Seán Céitinn
  | |
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | 28 Meán Fómhair 1889 Luimneach, Éire |
| Bás | 21 Nollaig 1977 88 bliana d'aois Baile Átha Cliath, Éire |
| Faisnéis phearsanta | |
| Ainm cleite | Keating, John |
| Scoil a d'fhreastail sé/sí | An Coláiste Náisiúnta Ealaíne is Deartha |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | péintéir, múinteoir |
| Fostóir | An Coláiste Náisiúnta Ealaíne is Deartha |
| Seánra | Portráid |
| Teangacha | Béarla agus an Ghaeilge |
| Ghlac sé/sí páirt i | |
| 1928 | Cluichí Oilimpeacha an tSamhraidh 1928 |
| 1924 | Cluichí Oilimpeacha an tSamhraidh 1924 |
| Teaghlach | |
| Céile | May Keating |
| Páiste | Justin Keating |
Ba phéintéir as Luimneach é Seán Céitinn nó Seán Keating, ar dhuine d’ealaíontóirí móra na hÉireann (1889- 21 Nollaig 1977).[1][2] Chum sé roinnt de na pictiúir phoiblí is cáiliúla in Éirinn agus bhí an-tionchar aige ar na healaíona in Éirinn.[3]
Saol
[cuir in eagar | athraigh foinse]Rugadh Keating i gcathair Luimnigh sa bhliain 1889. D’fhoghlaim sé líníocht i nGairmscoil Luimnigh sular bhuaigh sé scoláireacht sa bhliain 1909, bronnta ag an bpéintéir cáiliúil William Orpen, chun staidéar a dhéanamh sa Scoil Cathrach na hEalaíona i mBaile Átha Cliath.
Ba é an t-ealaíontóir Harry Clarke, a chara sa scoil, a mhol dó a dhul go hÁrainn, rud a rinne sé in 1914. Chaith sé an-chuid ama sna blianta ina dhiaidh ar Oileáin Árainn.[4]
Chaith Keating 1915/1916 i stiúideo Orpen i Londain mar chúntóir. In ainneoin go raibh Orpen lonnaithe i Londain, chaitheadh sé tréimhsí ag péinteáil in Éirinn agus tá a thionchar le brath ar Keating.[5]
Nuair a d’fhill sé ar Éireann sa bhliain 1916, chum sé pictiúir faoi Éirí Amach 1916,[6][7] Chogadh na Saoirse agus Chogadh Cathartha. Ina measc siúd, tá
- Men of the South (Fir an Deiscirt) (1921), faoi bhuíon de chuid Óglaigh na hÉireann ag fanacht ar fheithicil Arm na Breataine agus
- An Allegory (Fís) (1922), bailiúchán daoine éagsúla mar shamhlaíocht Saorstát nua Éireann.
Toghadh mar bhall Acadamh Ríoga na hÉireann sa bhliain 1923.
Ba é scéim hidrileictreach na Sionainne mór-thaispeántas tionsclach an stáit nua agus fuair sé coimisiúin ó Bhord Soláthar Leictreachas chun Ard na Croise a phéinteáil.
Chum sé múrphictiúr d'Aonach an Domhain i Nua-Eabhrac sa bhliain 1939.
Taispeánadh a shaothair ag Seó Acadamh Ríoga na hÉireann gach bliain ó 1914 suas go dtí 1975 agus ba Uachtarán an Acadaimh é idir na blianta 1949-1962. Mhol Keating agus na traidisiúnaithe a idé-eolaíocht phairticleártha an ‘Irish-Irelander’ mar shlat tomhais aeistéitice.[8]
Thug Keating cuairt ar Inis Oirr in 1965 don uair dheireanach. Nuair a thug sé a aghaidh ar Inis Oírr i ndeireadh a shaoil, ní dheachaigh sé i dtír ar chor ar bith. Faitíos a bhí air go bhfeicfeadh sé tarracóir nó gné eicínt eile eile den saol nua-aimseartha a mhillfeadh an tsamhail a bhí aige ina intinn den oileán mar a bhí.[1]
Bhí sé ag obair fós nuair a bhásaigh sé sa bhliain 1977 i mBaile Átha Cliath. Agus an Céitinneach ag scríobh ar Comhar i mí an Mheithimh 1942, mhaígh sé "nach ndearnadh ealaíontóirí Éireannacha a cheiliúradh in Éirinn ach le ‘focail leadránacha’ tar éis a mbáis, agus é sin ag ‘dream so-lobhtha, tuirseach’ ar ‘bheag de’n bheodhacht do bhain leo [féin]’".[9]
Saothar an Chéitinnigh
[cuir in eagar | athraigh foinse]Bhain Keating an-chuid cáil as neamhfhoirmiúlacht stíle a shaothair.
Tá an bailiúchán is mó agus is suntasaí de phictiúir de chuid Sheáin Keating i mBailiúchán Ealaíne ESB.[10]
Féach freisin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ 1.0 1.1 Seosamh Ó Cuaig (21 Nollaig 2022). "An sagart a bhí ina ‘fanaiceach’ Gaeilge agus an t-ealaíontóir ar ghean leis Inis Oírr" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-12-21.
- ↑ "Keating, Seán | Dictionary of Irish Biography" (en). www.dib.ie. Dáta rochtana: 2023-12-21.
- ↑ "Seán Keating Artist" (en). RTÉ Archives. Dáta rochtana: 2019-12-21.
- ↑ Easy Live Auction. "Sean Keating (1889-1977)“Village on the Aran Islands,” c.1950, oils on board, 44cms x 61cms (17” x" (en). www.easyliveauction.com. Dáta rochtana: 2023-12-21.
- ↑ Ciara Nic Gabhann (Aibreán 2005). "William Orpen: an pholaitíocht, an gnéas agus an bás" (ga-IE). Beo!. Dáta rochtana: 2023-12-21.
- ↑ "Modern Ireland in 100 Artworks: 1917 – Men of the West, by Seán Keating" (en). The Irish Times. Dáta rochtana: 2023-12-21.
- ↑ "Irish Rising Art – Irish Studies". irishstudies.sunygeneseoenglish.org. Dáta rochtana: 2023-12-21.
- ↑ Gabhann Muiris Ó Meara i mbun anailíse ar "Clann" le Louis le Brocquy. Feasta 67 (4), lch 23-24. Aibreán 2014
- ↑ Eilís Ní Dhúill, "Na hamharcealaíona ar Comhar", Iúil 2013, Comhar 73 (7), lch 16-19
- ↑ "Tacú leis na hEalaíona" (ga). ESB Corporate. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2023-12-21. Dáta rochtana: 2023-12-21.