Túathal mac Máele-Brigte
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Bás | 854 (Féilire Ghréagóra) |
| Ríthe na Laighean | |
 | |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | monarc |
| Teaghlach | |
| Teaghlach | Uí Mhuireadhaigh |
| Athair | Muireadach mac Brain Ardchinn |
| Siblín | Dúnlaing mac Muireadaigh |
Rí na Laighean de rítheaghlach Uí Dhúnlainge ba ea Tuathal mac Maoilbhríde (Sean-Ghaeilge Túathal mac Máele-Brigte) (bás 854). D'fhéadfadh é gurbh é Muiredach mac Brain (bás 818), iar-rí, a athair, b'fhéidir.[1] Glaoitear sna hannála mac Maoilbhríde air, cé nach fios cé hé an té.[2]
Is doiléir iad na ríliostaí Laighneacha sa tréimhse seo. Sa Leabhar Laighneach, tagann Lorcán i gcomharbacht ar Ruarc mac Brain (bás 862) Uí Dhúnchada agus Tuathal mac Maoilbhríde (bás 854) i gcomharbacht airsean. Dar leis na liostaí ann, bhí réimeas 9 mbliana ag Ruarc (c. 838-847) agus 3 bliana ag Túathal (c. 851-854). Dá mba fhíor, bheadh Lorcán i réim c. 847-851.[3] Molann Francis John Byrne gurb í cúis an mhearbhaill seo ná gur lag a bhí ríthe Uí Dhúnlainge ag an am de bharr cumhacht a gcomharsan, Cearbhall mac Dunlaing (bás 888), rí na nOsraí, cé nach ndearna rí Laigean de féin riamh.[4]
Ina thásc sna hannála don bhliain 854, insítear gur maraíodh go fealltach é ag a mhuintir féin. Ní thugtar dó ach an teideal rí Uí Dhúnlainge.[5]
Foinsí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- Corpus of Electronic Texts
- Annála Uladh, G100001A
- Leabhar Laighneach, Rig Lagen, G800011A
- Byrne, Francis John (2001), Irish Kings and High-Kings, Baile Átha Cliath: Four Courts Press, ISBN 978-1-85182-196-9
Naisc sheachtracha[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ Byrne, Tábla 9
- ↑ Byrne, corrigenda, lch. xxiv
- ↑ Leabhar Laighneach, Rig Lagen
- ↑ Byrne, lch. 163
- ↑ Annála Uladh, AU 854.1