Loch Dearg
 | ||||
| Cineál | Loch | |||
|---|---|---|---|---|
| Logainm.ie | 111239 | |||
| Suíomh | ||||
| Tíortha abhantraí | Éire | |||
| Stát ceannasach | Éire | |||
| Cúige Éireannach | Cúige Uladh | |||
| Contae in Éirinn | Contae Dhún na nGall | |||
| ||||
| Tréithe | ||||
| Airde | 143 m | |||
| Doimhneacht uasta | 3 m | |||
 | Ní mór an t-alt seo a ghlanadh, ionas go mbeidh caighdeán níos fearr ann.
Tar éis duit an t-alt a ghlanadh, is féidir leat an teachtaireacht seo a bhaint de. Féach ar Conas Leathanach a Chur in Eagar agus an Lámhleabhar Stíle le fáil amach faoin dóigh cheart le feabhas a chur ar alt ciclipéide. |
Is loch beag í Loch Dearg[1] nó Loch Geirg (Béarla: Lough Derg) atá suite i gContae Dhún na nGall timpeall 7 gciliméadar ó thuaidh de bhaile beag Paiteagó. De réir traidisiúin, ba é Fionnloch ainm la háite anallód.
Tá achar de 890 heachtáir (2200 acra) inti agus tá sí éadomhan go leor. I lár na locha tá oileán beag ar a ghlaoitear Purgadóir Naomh Pádraig. Tá tóir ar an áit seo mar ionad oilithreachta leis na cianta. Tá an chéad tagairt díreach don traidisiún seo i Tractatus de Purgatorio Sancti Patricii, leabhar a scríobhadh sa dara haois déag agus a bhain cáil amach ar fud na hEorpa sa mheánaois.[2]
De réir laoi na 1600í, ar a dtugtar Seilg Locha Deirg, bhí ollphéist sa loch fadó a d'itheadh oiread mór beithíoch gach lá.[3] Sa laoi seo, téann na Fianna i gcomhrac léi agus slogtar cuid mhór acu. Agus Fionn mac Cumhaill ag iomrascáil leis an ollphéist, léimeann a mhac Dáire isteach i mbéal na péiste agus gearrann bealach amach dá chomhghlacaithe trína hascaill. Is ar an ár seo a rinneadh athbhaisteadh ar an loch:
- Fionnloch dobh ainm don loch
- ar tús a chor a chléireach
- do an Loch Dearg air ré a bheó
- ó ár na Féine a n-énló
- Trí lá & mí & blíaghain
- do bhí Loch Dearg fa dhíamhair
- ó lá marbhtha Fíana Finn
- go deimhin duit a Thailghinn[4]
Is ar struchtúr Agallaimh na Seanórach atá an laoi seo agus laoithe eile, mar a bhfuil Caoilte ag eachtrú imeachtaí na bhFiann do Naomh Pádraig. Tá cur síos sa téacs sin ar an 'smirdris' i Loch Lurgan agus péist eile i nGleann Dá Loch.[5] I dtéacsanna eile, m.sh. Me Guidhir Fhearmanach ó thús na 1700, is é Naomh Pádraig féin a chloíonn an ollphéist. Dar le hÓ hÓgáin, is é sin an leagan is sine den scéal, bunaithe ar scéal Mhaois ag iompú abhann go fuil.[6]
 | Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ “Loch Dearg/Lough Derg | logainm.ie” (ga). Bunachar Logainmneacha na hÉireann (Logainm.ie). An Coimisiún Logainmneacha. Dáta rochtana: 2023-06-22.
- ↑ Dáithí Ó hÓgáin (1983). "'Moch Amach ar Maidin dé Luain!' Staidéar ar an seanchas faoi ollphiasta i lochanna na hÉireann". Béaloideas 51: Lch 93. An Cumann Le Béaloideas Éireann/Folklore of Ireland Society.
- ↑ Dáithí Ó hÓgáin (1983). "'Moch Amach ar Maidin dé Luain!' Staidéar ar an seanchas faoi ollphiasta i lochanna na hÉireann". Béaloideas 51: Lch 88. An Cumann Le Béaloideas Éireann/Folklore of Ireland Society.
- ↑ Aodh Ó Dochartaigh (1626-1627). Gerard Murphy:"Seilg Locha Deirg". CELT lch 235-238. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2018-12-31. Dáta rochtana: 09/02/2020.
- ↑ Dáithí Ó hÓgáin (1983). "'Moch Amach ar Maidin dé Luain!' Staidéar ar an seanchas faoi ollphiasta i lochanna na hÉireann". Béaloideas 51: Lch 89. An Cumann Le Béaloideas Éireann/Folklore of Ireland Society.
- ↑ Dáithí Ó hÓgáin (1983). "'Moch Amach ar Maidin dé Luain!' Staidéar ar an seanchas faoi ollphiasta i lochanna na hÉireann". Béaloideas 51: Lch 94-5. An Cumann Le Béaloideas Éireann/Folklore of Ireland Society.