Domhnall mac Muireacáin
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Bás | 884 |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | monarc  |
| Teaghlach | |
| Athair | Muireacán mac Diarmada |
| Siblín | Cearbhall mac Muireacáin |
Rí na Laighean de rítheaghlach Uí Máil ba ea Domhnall mac Muireacáin (Sean-Ghaeilge Domnall mac Muirecáin (bás 884) Uí Fhaoláin. Muireacán mac Diarmada (bás 863), iar-rí, ba ea a athair.[1][2]
Is doiléir iad na ríliostaí Laighneacha sa tréimhse seo. Molann Francis John Byrne gurb í cúis an mhearbhaill seo ná gur lag a bhí ríthe Uí Dhúnlainge ag an am de bharr cumhacht a gcomharsan, Cearbhall mac Dunlaing (bás 888), rí na nOsraí, cé nach ndearna rí Laigean de féin riamh.[3]
Is dócha gur tháinig Domhnall i gcomharbacht ar a athair mar thaoiseach Uí Fhaoláin sa bhliain 863. Fuair a réamhtheachtaí mar rí Laigean, Ailill mac Dúnlainge Uí Mhuireadaigh, bás sa bhliain 871, ach ba é Muireadach mac Brain Uí Dhúnchadha (bás 885) atá luaite agus imeachtaí na mblianta 870 agus 875 á dtuairisc.[4] Dar leis an Chronicum Scotorum agus annála Éireann eile, tháinig Domhnall i gcoróin na Laighean sa bhliain 880.[5] Más fíor, bhí sé i réim as sin go dtí 884.[6]
Sa bhliain 874, rinne an tArdrí Aodh Fionnliath (bás 879) ionradh ar na Laigin. Rinne sé creach ar an tír agus dhóigh sé eaglaisí, Cell Ausili san áireamh.[7] Sa bhliain 880, rinne an tArdrí nua, Flann Sionna (bás 916), ionsaí ar na Laigin agus ghabh sé gialla.[8]
Sa bhliain 884, maraíodh Domhnall ag a mhuintir féin.[9] Rinneadh rí Laigean dá dheartháir, Cearbhall (bás 909), sa bhliain 885.
Foinsí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Corpus of Electronic Texts
- Byrne, Francis John (2001), Irish Kings and High-Kings, Baile Átha Cliath: Four Courts Press, ISBN 978-1-85182-196-9
- Ó Corráin, Donnchad (1972), Ireland Before the Normans, Baile Átha Cliath: Gill and Macmillan
Naisc sheachtracha
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Byrne, Tábla 9
- ↑ Ó Corráin, lch. 186
- ↑ Byrne, lch. 163
- ↑ Annála Uladh, AU 870.2, AU 875.2
- ↑ Chronicum Scotorum, CS 880
- ↑ Tugtar réimeas trí bliana dó sna ríliostaí sa Leabhar Laighneach.
- ↑ AU 874.4
- ↑ CS 880
- ↑ AU 1884.3