Julia Grenan

Julia Grenan
Beathaisnéis
Breith	2 Iúil 1883; Baile Átha Cliath, Éire
Bás	6 Eanáir 1972 ; 88 bliana d'aois; Baile Átha Cliath, Éire
Áit adhlactha	Reilig Ghlas Naíon
Gníomhaíocht
Gairm	gníomhaí ar son cearta vótála, gníomhaí
Teangacha	Béarla
Teaghlach
Duine muinteartha	Máthair - Elizabeth Kenny; Athair - Patrick Grenan

Náisiúnaí Éireannach, poblachtach, sufragóir, sóisialach agus ball de Chumann na mBan ab ea Julia Grenan (Baile Athá Cliath, 2 Iúil 1883 – 6 Eanáir 1972) . Tá aithne uirthi mar dhuine den triúr ban deireanach a d’fhág an Ceanncheathrú le linn Éirí Amach na Cásca 1916.

Cúlra

Rugadh Julia Grenan ar 2 Iúil 1883. Bhí máthair s'aici Elizabeth Kenny, a fuair bás i 1900 ó bhroincíteas ainsealach, i measc ailments eile. Patrick Grenan an t-ainm a bhí ar athair s'aici. Bhí beirt deartháireacha aici agus ba í an t-aon chailín ina clann í. Chuaigh sí go scoil Shiúracha na Trócaire (Sisters of Mercy school) agus ina dhiaidh sin rinneadh gúnadóir di. Caitheadh an chuid is mó dá saol le Elizabeth O'Farrell, an bheirt chailíní ina gcairde ón óige agus d'fhás siad anuas le chéile Mar mhná ba náisiúnaithe láidre iad, labhair siad Gaeilge agus chuaigh siad isteach sna heagraíochtaí éagsúla i mBaile Átha Cliath ar nós Chonradh na Gaeilge, Conradh Saincheadúnais Mhná na hÉireann agus Ceardchumann Oibrithe Ban na hÉireann.

Éirí Amach na Cásca

Domhnach Cásca 1916 (23 Aibreán) chuaigh An Chuntaois Markievicz leí agus le O’Farrell go Halla na Saoirse agus dúirt sí le James Connolly go bhféadfaí muinín iomlán a chur iontu. Le éirí amach beartaithe don lá dár gcionn, sannadh iad d'Arm Cathartha na hÉireann.

Cuireadh Grenan go Dún Dealgan agus go Carraig Mhachaire Rois. Nuair a fhilleann Bhaile Átha Cliath, thuairiscigh siad go raibh siad ar dualgas d'Ard-Oifig an Phoist agus rinne said cúiréireachta as seo go ceann cúpla lá; Chomh maith leis sin, sheachaid siad armlón ó Ard-Oifig an Phoist chuig an ngarastún i gColáiste na Máinlianna trína chur i bhfolach faoina gcuid éadaí.

Leis an bhfoirgneamh i lasracha, dhiúltaigh O,Farrell, Grenan agus rúnaí Connolly, Winifred Carney, imeacht go dtí an t-aslonnú deiridh tráthnóna Dé hAoine, 28 Aibreán, agus ba iad na mná deireanacha a d'fhág. Chúlaigh siad leis an ngarastún go Moore áit ar d’freastail O'Farrell agus Grenan an lucht créachtaithe ag Uimh. Seo na ceannairí ar deireadh shocraigh siad a gcuid arm a leagan síos.

Cuireadh Grenan i bpríosún Chill Mhaighneann tar éis an ghéillte go dtí an 9 Bealtaine, agus chuala sé na chuir sé roinnt de cheannairí an Éirí Amach chun báis.^[1]^[2]

Ghlac thart ar 250 bean páirt in Éirí Amach na Cásca. Bhí Julia Grenan ar dhuine den líon ban a d’fhóin in Ard-Oifig an Phoist le linn Éirí Amach na Cásca. I rith na seachtaine bhí siad ag tabhairt aire do na lucht créachtaithe, ag beathú an gharastúin, ag iompar seolta agus lón lámhaigh chuig ionaid éagsúla ar fud na cathrach. Chuimhnigh Grenan ar na hóráidí a thug Pádraig Mac Piarais dóibh agus ba mhór an sásamh a bhí aici é a chloisteáil ag labhairt.

“Tá Baile Átha Cliath fuascailte againn. Tá smal Emmet glanta againn”.

Ar an Aoine, rinne an Ceannfort Pearse an cinneadh iarraidh ar na mná imeacht. Thit cluas bodhar ar a n-agóidí agus d’fhan gach bean seachas triúr san fhoirgneamh, Julia Grenan, Elizabeth O’Farrell agus Winifred Carney a roghnaigh an Pearse chun fanacht le garastún na Ceanncheathrún. D'fhan an triúr leo go dtí an géilleadh ar an Satharn 29 Aibreán agus gabhadh a gcomrádaithe cosúil leis. Gabhadh seacht gcéad ban ar fad tar éis an Éirí Amach agus cuireadh i bpríosún iad i bPríosún Chill Mhaighneann.

Bhí Julia Grenan ina ball de Chraobh Inghinidhe na hÉireann, Cumann na mBan.^[3]

Iarmhairt

Gabhadh Grenan leis na fir ó Moore Street agus coinníodh iad thar oíche ar dtús i ngairdíní an Rotunda.^[4] Bhí siad ann go dtí an 9ú lá de mí na Bealtaine. Lean Grenan ar aghaidh ag obair lena cara Elizabeth O'Farrell le Cumann na mBan. D’iompair siad seolta le linn Chogadh Saoirse na hÉireann. Nuair a síníodh an Conradh Angla-Éireannach i 1921, d’fhan siad in aghaidh an Chonartha agus d’fhan siad naimhdeach don Saorstát.^[5]

Tagairtí

↑ Elizabeth Carrillo-Vargas (2017-04-03). "Miradas históricas a la formación del profesorado en Chihuahua". IE Revista de Investigación Educativa de la REDIECH 8 (14): 147–154. doi:10.33010/ie_rie_rediech.v8i14.35. ISSN 2448-8550.
↑ Gene Kerrigan (2015-10-22). "The Scrap" (as en). Transworld.
↑ "“It Was A Request But Now It’s An Order”" (en-US). 1916.rte.ie. Dáta rochtana: 2024-04-08.
↑ "1916 Rebellion Museum | Story of the Surrender". web.archive.org (2016-03-18). Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2016-03-18. Dáta rochtana: 2024-03-11.
↑ Frances Clarke and James Quinn (2015). "Frances Clarke and James Quinn (2015). "O'Farrell, Elizabeth"". Dáta rochtana: 2015.

[1] Elizabeth Carrillo-Vargas (2017-04-03). "Miradas históricas a la formación del profesorado en Chihuahua". IE Revista de Investigación Educativa de la REDIECH 8 (14): 147–154. doi:10.33010/ie_rie_rediech.v8i14.35. ISSN 2448-8550.

[2] Gene Kerrigan (2015-10-22). "The Scrap" (as en). Transworld.

[3] "“It Was A Request But Now It’s An Order”" (en-US). 1916.rte.ie. Dáta rochtana: 2024-04-08.

[4] "1916 Rebellion Museum | Story of the Surrender". web.archive.org (2016-03-18). Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2016-03-18. Dáta rochtana: 2024-03-11.

[5] Frances Clarke and James Quinn (2015). "Frances Clarke and James Quinn (2015). "O'Farrell, Elizabeth"". Dáta rochtana: 2015.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]