Caitlín Maude

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Caitlín Maude
Catilín Maude.jpg
Saol
Eolas breitheCasla, 1941, 22 Meitheamh 1941
NáisiúntachtÉire
Bás1982, 6 Meitheamh 1982
Cúis bháisbás nádúrtha (ailse)
Oideachas
Alma materOllscoil na hÉireann, Gaillimh
Gairm
Gairmamhránaí, file, scríbhneoir agus aisteoir stáitse
Uirlis cheoilceol gutha
Discogs ID3890906

Ba scríbhneoir, file, aisteoir, amhránaí sean-nóis agus gníomhaí Gaeilge as Conamara í Caitlín Maude (22 Bealtaine 1941 - 6 Meitheamh 1982).[1][2] Baineann tábhacht le Maude mar fhile de bharr go raibh rud éigin fiúntach le rá aici. Tháinig an fhilíocht as ceann, croí, putóga agus baill ghiniúna. Paisean a bhí i gceist; ní intleacht amháin.[3]

Óige[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tháinig Caitlín Maude chun saoil sna Doiriú, i gCasla, Conamara. Ise an dara duine clainne a saolaíodh do John Joseph Maude agus a bhean chéile, Máire Nic an Iomaire. D'fhreastail sí ar an meánscoil i Móinteach Mílic i gContae Laoise agus i gColáiste Chroí Mhuire sa Spidéal. Chuaigh sí go dtí Ollscoil na hÉireann, Gaillimh, áit a ndearna sí staidéar ar an mBéarla, ar an nGaeilge, ar an bhFraincis agus ar an Matamaitic. Bhronn rialtas na Fraince scoláireacht Sambro uirthi tar éis di an marc is airde a bhaint amach i scrúduithe na chéad bhliana.

Gairm Bheatha agus Drámaíocht[cuir in eagar | athraigh foinse]

Chuaigh sí le múinteoireacht tar éis di an chéim a bhaint amach, agus í ag obair i scoileanna éagsúla ar fud na tíre ar feadh tréimhse. Bhí Maude ag plé drámaíocht ó laethanta na meánscoile amach agus cáil uirthi as páirt Mháire sa dráma An Triail, le Mairéad Ní Ghráda. I mbreis air sin, scríobh sise agus Mícheál Ó hAirtnéide dráma in éineacht, dar teideal An Lasair Choille.

Bhí suim aici sa cheol freisin. Sa bhliain 1975 tháinig albam sean-nóis léi, Caitlín, amach ó Ghael-Linn.

Filíocht agus amhránaíocht[cuir in eagar | athraigh foinse]

Bhí saint ag Caitlín i léann agus i bhfoghlaim riamh, dar lena tuismitheoirí. Scríobhadh sí dánta ó bhí sí ina cailín óg, agus dúirt sí féin gurbh í an tSiúr Ailbhe, a bhí ag múineadh Gaeilge di i gColáiste Chroí Mhuire, a thug an chéad spreagadh di chun dul i mbun pinn.[4] Bhí friotal solúbtha comhaimseartha ina cuid filíochta agus rian an tochta uirthi.

Amhránaí dearscnaithe ar an sean-nós a bhí inti agus stór amhrán mór grá aici.

Cúrsaí Sóisialta agus an Pholaitíocht[cuir in eagar | athraigh foinse]

Bhí suim mhór aici i gcúrsaí sóisialta agus polaitíochta, go háirithe i leith na mbochtán. Rinne sí stocaireacht i gcoinne an Chómhargaidh Eorpaigh.

Bhíodh sí páirteach sna mórshiúlta a bhíodh ar siúl ar son na Stailceoirí Ocrais i dTuaisceart Éireann. Scríobh sí dán darbh ainm I m'Áit Dhúchais ó Thuaidh in ómós do Bhobby Sands tar éis dó bás a fháil ar stailc ocrais sa bhliain 1981. Thug sí tacaíocht d'fheachtas Misneach chomh maith.

Gníomhaíocht ar son na Gaeilge[cuir in eagar | athraigh foinse]

Ba dhuine í Caitlín a bhí go mór ar son athbheochan na Gaeilge agus d'oibrigh sí go dúthrachtach chun bonneagar phobal na Gaeilge a fheabhsú. Bhunaigh sí club darbh ainm 'An Bonnán Buí' do Ghaeil Bhaile Átha Cliath sa bhliain 1969 agus bhí sí páirteach i mbunú Scoil Lán-Ghaelach Santain, i dTamhlacht.

Saol Pearsanta[cuir in eagar | athraigh foinse]

Phós Caitlín Maude Cathal Ó Luain ar 27 Nollaig 1969. Saolaíodh mac amháin dóibh, darb ainm Caomhán.

Bás[cuir in eagar | athraigh foinse]

Fuair Caitlín Maude bás le hailse ar an 6 Meitheamh 1982. Cuireadh i reilig Sheosaimh í i mBóthar na Bruíne, Contae Átha Cliath.

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. "Maude, (Maighréad) Caitlín | Dictionary of Irish Biography" (en). www.dib.ie. Dáta rochtana: 2022-06-06.
  2. Concerto Chaitlín Maudeː Clár faisnéis (54 nóiméad, 2005) ar a shaol ar TG4
  3. Pol O Muiri (Meitheamh 2005). "An nota foirfe cruthaitheach ag Maude" (ga). The Irish Times. Dáta rochtana: 2022-06-06.
  4. Ó Coigligh, 2005, lch x

Saothair thagartha[cuir in eagar | athraigh foinse]

  • Caitlín Maude - Caitlín [dlúthdhiosca]: CEFCD042 - meascán de dhánta agus d'amhráin ar an sean-nós.
  • Ó Coigligh, Ciarán, Caitlín Maude: Dánta, drámaíocht agus prós (Baile Átha Cliath 2005)
  • Welch, Robert (eag.), The Concise Oxford Companion to Irish Literature (Oxford 1996/2000) lgh 233-234

Naisc sheachtracha[cuir in eagar | athraigh foinse]