Ceres (abhacphláinéad)

Ceres
Ainmniú sealadach	1899 OF, 1943 XB, A899 OF, A801 AA
Cineál	abhacphláinéad agus astaróideach
Grúpa mionphláinéid	crios astaróideach
Cineál speictreach (astaróideach)	G-type asteroid (en) ; C-type asteroid (en)
Fionnachtaí	Giuseppe Piazzi
Dáta fionnachtana	1 Eanáir 1801, Astronomical observatory of Palermo (en)
Eapainm	Ceres
Réad tuismitheora	an Ghrian
Aois	13 Meán Fómhair 2023
Sonraí fithiseacha
	Féach ar an staid reatha
Apaipsis	2.98563 AU
Pearaipsis	2.54888 AU; (arg (ω): 73.4218)
Ais mhór a	2.767254360874 AU
Éalárnacht e	0.078912531765881
Tréimhse fhithiseach P	1,681.4038892446 d
Meán-Aimhrialtacht M	60.07877 ° (13 Meán Fómhair 2023)
Claonadh i	10.58687960097 °
Fad an nóid éirithigh Ω	80.254977722736 °
Saintréithe fisiceacha agus réaltmhéadracha
Trastomhas	939.4 km
Dearbhmhéid	3.34
Méid dhealraitheach (V)	6.79 (banda V)
Mais	939,300,000,000,000,000,000 kg
Meándlús	2.162 g/cm³
Tréimhse rothlaithe	9.07417 h
Ailbéideacht	0.09 (ailbéideacht gheoiméadrach)
Catalóga réalteolaíochta
Aitheantóir JPL	20000001
Sraith
	• Pallas »

Abhacphláinéad is ea (1) Ceres^[9] nó Ceiréas^[10] (siombail: ),^[11] mar a thugtaí uirthi nuair ba nós í a áireamh ar ceann de na hastaróidigh. Tá sí ag timpeallú na gréine laistigh den phríomhchrios astaróideach, idir Iúpatar agus Mars, agus is í an réad is mó sa chrios sin.

Airíonna

Tá Ceres 950 ciliméadar ar trastomhas, le tréimhse fithise 4.6 bliain, agus í beagnach sféarúil, murab ionann agus an chuid is mó de na hastaróidigh. Mar sin, tá Ceres níos cosúla le pláinéad beag ná le gnáthastaróideach.

Tá Ceres beagáinín níos lú ná míle ciliméadar ar trastomhas, agus mar sin, tá sí beagáinín níos lú ná Tethys agus Dione, ach níos mó ná Mimas agus Enceladus.

Stair

Ba é an réalteolaí Iodálach Giuseppe Piazzi a chuir an chéad sonrú riamh in Ceres, ar an gcéad lá de Mhí Eanáir sa bhliain 1801.

Bhí sé ina ábhar díospóireachta ag Aontas Idirnáisiúnta Réalteolaíochta, ar chóir dóibh Ceres agus na réada is mó i gCrios Kuiper a athaicmiú mar phláinéid, ó ghlactaí le Plútón mar phláinéad freisin. Sa deireadh thiar, bhí siad sásta catagóir an abhacphláinéid a bhunú le haghaidh réada "idir eatarthu" mar seo.

Tagairtí

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 ^1.4 ^1.5 ^1.6 “JPL Small-Body Database”. Dáta rochtana: 16 Deireadh Fómhair 2023.
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 “JPL Small-Body Database”. Dáta rochtana: 22 Eanáir 2024.
↑ Ráite i: JPL Small-Body Database.
↑ Ráite i: A Short History of Astronomy. Údar: Arthur Berry. Foilsitheoir: John Murray. Teanga an tsaothair nó an ainm: Béarla na Breataine. Dáta foilsithe: 1898.
↑ ^5.0 ^5.1 ^5.2 ^5.3 ^5.4 ^5.5 “JPL Small-Body Database”. Dáta rochtana: 16 Deireadh Fómhair 2023.
↑ Ráite i: Dictionary of Minor Planet Names (Sixth Revised and Enlarged Edition). Leathanach: 13. Foilsitheoir: Springer-Verlag. Teanga an tsaothair nó an ainm: Béarla.
↑ URL tagartha: http://ssd.jpl.nasa.gov/horizons.cgi?find_body=1&body_group=sb&sstr=1.
↑ URL tagartha: http://www2.keck.hawaii.edu/inst//conrad/nsfGrantRef/2007-arXiv-Benoit.Carry.pdf.
↑ "Cóip cartlainne". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2022-06-25. Dáta rochtana: 2022-04-28.
↑ [1]
↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."".

athraigh An Grianchóras

An Ghrian · Mearcair · Véineas - an Domhan - Mars · Ceiréas · Iúpatar · Satarn · Úránas · Neiptiún · Plútón · Haumea · Makemake · Eris
Pláinéid · Abhacphlainéid · Gealacha (Domhanda · Marsacha · Ióbhacha · Satarnacha · Úránasacha · Neiptiúnacha · Plútónacha · Haomaeacha · Eiriosacha)
Reanna bheaga: Astaróidigh (An príomhchrios · Crios Kuiper · Diosca scaipthe) · Coiméid (Scamall Hills · Scamall Oort) · Dreigeoidigh

[429000d8df56fbb11be9e4e27da80f4dd22aaf1a-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 ^1.4 ^1.5 ^1.6 “JPL Small-Body Database”. Dáta rochtana: 16 Deireadh Fómhair 2023.

[1c8dab34428da4ec0683e08df3e44b8478eee803-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 “JPL Small-Body Database”. Dáta rochtana: 22 Eanáir 2024.

[a197535ac1f3c8310ea5304904884ffec04376ab-3] Ráite i: JPL Small-Body Database.

[Q19025604-4] Ráite i: A Short History of Astronomy. Údar: Arthur Berry. Foilsitheoir: John Murray. Teanga an tsaothair nó an ainm: Béarla na Breataine. Dáta foilsithe: 1898.

[Q4026990-5] 5.0 ^5.1 ^5.2 ^5.3 ^5.4 ^5.5 “JPL Small-Body Database”. Dáta rochtana: 16 Deireadh Fómhair 2023.

[Q21856429-6] Ráite i: Dictionary of Minor Planet Names (Sixth Revised and Enlarged Edition). Leathanach: 13. Foilsitheoir: Springer-Verlag. Teanga an tsaothair nó an ainm: Béarla.

[f774c017fbf7ee4838ffca6d6f610994f9bdd23b-7] URL tagartha: http://ssd.jpl.nasa.gov/horizons.cgi?find_body=1&body_group=sb&sstr=1.

[697171c3f899984fd3335727c3f6179fa723dfe2-8] URL tagartha: http://www2.keck.hawaii.edu/inst//conrad/nsfGrantRef/2007-arXiv-Benoit.Carry.pdf.

[9] "Cóip cartlainne". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2022-06-25. Dáta rochtana: 2022-04-28.

[10] [1]

[11] Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."".

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]