Thomas Lee (captaen)

Thomas Lee

Beathaisnéis
Breith	c. 1551 (Féilire Ghréagóra)
Bás	14 Feabhra 1601 49/50 bliana d'aois Tyburn (Ríocht Shasana)
Siocair bháis	Pionós an bháis
Gníomhaíocht
Gairm	saighdiúir
Teangacha	Béarla na Breataine
Gairm mhíleata
Céim mhíleata	captaen
Coinbhleacht	Cogadh na Naoi mBliana
Eile
Ciontaíodh i	tréas

Ba chaptaen airm é Thomas Lee (1551/2–14 Feabhra 1601) as Sasana, a bhí ar seirbhís faoin Bhanríon Eilís I agus a chaith an chuid is mó dá ghairm bheatha in Éirinn le linn concas na dTúdarach ar Éirinn. Cé gur den mheáncéimíocht a bhí sé, ghlac sé páirt chorraitheach i bpolaitíocht fhaicseanach ag an am agus bhí sé an-ghníomhach le linn Chogadh na Naoi mBliana (1593–1603). Cuireadh chun báis é ag Tyburn mar gheall ar a ról i dtréas Robert Devereux.

Luathshaol

Ba gharmhac é Thomas Lee le Robert Lee (d.1539) lena dhara bean chéile, Lettice Peniston, baintreach Sir Robert Knollys, agus iníon le Thomas Peniston as Hawridge, Buckinghamshire. Ba iad Benedict Lee agus Margaret Pakington, iníon Robert Pakington a thuismitheoirí.

Lena chéad bhean chéile, ba é Robert Lee athair Sir Anthony Lee, agus mar sin ba chol ceathrair é Thomas Lee le leathfhuil an mhic agus an oidhre ba shine a bhí ag Sir Anthony Lee, an cúirteoir Sir Henry Lee, curadh na Banríona Eilís.

Gairmréim

Sa deireadh thiar, bí Lee an-cheanúil le Walter Devereux 1ú Iarla Essex. Is dócha gur tháinig sé go hÉirinn sa bhliain 1574 chun páirt a ghlacadh i scéim choilínithe Essex in oirthear Uladh, agus sa bhliain 1576 bhí sé ag feidhmiú mar chonstábla Charraig Fhearghais .

Trína phósadh sa bhliain 1578 leis an mbaintreach Chaitliceach Éireannach, Elizabeth Peppard, baintreach John Eustace, fuair sé maoin nach beag le hoidhreacht, lena n-áirítear Caisleán Mháirtín i gContae Chill Dara. Cheannaigh sé Caisleán Réabáin ina dhiaidh sin, ag iarraidh a cíos feofheirme in Aibreán na bliana 1583, agus go leor maoine eile.

Sa bhliain 1580 cúisíodh é as robáil tráchta in Oxfordshire, ach nuair a scaoileadh saor ar bhannaí é, d’fhill sé ar Éirinn.

Éirí Amach sa Pháil

Sa bhliain 1581, luadh Lee agus a bhean in achainí chuig chuig an Fear Ionaid Grey mar gheall ar éagóir a rinneadh ar Robert Pipho, a rinne gearán ina choinne arís an bhliain dár gcionn mar gheall ar ghadaíocht eallaigh. Mar sin féin, bhí Grey ag brath air chun cur i gcoinne éirí amach Eustace sa Pháil agus chuir sé na cúisimh faoi chois. D'éirigh le Lee deartháir reibiliúnach an Bhíocunta Baltinglass, Thomas Eustace, a ghabháil agus tharraing sé míshástacht an Iarla Urmhumhan, a chuir i gcoinne a ionraidh ar Thiobraid Árann, ag cur síos air mar, "this railing fellow ". An bhliain dár gcionn i bPort Láirge bhí air é féin a ghlanadh ó "clamorous complaints".

I mí Feabhra 1583, tar éis an éirí amach a chur faoi chois, díscaoileadh comhlacht 24 marcach Lee. Mhol ardeaspag Bhaile Átha Cliath, Adam Loftus, agus Geoffrey Fenton é, agus an dara acu ag rá go raibh sé "not without his portion of that common and secret envy which biteth most of us that serve here." Ag an am céanna scríobh Grey chuig rúnaí na banríona, Francis Walsingham, gur chóir go mbeadh 200 saighdiúir Éireannach ag Lee le hiompar isteach i bhFlóndras, ag tabhairt faoi deara "Lee is settled to reform his mis-spent life by hazard in service".

Ghlac Lee roinnt réadmhaoine faoi chumhdach i mBealach Conglais, a ndearna sé achainí ina leith, agus d'éirigh leis socrú síos i gCill Dara, áit ar mhol sé an ceantar a chosaint le 25 marcach agus 50 saighdiúir coise. B'fhearr le Loftus an moladh seo, a dúirt faoi Lee "hath so weeded out those parts of that lewd sort of people as the inhabitants of their own report find great quiet and better security of their lives, goods and cattle than of many years they have had". Scríobh an ríchomhairle chuig Lee i mí Iúil 1583 ag deonú na marcraí agus na bhfear.

Seirbhís faoi Pherrot

Sa blianta 1584-5, rinne Lee gearán faoin gcailliúint marcraí faoi Bhagenal agus William Stanley sa tuaisceart agus é i mbun feachtais in aghaidh Shomhairle Buí Mac Domhnaill. Thug sé cuairt ar Shasana ansin, agus i bhfómhar na bliana 1585 d’fhostaigh an Fear Ionaid nua, John Perrot é in aghaidh an reibiliúnaigh Cahir Óg Caomhanach i gCill Chainnigh. Le linn dó a bheith ann, bhuail sé leis an sirriam a grew to words and so to blows leis; cé nach raibh ach 60 fear ag Lee agus níos mó ná 300 ag an sirriam, bhí Lee in ann an sirriam a ghabháil agus roinnt dá chuid fear a mharú. Daingnigh an eachtra seo naimhdeas Thomais Dhuibh, Iarla Urmhumhan, ach bhí Lee in ann brath ar thacaíocht Walsingham agus Perrot, a cheadaigh gur ghníomhaigh sé de réir dualgais.

Bheartaigh Lee chun ceannaire na nGearaltach, Walter "Reagh" Mac Gearailt, a ghabh, ach sceith bean chéile Lee, a bhí mar ateangaire in idirbheartaíochtaí leis na reibiliúnaithe, an scéal leis. Scar Lee óna bhean chéile i mí Dheireadh Fómhair 1587, ach is cosúil go raibh caidreamh áirithe aige léi. Faoin am seo, bhí sé tar éis titim amach le Perrot - go páirteach toisc nár íocadh as a chuid seirbhísí - agus cuireadh i bpríosún é ar feadh ocht seachtaine i gCaisleán Bhaile Átha Cliath agus baineadh uaidh a chomplacht. Chuir Lee a bhean chun na cúirte chun a chás a phlé, agus sa bhliain 1588 bhí sí fós ann ag iarraidh go sannfaí buíon de 50 fear, a tógadh ó chaptaen eile, dá fear céile.

Sa bhliain 1591 d’fhulaing Lee "a great casual fire by the means of lewd servants" i gCaisleán Mháirtín, rud a chosain £1,000 dó agus a d’fhág é féin agus a bhean gan faic ach a gcuid éadaí agus roinnt capall. Chuir sé an milleán ar Nicholas White, breitheamh sinsearach agus taobhaí Iarla Urumhan, as an eachtra seo.

Cúige Uladh

Sa bhliain 1593 ghlac Lee páirt san sluaíocht i gcoinne Aodh Mhig Uidhir faoin Fhear Ionaid, William FitzWilliam. I ndiaidh chath Bhéal Leice, mhol Aodh Ó Néill, Iarla Thír Eoghain agus Sir Henry Bagenal é as a chrógacht, tar éis dó a bheith ar an gcéad duine a d'éirigh leis an t-áth ar abhainn na hÉirne a thrasnú.

D’éirigh Lee agus Ó Néill mór le chéile, agus bhí sé úsáideach don rialtas le linn idirbheartaíochta leis an iarla i Márta 1594, sular thosaigh Cogadh na Naoi mBliana. Ar ócáid amháin, d’iarr an t-iarla comhluadar “ Tom Lee ”: mar aon le hidirghabhálaí eile, chuaigh Lee in éineacht leis an iarla agus, ar fhilleadh dó, thuairiscigh sé gur chuir cuid de lucht an Iarla airm lena ucht agus gur bhuail siad é féin agus a chomrádaí lena spéicí, agus leis sin mhol an tIarla dó imeacht.

Chuaigh Lee go Sasana mar idirghabhálaí, agus thart ar an am seo scríobh sé a Brief Declaration, a cuireadh faoi bhráid na banríona i mí na Samhna, ach tugadh neamhaird air d'aon turas. Bhí a phortráid déanta aige freisin ag Marcus Gerards de Jonge. Ina scríbhinní chuir sé é féin chun tosaigh i múnla an laoich Rómhánaigh Scaevola, a chuaigh isteach i gcampa na nÉatrúscach chun an rí a fheallmharú agus, ar é a ghabháil agus a thriail, sháigh sé a lámh dheas sa lasair, agus leis sin socraíodh conradh. Bhí seo cosúil le ceangail Laoi le hUí Néill, agus is cosúil gurbh é an argóint a bhí aige ná go raibh na reibiliúnaigh ar buile mar go raibh feachtasan coróin ag dul thar Fhear Manach is Muineachán go croílár dúichí Uí Néill i gCúige Uladh. Mar sin féin, rinne an Fear Ionaid FitzWilliam - ar leag Lee an príomh-mhilleán ar an gcogadh ag a dhoras - cur síos air Lee don Tiarna Burghley mar "indigent and desperate ", agus mhol sé go gcuirfí cosc a bheith i láthair na banríona.

D’fhill Lee ar Éirinn i Meán Fómhair 1595 agus mharaigh sé Céadach Mac Feidhlimidh Riabhach. Mheas Sir Henry Harrington gur dúnmharú cruálach é, agus cuireadh Lee i bpríosún arís i gCaisleán Bhaile Átha Cliath. I Márta 1596 bhí Lee i seirbhís faoin Fhear Ionaid William Russell agus ghabh sé Caisleán an Chlocháin. Toisc gur dhiúltaigh an garastún géilleadh dó, ná na mná a bhogadh as, mar sin bhearnaigh sé na ballaí agus chuir sé an díon ceann tuí trí thine: fuair seisear is daichead bás, sna lasracha nó trí shaighdiúirí Lee iad a chaitheamh thar na ballaí.

I mí Aibreáin 1596, scríobh Lee chuig príomh-rúnaí na banríona, an Tiarna Burghley, ag tathant arís ar bheartas comhréitigh i dtreo Uí Néill - a bhí fógartha anois ina reibiliúnach - a rachadh go Sasana ar phas coimirce ón bhanríon. Rinne Lee gearán arís, ag maíomh go bhféadfaí an t-éirí amach a sheachaint. Rinne Lee gearán arís, ag rá go bhféadfaí an t-éirí amach a sheachaint dá nglacfaí a chomhairle bhunaidh. Um an dtaca seo, bhí cás a thabhairt in éadan as riaráistí cíosanna na Corónach. Faoi shamhradh bhí sé amhrasach faoi Ó Néill, a bhí "too far gone with pride of his own strength and confidence of foreign assistance, that he is past all hope of being reclaimed otherwise than by force".

Sa tóir ar Fhiach Mac Aodha Ó Broin

Thosaigh Lee ag maíomh go bhfaigheadh sé bás mar an fear ba bhoichte i seirbhís na Banríona: mhaígh sé go raibh ceann feadhna agus comhghuaillí Uí Néill, Fiach Mac Aodha Ó Broin, ag cur bac ar a imeachtaí leis an iarla reibiliúnach, agus gur ghabh na Buitléirí (teaghlach an Iarla Urmhumhan), 500 bó óna thalamh agus dhóigh siad go talamh sé cinn de na bailte a bhí nuathógtha aige.

I mí na Nollag 1596 thuairiscigh an Fear Ionad Russell go raibh Lee tar éis seacht gcloigne déag de na reibiliúnaigh a sheoladh isteach chuige, seirbhís a raibh pá maith ag dul léi. I mí Aibreáin ina dhiaidh sin, rinne Lee gearán le rúnaí na Banríona, Robert Cecil, faoi thuairiscí béadánach ina choinne féin agus lorg sé údarás chun Uí Bhroin a ghlacadh, a dhíbirt nó a mharú. Is cosúil go raibh sé tuirseach ag an am seo lena sheirbhís mhíshona in Éirinn, ach bhí tuilleadh úsáide ag Russell dó.

Tugadh ardú céime do Lee, ceapadh é ina Phropast-Mharascal i gCúige Chonnacht; an mhí dár gcionn bhí sé i gceannas ar an bpáirtí a mharaigh Ó Broin, a bhí breoite faoin am seo, agus mhol Loftus é as a chuid gníomhartha. I gcruinniú leis na cheannairceacha, ina dhiaidh sin, shéan sé ar an mBíobla go raibh sé ionpháirteach sa marú agus cháin sé é toisc nach bhfuair sé luach saothair ar bith as; chuaigh a shaighdiúirí ansin i gcomhar leis na ceannairceacha, agus iad i mbun ruathar ar fiche a sé bailte i dtír Uí Bhroin. Faoi mhí na Samhna bhí Lee ag iarraidh maithiúnas Uí Néill as bás Uí Bhroin, ach fuair sé tailte Uí Bhroin ón rialtas agus fuair sé coimisiún i gcomhair dlí míleata a chur i bhfeidhm ar fud dheisceart Chúige Laighean chomh maith.

Leag Laoi airteagail tréasa i gcoinne sirriam Chill Chainnigh as Rice O'Toole a choinneáil faoi rún. Do cuireadh i bpriosún í sa chaisleán, agus chuir Lee stop ar a forghníomhú mar chúiteamh ar a gealltanas chun cabhrú leis i ngabháil agus i marbhadh mic Uí Bhriain, beirt acu a bhí pósta ar a deirfiúracha féin. Cuireadh i leith Lee gur tharraing sé súile Airt Uí Thuathail amach le linn d'Art a bheith faoina chosaint, agus gur thiomáin sé deartháir an íospartaigh, Uaithne mac Ruairí, chun ceannairce agus é faoin gcosaint chéanna.

Cogadh

Nuair a bhí Ó Néill tar éis Bagenal a chloí ag Cath Bhéal an Átha Buí sa bhliain 1598, coinníodh Lee i bpríosún i mBaile Átha Cliath ar feadh fiche seachtain, ar chúiseanna tréasa a thug Iarla Urumhan agus Sir Richard Shee (sirriam Chill Chainnigh) ina choinne tar éis a chuid iarrachtaí go gcuirfí ceannaire na reibiliúnach isteach mar uachtarán Uladh. Thairg deirfiúracha Rís Uí Thuathail fianaise i gcoinne Lee mar chúiteamh ar chosaint. Thug a tArd-Aighne, tar éis ciontú giúiré a bhí idir dhá cheann na meá, an méid seo a leanas le rá; "he hath good merits and evil infirmities'". Chualathas fianaise, thaispeáin Lee a chuid litreacha coimisiúin- rud a thug cumhacht dó plé a bheith aige le reibiliúnaigh - agus dúirt sé gur faoi rún a bhí a litir ó Ó Néill chuig an Tiarna Príomh-Bhreitheamh. Tar éis dó leithscéal a ghabháil ar a ghlúine os comhair na comhairle, scaoileadh saor é agus chuaigh sé ar aghaidh chun bia a sholáthar do Fort Maryborough.

I nDeireadh Fómhair 1598 thóg Lee complacht de 100 saighdiúir coise in éineacht le hIarla Urumhan isteach i gCúige Mumhan chun an t-éirí amach sa chúige sin a chur faoi chois. Mí ina dhiaidh sin bhí sé i bpríosún tar éis a dhearbhú go raibh Iarla Urumhan ag corraí éirí amach agus go raibh comhaontuithe rúnda aige le hÓ Néill agus le hIarla Chill Dara. Mhaígh sé go raibh sé ag cur as do Chill Dara éirí amach a thosú agus go raibh sé taobh thiar de scéim chun Iarla Urumhana a threascairt, trína raibh iníon an iarla chun Iarla Chill Dara a phósadh le spré de £2,000-3,000. £2,000-3,000.

Essex

I mí Aibreáin 1599 fuair pátrún Laoi, William FitzGerald, 13ú Iarla Chill Dara, bás i longbhriseadh agus é ag taisteal go dtí Essex in Éirinn ag tús fheachtas costasach agus nár éirigh leis in aghaidh Uí Néill.

Nuair a scaoileadh saor é, chuaigh Lee faoi rún go hUí Néill i samhradh na bliana 1599 ar feadh cúpla lá. Cuireadh ina leith gur dréachtaíodh plean chun Ormond a mharú le linn na cuairte sin, ach lig Essex dá chumarsáid neamhúdaraithe dó. I mí Lúnasa thug sé cuairt arís ar an iarla reibiliúnach le fios Sir Christopher Blount ; Nuair a d'aimsigh O'Neill " athrú go maith ón iar-mheon a bhí aige agus go raibh sé le hiontas agus le huasaicme ", chuir Lee mallacht air agus d'imigh.

Chuaigh Lee go Sasana tar éis Mheán Fómhair 1599 agus d’fhéach sé le labhairt lena chol ceathrair, Ditchley, toisc go raibh an dara ceann i mbannaí ar a shon. Ag an am bhí sé faoi ghabháil tí le Essex, a dúirt go raibh cead tugtha aige do Lee dul chuig a chol ceathrair, ach gur thug sé ordú dó gan dul i muinín Londain ná an chúirt. Gidheadh do chuaidh Laoi go cúirt, áit ar n-a ndearna airdeaspog Chaisil, Miler Magrath, leis na briathraibh is mígheana agus is truamhéileach é, agus tréas do chur air; Scríobh Lee chuig Cecil ag lorg deis chun na táillí a chomhlíonadh.

I mí Aibreáin 1600 rinne Laoi achainí filleadh ar Éirinn. Thart ar an am seo chuir sé a Fionnachtain - scríofa agus é faoi ghabháil tí - ina n-ar mhol sé téarnamh Chúige Laighean, agus d'iarr sé seanchas ar thír Uí Boirne agus ar leifteanantacht Léix mar aon le dáileadh ar a lucht leanúna. tailte na reibiliúnach. Do bheartaigh sé níos moille dul i gcomhghuaillíocht le taoisigh Chonnacht, go háirithe McWilliam a gheall Aodh Rua Ó Domhnaill a urghabháil mar chúiteamh ar Iarlacht agus leifteanantacht Mhaigh Eo móide £1000 le Laoi chun feidhmiú mar ardcheannasaí ar Chonnachta. D’aontaigh an Bhanríon do chách, ach amháin ceapadh Lee, agus d’ordaigh sí go ndéanfaí an íocaíocht tar éis an fhíric. Faoi mhí na Nollag bhí sé tinn agus bhí moill ar fhreagairt a chuid moltaí.

Ar 12 Feabhra 1601, ceithre lá tar éis Essex a ghabháil ar chúisimh tréasa, d'iarr Lee cúnamh Sir Henry Nevill agus Sir Robert Crosse (captaen cabhlaigh a rinne Essex ridire ar an turas go Cadiz i 1596) - le ceathrar uaisle eile - chun iontas a dhéanamh ar an banríon ina seomra príobháideach ag am suipéar. Ba é an plean a bhí aige ná í a chur faoi ghlas agus í a chur faoi ghlas go dtí go síneoidh sí barántas chun Essex a sheachadadh. Chuir Crosse a bplean in iúl do na húdaráis, áfach, agus gabhadh Lee agus é ag faire ar dhoras an tseomra mar ullmhúchán don iarracht an tráthnóna dár gcionn.

Phós Lee ar dtús, sa bhliain 1578, Elizabeth Peppard, recusant agus baintreach John Eustace, agus iníon le Cuthbert Peppard, a raibh mac agus iníon aige:

• Henry Lee (c. 1585 - 9 Deireadh Fómhair 1657 ), a bhí ina oidhre dlí ar chol ceathrar leis an leath-fola a athar, Sir Henry Lee, ach ní bhfuair sé formhór na n-eastát mar gur bheartaigh Sir Henry Lee iad a fhágáil go ceann eile i bhfad i gcéin. gaolta. Rinneadh ridire de 19 Bealtaine 1618, agus fuair sé bás gan phósadh in aois a seachtó a dó. Cuireadh é i Tortworth, Gloucestershire.
• Margaret Lee, a phós Sir Charles Manners, mac Sir Thomas Manners agus Theodosia Newton, iníon Sir Thomas Newton.

Phós sé sa dara háit, sa bhliain 1595, Kinborough Valentine, cúlchainteoir Sasanach. Ní raibh aon cheist maidir lena dhara pósadh.

Scríbhinní

• Dearbhú gairid ar rialtas na hÉireann - c. 1594
• Fionnachtain agus téarnamh na hÉireann le leithscéal an údair - c. 1599

Phéinteáil an t-ealaíontóir Pléimeannach Marcus Gheeraerts the Younger portráid Lee i 1594, nuair a bhí sé 43 bliain d'aois. Is dócha gur choimisiúnaigh a leathchúpla, Sir Henry Lee é.  Taispeántar an t-ábhar i regalia captaen na heithne ríoga, ag seasamh leis na cosa agus na cosa lom, agus é armtha le sciath, claíomh, clogad, liús agus peitril (piostal capall). Bhí na cosa agus na cosa lom le troid i bportaigh na hÉireann.

Tagairtí

• Chambers (1936). "Sir Henry Lee: An Elizabethan Portrait". Oxford: Clarendon Press. 
• Gibbs (1888). "Worthies of Buckinghamshire": 309–12. Aylesbury, Buckinghamshire: Robert Gibbs. Dáta rochtana: 6 December 2013. 
• Harris (2002). "English Aristocratic Women, 1450–1550: Marriage and Family, Property and Careers". New York: Oxford University Press. ISBN 9780198034490. Dáta rochtana: 6 December 2013. 
• "Miscellanea Genealogica et Heraldica" (1886) I. London: Mitchell and Hughes. Dáta rochtana: 6 December 2013. 
• "The Visitation of the County of Worcester Made in the Year 1569" (1888) XXVII: 101–3. London: Harleian Society. Dáta rochtana: 6 December 2013. 
• Lee's "A brief Declaration of the Government of Ireland" Curtha i gcartlann 2011-08-07 ar an Wayback Machine
• Richard Bagwell, Ireland under the Tudors 3 vols. (London, 1885–1890).
• John O'Donovan (ed.) Annals of Ireland by the Four Masters 7 vols. (1851).
• H.L. Stephen, State Trials, Political and Social, Second Series, Vol. III (London, 1902)
• Steven G. Ellis Tudor Ireland (London, 1985). ISBN 0-582-49341-20-582-49341-2.
• Erzsébet Stróbl, "The Device of the Savage Irish: The Portrait of Captain Thomas Lee.” Orpheus Noster 9.4 (2017): 7-19.
• Hiram Morgan Tyrone's Rebellion: The Outbreak of the Nine Years War in Ireland (Woodbridge, 1993).
• Cyril Falls Elizabeth's Irish Wars (1950; reprint London, 1996). ISBN 0-09-477220-70-09-477220-7.
• Dictionary of National Biography 22 vols. (London, 1921–1922).
• Dictionary of National Biography (London, 2005).