Joe Heaney
| Ainm sa teanga dhúchais | (ga) Seosamh Ó hÉanaí  |
|---|---|
| Beathaisnéis | |
| Breith | 15 Deireadh Fómhair 1919 An Aird Thoir, Éire |
| Bás | 1 Bealtaine 1984 64 bliana d'aois Seattle, Washington |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | amhránaí |
| Fostóir | Ollscoil Wesleyan |
| Seánra | Sean-nós |
| Teangacha | An Ghaeilge agus Béarla |
| Lipéad ceoil | Topic Records |
   
| |
Bhain Seosamh Ó hÉanaí nó Joe Éinniú nó Joe Heaney (1 Deireadh Fómhair 1919[1] - 1 Bealtaine 1984) clú náisiúnta agus idirnáisiúnta amach dó féin de bharr a chuid amhránaíochta ar an sean-nós.[2][3] Tá cáil na scéalaíochta air freisin.
Saol
[cuir in eagar | athraigh foinse]San Aird Thoir, Carna, Co. na Gaillimhe, a rugadh é ar 1 Deireadh Fómhair 1919. Ba é an cúigiú duine clainne é de cheathrar buachaillí agus triúr cailíní.
Tar éis bunscolaíochta i Scoil na hAirde bhí sé ar scoláireacht ar feadh 1935-37 i gColáiste Éinde[4], coláiste ullmhúcháin a bhí go sealadach i mBaile Átha Cliath ag an am. Dúradh leis roimh Cháisc 1937 gan filleadh ar an gcoláiste agus is dóigh le Mac Con Iomaire gur neafais éigin ar nós caitheamh toitíní a bhí i gceist.[5]
Chaith sé tamall ag obair d’fheirmeoir in oirthear na Gaillimhe. I 1947 chuaigh sé go Glaschú mar a raibh uncail leis ag obair. Chaith sé tréimhse ag obair i Sasana sna caogaidí, áit a mbíodh sé, ag casadh sna folk clubs uaireanta. Is i Londain is minice a bhíodh Seosamh ag obair, cé gurbh in Southampton a chaith sé tamall de 1955-58.
Chaith sé seal fada i Meiriceá. I 1965 bhí cuireadh aige chun páirt a ghlacadh san Newport Folk Festival agus sa Philadelphia Folk Festival agus d’éirigh thar cionn leis. Rinne sé imirce go Meiriceá sa bhliain 1966. Ar feadh 14 bliana bhí sé i bhfeighil an ardaitheora i mbloc árasán in Manhattan, Nua-Eabhrac
Chuaigh sé ag teagasc sna ollscoileanna ansin, ar dtús in Ollscoil Veislíoch in Middletown, Connecticut, agus ina dhiaidh sin in Ollscoil Washington, Seattle, in aois 64 dó.
Bronnadh an National Heritage Award for Excellence in Folk Arts air i mí Iúil 1982, an gradam is airde i Meiriceá d'ealaíontóir tíre.
Trom ar an tobac, bhí eimfiséime ag cur as do agus ansin tháinig an fliú air i mí Márta 1984.[6] D'éag sé i Seattle ar Lá Bealtaine 1984.
Amhránaíocht
[cuir in eagar | athraigh foinse]Bhuaigh Ó hÉanaí an chéad duais ar amhránaíocht ar an sean-nós ag Oireachtas 1942. Thaifead Séamus Ennis agus Alan Lomax amhráin dá chuid an bhliain sin.
Féach freisin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ "Joe Heaney’s Date of Birth | Cartlanna Sheosaimh Uí Éanaí" (en-GB). Dáta rochtana: 2020-05-02.
- ↑ "Cartlanna Sheosaimh Uí Éanaí | Amhránaíocht, scéalaíocht ⁊ seanchas ó thraidisiún Charna" (en-GB). Dáta rochtana: 2020-05-02.
- ↑ Diarmuid Breathnach agus Máire Ní Mhurchú. “Ó hÉANAÍ, Seosamh (1919–1984) | ainm.ie” (ga). An Bunachar Náisiúnta Beathaisnéisí Gaeilge (Ainm.ie). Dáta rochtana: 2024-02-19.
- ↑ "St. Endas College Galway | Secondary School Galway" (en-US). Dáta rochtana: 2020-05-02.
- ↑ Mac an Iomaire, Liam. "Seosamh Ó hÉanaí: Nár fhágha mé bás choíche (Ríomhleabhar) | CIC". www.cic.ie. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2020-12-09. Dáta rochtana: 2020-05-02.
- ↑ Sean Williams, Lillis Ó Laoire (2011-04-12). "Bright Star of the West: Joe Heaney, Irish Song Man" (as en). Oxford University Press.
 | Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |