 2005-08-08 ar an Wayback Machine - le G. J. Stoney, Philosophical Magazine, Series 5, Vol 38, l. 418-420, 1894