Feasta
  | |
| Cineál | irisleabhar |
|---|---|
| Cárta innéacs | |
| Teanga | an Ghaeilge |
| Dáta foilsithe | 1948 |
| Tréith | |
| Príomhábhar | Litríocht na hÉireann |
| Eagarthóir | Pádraig Mac Fhearghusa |
| Suíomh | feasta.ie |
Iris Ghaeilge a phléigh litríocht, polaitíocht agus eolaíocht ab ea Feasta. Bunaíodh é in 1948 agus é d’aidhm aige Conradh na Gaeilge a chur chun cinn agus scríbhneoireacht nua a chothú.
Bhí Foras na Gaeilge ag tacú leis ar feadh tamaill ach rinne an Foras athchomhairle agus rún aige athrú a dhéanamh ar dháileadh na ndeontas.[1] Le tamall de bhlianta anuas tá Feasta ag seasamh ar a bhoinn féin.[2]
Stair[cuir in eagar | athraigh foinse]
Bhí baint ag bunú Feasta le teacht chun cinn scríbhneoireacht na Gaeilge ó aimsir Athbheochan na Gaeilge. Ba é an scéal céanna ag An tUltach agus ag Comhar é. Mar a deir an tOllamh Nollaig Mac Congáil:
- Chuidigh na foilseacháin sin ach go háirithe leis an Ghaeilge a thabhairt isteach sa nuaré agus dúshraith bhuan a leagan dár tharla i gcinniúint fhoilsitheoireacht agus scríbhneoireacht na Gaeilge ó shin.[3]
Is iomaí eagarthóir a bhí ag Feasta. Orthu sin bhí Seosamh Ó Duibhginn, Eoghan Ó Tuairisc, Séamas Ruiséil, Aogán Ó Muircheartaigh agus Íte Ní Chionnaith (a bhí ar an gcéad bhean a toghadh mar uachtarán Chonradh na Gaeilge). Is é Pádraig Mac Fhearghusa an t-eagarthóir a chaith an seal ab fhaide sa phost, agus is é Cormac Ó hAodha atá anois ann.[4]
Cé go bhfuil baint ag Feasta fós le Conradh na Gaeilge, tá sé neamhspleách i gcúrsaí eagarthóireachta.
Ábhar[cuir in eagar | athraigh foinse]
Foilsíonn Feasta léirmheasanna agus tráchtaireacht shóisialta agus pholaitiúil, in éineacht le tuairiscí ar imeachtaí cultúrtha a bhaineann leis an teanga. Scríobhann roinnt colúnaithe don iris go rialta. Foilsítear gearrscéalta agus filíocht, agus tá dánta le Máirtín Ó Direáin, Máire Mhac an tSaoi, Seán Ó Ríordáin, agus Nuala Ní Dhomhnaill. Tá sé de chuspóir ag Feasta scríbhneoireacht nua a spreagadh.[5] Níl drogall ar Feasta ábhar Gaeilge ó scríbhneoirí thar lear a fhoilsiú.
Tá Feasta ar fáil le síntiús agus i roinnt siopaí, agus foilsíonn sé fógraí le foilsitheoirí Gaeilge. Tá roinnt mhaith de le léamh ar líne.
Nótaí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ Ferdie Mac an Fhailigh (sean-Phríomh-Fheidhmeannach an Fhorais): “Promotion of Irish online and through publications must be strategic,” Irish Times, 2 Bealtaine 2014: http://www.irishtimes.com/culture/promotion-of-irish-online-and-through-publications-must-be-strategic-1.1780572
- ↑ ”Litir do Chairde Feasta,” Feasta, Meitheamh 2014, lch 27.
- ↑ Mac Congáil, Nollaig. Feasta, Innéacs 1948 – 2000. Feasta 2003: lch 8.
- ↑ Nuacht RTÉ,12 Nollaig 2019: "Cormac Ó hAodha ina eagarthóir nua ar Feasta": https://www.rte.ie/news/nuacht/2019/1209/1097958-cormac-o-haodha-ina-eagarthoir-nua-ar-feasta/
- ↑ Mac Congáil, ibid.: lch 10.