Scátháin na bhFlatha

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.

Is genre teagaisc iad Scátháin na bhFlatha (Laidin: specula principum), scríofa le linn na meánaoise agus an Renaissance. Is cuid iad de genre níos leithne, Litríochta Speculi.

Feictear is minice iad mar théacsleabhair a thugann teagasc go díreach do ríthe nó rialtóirí eile, ar ghnéithe áirithe rialachais agus iompair, le samplaí i gcomhair nó aithrise nó seachanta. Cumadh iad go minic agus rí nua, idir óg agus/nó ar bheagán taithí, ag teacht i réim.[1]

Scríobhadh an saothar is luaite den chineál seo ag Sedulius Scottus (beo 840–860), an file Éireannach a mheastar a chum an dán gluaise, Pangur Bán (9ú haois). Is é An Prionsa (c. 1513) le Niccolò Machiavelli, an sampla is mó le rá, cé nach tipiciúil go leor é is féidir a rá.

Téacsanna clasaiceacha[cuir in eagar | athraigh foinse]

Super Physicam Aristotelis, 1595

Gréagacha agus Rómhánacha[cuir in eagar | athraigh foinse]

Indiacha[cuir in eagar | athraigh foinse]

Síneacha[cuir in eagar | athraigh foinse]

Téacsanna Iarthar na hEorpa[cuir in eagar | athraigh foinse]

Luathmheánaois[cuir in eagar | athraigh foinse]

Teacsanna Cairilínseacha:

Téacsanna Éireannacha

Meánaois déanach[cuir in eagar | athraigh foinse]

Renaissance[cuir in eagar | athraigh foinse]

Enlightenment[cuir in eagar | athraigh foinse]

Téacsanna Biosántacha[cuir in eagar | athraigh foinse]

Téacsanna Peirseacha Réamh-Ioslamacha[cuir in eagar | athraigh foinse]

  • Ewen-Nāmag (“Leabhar Rialacha”): Ar mhodhanna, nósanna, skills, ealaíona, eolaíochtaí, srl. na Sasanach
  • Tāj-Nāmag (“Leabhar na Corónach”)
  • Kalilag ud Damanag: aistriúchán Meán-Pheirsise de Panchatantra as an India.
  • Jāvidan Khrad ("Eagnaíocht Neamhbhásmhar")
  • Litríocht Andarz.

Téacsanna Ioslamacha[cuir in eagar | athraigh foinse]

Téacsanna Slavacha[cuir in eagar | athraigh foinse]

  • Neagoe Basarab (1512–1521), Teagaisc Neagoe Basarab dá mhac Theodosie, ar cheann deana chéad saothair liteartha as Wallachia

Féach freisin[cuir in eagar | athraigh foinse]

Foinsí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  • Anton, H.H. Fürstenspiegel und Herrscherethos in der Karolingerzeit. Bonner Historische Forschungen 32. Bonn, 1968.
  • Fürstenspiegel (Königsspiegel) des frühen und hohen Mittelalters Ein Editionsprojekt an der Universität Trier
  • Finotti, Fabio (eag.), I volti del principe. Venezia: Marsilio, 2018.
  • Handy, Amber. The Specula principum in northwestern Europe, A.D. 650-900 : the evolution of a new ethical rule. Thesis (Ph. D.), University of Notre Dame, 2011. Notre Dame, Ind. : University of Notre Dame, 2011. Dátarochtana 17ú Bealtaine, 2015. Univ. of Notre Dame Online theses & dissertations[nasc briste go buan]
  • Konstantinos D.S. Paidas, He thematike ton byzantinon "katoptron hegemonos" tes proimes kai meses Byzantines periodoy(398-1085). Symbole sten politike theoria ton Byzantinon, Athens 2005.
  • —, Tá byzantina "katoptra hegemonos" tes ysteres periodoy (1254–1403). Ekfraseis toy byzantinoy basilikou ideodous, Athens 2006.
  • Lambton, Ann K.S. Islamic Mirrors for Princes. In: eadem, Theory and Practice in Medieval Persian Government. Londain. 1980. VI: 419–442.
  • Smith, Roland M. The Speculum Principum in Early Irish Literature. Speculum 2 (1927): 411–45.

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. "Revitalising Leadership: Putting Theory and Practice into Context" (2017). Routledge. “Monarchy was then the most common form of governance in Europe, and the truth about leadership could be found in a genre of books known as 'mirrors for princes'” 
  2. A. Dubreucq (esg.), Jonas d'Orléans, Le métier du roi (De institutione regia). Sources Chrétiennes 407. Páras, 1995, ll. 45–9.
  3. Rob Meens. "Politics, mirrors of princes and the Bible: sins, kings and the well-being of the realm." Early Medieval Europe 7.3 (1998): 352
  4. "Audacht Morainn" . 
  5. Bríatharthecosc Con Culainn ar CODECS
  6. Tecosc Cuscraid ar CODECS
  7. Senbríathra Fíthail ar CODECS
  8. "Old Irish Wisdom Attributed to Aldfrith of Northumbria: An Edition of Bríathra Flainn Fhína Maic Ossu" (1999). 
  9. Bríathra Flainn Fhína (maic Ossu) ar CODECS
  10. Vincent de Beauvais (1995). "De morali principis institutione". Turnhout: Brepols. 
  11. Schneider, Robert J. (Eanáir 1991). "The Medieval Circulation of the De morali principis institutione of Vincent of Beauvais". Viator 22: 189–228. doi:10.1484/j.viator.2.301322. ISSN 0083-5897. 
  12. Guibert de Tournai (1914). "Le traité Eruditio regum et principum de Guibert de Tournai : étude critique et texte inédit". 
  13. M. Pinto de Mencses (ed.). Espelho dos Reis por Alvaro Pais. Lisbon, 1955.
  14. Jean-Philippe Genet (ed.). Four English Political Tracts of the Later Middle Ages Camden Society, 4th ser. 18 (1977). 177-9.
  15. Salter, F.M. "Skelton's Speculum Principis" Speculum 9 (1934): 25–37
  16. Olden-Jørgensen, Sebastian (ed.). Alithia. Et dansk fyrstespejl til Christian IV. UJDS-Studier 14. Copenhagen, 2003.
  17. Dunlop, D.M. (aistr.). Fusul al-Madani: Aphorisms of the Statesman. University of Cambridge Oriental Publications. Cambridge, 1961.
  18. Bosworth, C. E. (1998). "al-Maghribī, al-Ḥusayn ibnʿAlī". In Meisami, Julie Scott; Starkey, Paul (eds.). Encyclopedia of Arabic Literature, Volume 2: L–Z, Chronological Tables, Index. Routledge. p. 488. ISBN 0-415-18572-6.
  19. Michele Amari (1852), Solwān; or Waters Of Comfort by Ibn Zafer, iml. 1, iml. 2
  20. Meisami, Julie Scott (aistr.). Sea of Precious Virtues. Salt Lake City, 1991.
  21. Sajida Sultana Alvi. Advice on the art of governance. An Indo-Islamic Mirror for Princes. State University of New York Press. 1989.