Gabhrán mac Domhanghairt
Beathaisnéis | |
---|---|
Breith | 6 haois |
Bás | 560 |
Liosta Ríthe Dhál Riada | |
538 – 560 ← Comhghall mac Domhanghairt – Conall mac Comhghaill → | |
Gníomhaíocht | |
Gairm | monarc |
Teaghlach | |
Céile | Lluan |
Páiste | Aodhán mac Gabhráin |
Athair | Domhanghart Réite |
Siblín | Comhghall mac Domhanghairt |
Rí Dhál Riada san Albain agus oirthuaisceart Éireann i lár na 6ú haoise ba ea Gabhrán mac Domhanghairt (Sean-Ghaeilge Gabrán mac Domangairt[1]) nó Gabhrán Fealltóir. Sinsear eapainmneach an Chineáil Ghabhráin (Cenél nGabráin) ba ea é. Domangart Réti ba ea a athair.
Ní fhaightear ach iontráil maidir le bás Gabhráin i n-annála Éireann agus na Breataine Bige.[2] B'fhéidir é go bhfuair sé bás i mbun imirce nó teite roimh Bridei mac Maelchon na gCruithneach, ach is dócha nach mór seo ach comhtharlúint.
Cineál Gabhráin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Is í príomhthábhacht Ghabráin ná gurb é sinsear mar a mheastar an Chineáil Ghabhráin (Cenél nGabráin),[3] dream a bhíodh i gceannas an Dáil Riada go dtí blianta deiridh na 7ú haoise, agus and continued to provide kings thereafter. Rianaigh rithe na hAlban a dteaghlach trí Ghabhrán chuig a sheanathair Fearghas Mór, a mheastar chomh déanach agus na 16ú agus 17ú haoiseanna gur phríomhbhunaitheoir an rítheaghlaigh é, i bhfad i ndiaidh bhunús Gaelach na ríochta.
Foinsí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Adhamhnán Í Choilm Chille, Life of Saint Colm Cille, aistr. & eag. Richard Sharpe. Penguin, Londain, 1995. ISBN 0-14-044462-9
- Bannerman, John, Studies in the History of Dalriada. Scottish Academic Press, Dún Éadain, 1974. ISBN 0-7011-2040-1
- Lane, Alan & Campbell, Ewan, Dunadd: An early Dalriadic capital, Oxbow Books, Oxford, 2000. ISBN 1-84217-024-4
- Sharpe, Richard, "The thriving of Dalriada" in Simon Taylor (eag.), Kings, clerics and chronicles in Scotland 500–1297. Four Courts, Baile Átha Cliath, 2000. ISBN 1-85182-516-9
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Annales Cambriae, B Text
- ↑ Faightear bás Gabhráin in iontráil (.i. bliain) 528 tar éis breith Chríost sna hannála Breatnaise, ach de réir athchruthú Phillimore den A-téacs, fuair sé bás sa bhliain AD 559.
- ↑ Féach Sharpe's alt le Sharpe maidir le Ioan mac Domhnaill mhic Ghabráin, níos 258 faoi Beatha le hÁdhamhnán Life. Níl ach tuairim í go bhfuil an Cineál Gabhráin ainmnithe as Gabrán mac Domhangairt.
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |