Muireadhach mac Brain Ardchinn
| Ainm sa teanga dhúchais | (sga) Muiredach mac Brain  |
|---|---|
| Beathaisnéis | |
| Breith | 8 haois |
| Bás | 818 |
| Teaghlach | |
| Teaghlach | Uí Mhuireadhaigh |
| Páiste | Dúnlaing mac Muireadaigh, Túathal mac Máele-Brigte |
| Athair | Bran Ardcheann |
| Siblín | Ceallach mac Brain |
- Féach freisin rí Laighean Muireadhach mac Brain (bás 885)
Rí na Laighean de rítheaghlach Uí Dhúnlainge ba ea Muireadhach mac Brain (Sean-Ghaeilge Muiredach mac Brain) (bás 818) Bran Ardchenn mac Muireadhaigh (bás 795), iar-rí, ba ea a athair.[1] Bhí sé i réim ón mbliain 805 go dtí 806, agus arís ó 808 go 818, mar chomhrí le Muireadhach mac Ruairí (bás 829) Uí Fhaoláin
Ní fheictear Muireadhach i ríliostaí le fáil sa Leabhar Laighneach, ach luaitear é sna hannála Éireann.[2] Tugtar an teideal 'leath-ri' dó ina thásc i nAnnála Uladh.[3]
Sa bhliain 795, maraíodh go fealltach a athair ag a chomharba, Fíonsneachta Ceathairdheach (bás 808). Sa bhliain 805, chuir an tArdrí, Aodh Oirdní (bás 819) de Chineál Eoghain, an ruaig ar Fhíonsneachta, agus chuir sé an bheirt Mhuireadhach i gcoróin mar leath-ríthe.[4] Chuaigh Fíonsneachta ag lorg tearmainn chuig Muirgius mac Tommaltaig (bás 815), rí na gConnacht, a thug cuidiú dó a choróin a fháil ar ais sa bhliain 806.[5]
Tar éis bhás Fhíonsneachta, tháinig an bheirt Mhuireadhach ar ais i réim. Sa bhliain 814, tá taifead sna hannála ar cath idir Uí Chinnsealaigh agus mic Bhrain,[6] is dócha Muireadach agus a dheartháir Ceallach (bás 834), a bhuaigh.[7] D'éirigh Muireadhach mac Ruadhrach ina rí aonair i ndiaidh bhás Mhuireadhaigh mhic Bhrain.
I measc mhic Muireadhaigh, bhí; Tuathal (bás 854) agus Dúnlaing (bás 869) ríthe Laigean beirt; agus Artúr (bás 847), rí Iarthair Life.
Foinsí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Corpus of Electronic Texts
- Annála Uladh, G100001A
- Leabhar Laighneach, Rig Lagen, G800011A
- Byrne, Francis John (2001), Irish Kings and High-Kings, Baile Átha Cliath: Four Courts Press, ISBN 978-1-85182-196-9
Naisc sheachtracha
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Byrne, Tábla 9
- ↑ Leabhar Laighneach, Rig Lagen
- ↑ Annála Uladh, AU 818.1
- ↑ AU 805.7
- ↑ AU 806.4
- ↑ AU 814.8
- ↑ Byrne, lch. 161