Cath na Fraince

Cath na Fraince

Western Front (en)
Cineál	cath
Dáta	10 Bealtaine –  25 Meitheamh 1940
Áit	Lucsamburg, an Bheilg, an Fhrainc agus an Ísiltír
Tír	an Bheilg
Rannpháirtithe	Troisième République, Gearmáin na Naitsithe, Ríocht na hIodáile, Impireacht Choilíneach na Fraince, an Bheilg, an Ríocht Aontaithe, Ceanada, Ríocht na hÍsiltíre, Lucsamburg, Czechoslovak government-in-exile (en) agus an Pholainn

Le linn an Dara Cogadh Domhanda, thosaigh Cath na Fraince ar 10 Bealtaine 1940. Tháinig deireadh leis an gCogadh Bréige nuair a thug arm na Gearmáine ruathar ar Lucsamburg, ar an mBeilg agus ar an Ísiltír. Tháinig deireadh le Cath na Fraince nuair a ghlac na Naitsithe seilbh ar Thuaisceart na Fraince agus tháinig Hitler go Compiegne ar 21 Meitheamh chun sos cogaidh a shíniú..

Ionradh

Is ar an tríú lá Meithimh a thit na chéad bhuamaí ar Pháras. Theith rialtas na Fraince, rialtas Paul Reynaud, go Bordeaux ar an 10 Meitheamh. Is faoi cheannas an Wehrmacht ceithre lá níos déanaí, ar 14 Meitheamh, a thit an phríomhchathair, Páras.

D'éirigh Reynaud as ar 16 Meitheamh.

Tháinig Maréchal Pétain, laoch míleata na Fraince sa Chéad Chogadh Domhanda, i gcomharbacht ar rialtas Reynaud. Ar 17 Meitheamh, dúirt Pétain leis an bpobal, i gcraoladh raidió náisiúnta: C’est le coeur serré que je vous dis aujourd’hui qu’il faut cesser le combat nó 'Le briseadh croí a deirim go gcaithfear géilleadh'.

‘Appel du 18 juin’

Theith De Gaulle ar an lá céanna agus bhain sé Londain amach. Thug sé freagra ar óráid Pétain an lá dár gcionn, ar an mBBC, gníomh dúshlánach nuair a bhí an pobal i ngreim ag an éadóchas. Dúirt de Gaulle, 'Quoi qu’il arrive, la flame de la résistance française ne doit pas s’éteindre et ne s’éteindra pas" nó "Más mall lasair na saoirse, ná múchtar is ní mhúchfar í'.

‘Appel du 18 juin’

Glaoitear an ‘Appel du 18 juin’ ar an bhfógairt seo. Níor thug de Gaulle aitheantas riamh do rialtas Pétain, nó do rialtas Vichy mar is fearr aithne air, ach d’iarr sé ar gach Francach bailiú timpeall air agus tús a chur le slógadh a chuirfeadh an ruaig ar an namhaid. Mar sin chuir de Gaulle tús leis an ngluaiseacht France Libre agus an Résistance sa Fhrainc.

Dénouement

Tháinig Hitler go Compiegne ar 21 Meitheamh chun sos cogaidh a shíniú.

Ina leabhar Suite Française, tugann Irène Némirovsky cur síos ar an gcíor thuathail inar fágadh na daoine i rith na tréimhse sin.

A luaithe a bhí an Fhrainc faoi chois, chuir an Wehrmacht tús le feachtas bolscaireachta inar iarradh ar phobal na Fraince glacadh le forlámhas fórsaí na Gearmáine agus cabhrú leo aghaidh a thabhairt ar an sean-namhaid, An Ríocht Aontaithe.

Féach freisin

Appel du 18 juin