Erasmus as Rotterdam

Erasmus as Rotterdam
	;
Ainm sa teanga dhúchais	(la) Desiderius Erasmus Roterodamus
Beathaisnéis
Breith	28 Deireadh Fómhair 1466; Rotterdam
Bás	12 Iúil 1536 ; 69 bliana d'aois; Basel
Siocair bháis	Bás nádúrtha (Dinnireacht)
Áit adhlactha	Basel Minster (en)
Faisnéis phearsanta
Reiligiún	An Eaglais Chaitliceach Rómhánach
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Ollscoil Pháras (1495–); Collège de Montaigu ; City Gymnasium (en) ; Ollscoil Torino ; Coláiste na mBanríonacha, Cambridge ; Ollscoil Cambridge ; Coláiste Sorbonne
Céim acadúil	Dochtúir Diadhachta
Comhairleoir dochtúireachta	Jan Standonck agus Alexander Hegius von Heek
Áit chónaithe	Erasmus House (en)
Teanga dhúchais	an Laidin
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Fealsúnacht Chríostaí agus renaissance humanism (en)
Suíomh oibre	Basel (1514–); Rotterdam
Gairm	Lady Margaret's Professor of Divinity (en) (1510–1515), scríbhneoir, Laidineoir, sagart Caitliceach Rómhánach, múinteoir ollscoile, aistritheoir an Bhíobla, diagaire, scríbhneoir aistí, fealsamh, aistritheoir
Tréimhse ama	An Renaissance
Fostóir	Sean-Ollscoil Lováin
Gluaiseacht	Renaissance philosophy (en)
Mac/iníon léinn de chuid	Alexander Hegius von Heek, Jan Standonck, John Colet agus George Hermonymus
Mac/iníon léinn	Gabriel Mudaeus, Richard Croke agus Nikolaus Bensrott (en)
Faoi thionchar	Epicureanism (en) , Cicearó agus Giovanni Pico della Mirandola
Teangacha	An Laidin, an Ollainnis, an Ghréigis agus Eabhrais an Bhíobla
Ord crábhaidh	Agaistínigh
Saothar
	Saothar suntasach (1500) Adagia (en) ; (1511) In Praise of Folly (en) ; (1530 (Féilire Ghréagóra)) A handbook on manners for children (en) ; (1532) The Education of a Christian Prince (en) ;
Mac léinn dochtúireachta	Wolfgang Capito agus Jacob Milich

Sagart, diagaire, fealsamh agus daonnachaí Críostaí ba ea Desiderius Erasmus as Rotterdam (a rugadh ar 27 nó 28 Deireadh Fómhair 1469 i Rotterdam agus a d'éag ar 12 Iúil 1536 i mBasil, An Eilvéis). Ó Erasmus a tháinig an tuairim ag tús an 16ú haois go raibh an saol spioradálta faoi ionsaí. Cé gur fhan Erasmus ina Chaitliceach dílis deabhóideach bhí síol na corraíle ina chuid scríbhinní ón tús. Spreag sé smaointeoirí agus cléirigh eile chun labhairt amach go neamhbhalbh agus a míshásamh a chur in iúl. Scaip na smaointe sin go tapa i measc lucht léinn mar gheall ar nuatheicneolaíocht an chlóphreasa.^[1]

Saol

Bhí muintir Erasmus i ngreim ag an mbochtaineacht. Chun éalú ó chuing na bochtaineachta, cuireadh an stócach isteach i mainistir de chuid na nAgaistíneach. Rinneadh sagart de.

Chaith Erasmus tréimhse ag déanamh staidéir i bPáras ach in ainneoin gur fhoghlaim sé neart, chuir an cruatan a d'fhulaing sé ansin isteach air. Thaistil sé ó cheann ceann na hEorpa agus chaith sé seal torthúil taitneamhach i Sasana mar ar bhuail sé leis na daonnachaithe mór le rá comhaimseartha sa tír sin ; bhí sé an-mhór le Thomas More agus scríobh Erasmus "In Praise of Folly"^[3] in 1511 nuair a bhí sé ag fanacht leis.

Chuir sé neart oibre fiúntach i gcló, uilig scríofa i Laidin, teanga ina raibh a chumas aitheanta go forleathan. Rinne sé chuir síos agus tráchtaireacht ar a lán de na saothar clasaiceach ón seandomhan, agus anuas ar sin, cháin sé an Eaglais Chaitliceach agus rinne sé chuid mhaith mholta le na fadhbanna, nárbh fhéidir a shéanna, a bhí aici a réiteach.

Bhí clú agus cáil ar Erasmus thart fán Eoraip agus neart rialaitheoirí ag lorg a chomhairle. Níorbh ionann daonnachas an tuaiscirt agus daonnachas na hIodáile, áfach. Bhí fonn láidir ar dhaonnachtaigh an tuaiscirt an Eaglais a athleasú.^[1]

Thart faoin am seo is ea a thosaigh an Athleasú Creidimh le Martin Luther agus a thacaithe. Deirtear go raibh sé ar chumas Erasmus stop a chuir le seo agus na fadhbanna a réiteach taobh istigh den Eaglais Chaitliceach agus an deighilt a sheachaint. Ach de réir dealramh ní raibh Erasmus sásta idirghabháil a dhéanamh.

Bás

Tháinig dinnireacht ar Erasmus agus d'éag sé ar an 12 Iúil 1536 i mBasel. Cuireadh é in Ardeaglais Basil.

Mórshaothair

In Praise of Folly^[3]
Handbook of a Christian Knight
On Civility in Children
Julius Excluded
The Education of a Christian Prince
Novum Instrumentum omne
On Free Will

Tagairtí

↑ ^1.0 ^1.1 Áine Ní Charthaigh agus Aidan O’Sullivan. "Tuiscint don Ealaín (An Gum), Caibidil 33". Dáta rochtana: 2024.
↑ Hussey, Matt (2011). "Quentin Massys". Fréamh an Eolais. Coiscéim. p. 440.
↑ ^3.0 ^3.1 "In Praise of Folly" (as en) (2024-07-06). Wikipedia.

[:0-1] 1.0 ^1.1 Áine Ní Charthaigh agus Aidan O’Sullivan. "Tuiscint don Ealaín (An Gum), Caibidil 33". Dáta rochtana: 2024.

[FreamhanEolais-2] Hussey, Matt (2011). "Quentin Massys". Fréamh an Eolais. Coiscéim. p. 440.

[:1-3] 3.0 ^3.1 "In Praise of Folly" (as en) (2024-07-06). Wikipedia.

[1]

[2]

[3]