Knut Hamsun

Knut Hamsun
	;
Beathaisnéis
Breith	(en) Knut Pedersen Hamsun ; 4 Lúnasa 1859; Vågå, An Iorua
Bás	19 Feabhra 1952 ; 92 bliana d'aois; Grimstad, An Iorua
Áit adhlactha	Nørholm (en)
Gníomhaíocht
Gairm	scríbhneoir, drámadóir, léirmheastóir, úrscéalaí, file, scríbhneoir
Tréimhse oibre	1877 – 1949
Ball de pháirtí polaitíochta	Nasjonal Samling
Gluaiseacht	Neo-romanticism (en)
Faoi thionchar	Arthur Schopenhauer, Bjørnstjerne Bjørnson, George Gordon Byron, August Strindberg, Friedrich Nietzsche agus Fyodor Dostoyevsky
Teangacha	An Ioruais agus an Danmhairgis
Saothar
	Saothar suntasach (1890) Hunger (en) ; (1917) Growth of the Soil (en) ;
Teaghlach
Céile	Bergljot Bech (1898–1906), colscaradh; Marie Hamsun (1909–1952), bás an duine
Páiste	Arild Hamsun; ( Marie Hamsun); Tore Hamsun; ( Marie Hamsun); Ellinor Hamsun; ( Marie Hamsun); Victoria Hamsun Charlesson; ( Bergljot Bech)
	Gradam a fuarthas (1920) Duais Nobel sa Litríocht; Goethe-Medaille für Kunst und Wissenschaft ;
	Ainmnithe do (1920) Duais Nobel sa Litríocht; (1918) Duais Nobel sa Litríocht;
	Síniú
Suíomh gréasáin	hamsunsenteret.no…

Scríbhneoir de chuid na hIorua ab ea Knut Hamsun (a rugadh 4 Lúnasa 1859 i Vågå agus d'éag 19 Feabhra 1952 i Nørholm). Bronnadh Duais Nobel na Litríochta air sa bhliain 1920.

Saol

Rugadh é mar Knud Pedersen, an ceathrú páiste ag Peder Pedersen agus Tora Olsdatter. Tógadh ar an ngannchuid é agus in aois seacht mbliana déag dó thosaigh sé mar phrintíseach le tógálaí. Is thart faoin am seo is ea a chrom sé ar ag scríobh.

Sul i bhfad chuaigh sé ar imirce go SAM agus do shaothraigh sé a bheatha ar iliomad slite éagsúla ar feadh roinnt blianta. Rinne sé cur síos ar an tréimhse seo sa leabhar Fra det moderne Amerikas Aandsliv a foilsíodh sa bhliain 1889. Sa bhliain 1890 is ea a foilsíodh an t-úrscéal aitheanta den ainm Sult (Ocras) faoi lá i saol bochtán i gChristiania (Osló). Deirtear go raibh tionchar ag an leabhar seo ar James Joyce agus é ag scríobh Ulysses.

Pósadh

Phós sé Bergljot Goepfert sa bhliain 1898, ach scar siad sa bhliain 1906. Trí bliana ina dhiaidh sin phós sé Marie Andersen agus bhí sise ina leathbhádóir aige as sin amach. Bhreac sise síos mionchuntas ar a shaol le chéile i gcín lae a choimeád sí i rith a saoil le chéile. Aisteoir chumasach a bhí inti ach d'fhág sí slán leis an ardán lena a saol a chaitheamh le agus ar shon a céile. Thuill sí cáil mar cruthaíoch don aos óg.

Sa bhliain 1918 chuir an lánúin fúthu i Nørholm, idir Lillesand agus Grimstad. Bhí áit bhuan anseo acu, rud a chuir ar chumas Hamsun díriú isteach ar a chuid scríbhneoireachta, ach dár ndóigh rinne sé neart taistil ó am go chéile, in ainneoin sin.

Naitsíochas

Bhí an-mheas aige ar na Gearmánaigh riamh. Thug sé tacaíocht dóibh i rith an Dara Chogaidh Dhomhanda. D'áitigh sé ar mhuintir na hIorua glacadh leis an arm Ghearmánach mar fhuascailteoirí, rud a d'fhág gur cuireadh in ospidéal meabhairghalair é sna blianta 1945-8 ag deireadh an chogaidh agus lag intinne curtha ina leith.

Cuireadh ar triail é ar chúiseanna tréasa ach níor ciontaíodh é. Scríobh sé leabhar faoin eachtra seo chun léiriú go soiléir nach raibh leigheas intinne air.

Bás

Shíothlaigh sé in aois 92 bliana dó sa bhliain 1952 ina theach féin i Nørholm.

Saothar

Den Gaadefulde (1877)
Et Gjensyn (1878)
Bjørger (1878)
Lars Oftedal (1889)
Fra Det Moderne Amerikas Aandsliv (1889)
Sult (1890)
Mysterier (1892)
edaktør Lynge (1893)
Ny Jord (1893)
Pan (1894)
Ved Rigets Port (1895)
Livets Spil (1896)
Siesta (1897)
Aftenrøde (1898)
Victoria (1898)
Munken Vendt (1902)
Kratskog (1903)
Dronning Tamara (1903)
I Æventyrland (1903)
Det Vilde Kor (1904)
Sværmere (1904)
Stridende Liv (1905)
Under Høststjærnen (1906)
Benoni (1907)
Rosa (1908)
En Vandrer Spiller Med Sordin (1909)
Livet Ivold (1910)
Den Siste Glæde (1912)
Børn Av Tiden (1913)
Segelfoss By (1915)
Markens Grøde (1917)
Sproget i Fare (1918)
Konerne ved Vandposten (1920)
Siste Kapitel (1923)
Landstrykere (1927)
August (1930)
Men Livet Lever (1933)
Ringen Sluttet (1936)
Artikler i Utvalg (red: Francis Bull) (1939)
Paa Gjengrodde Stier (1949)