Callisto (gealach)
 | Ní mór an t-alt seo a ghlanadh, ionas go mbeidh caighdeán níos fearr ann.
Tar éis duit an t-alt a ghlanadh, is féidir leat an teachtaireacht seo a bhaint de. Féach ar Conas Leathanach a Chur in Eagar agus an Lámhleabhar Stíle le fáil amach faoin dóigh cheart le feabhas a chur ar alt ciclipéide. |
 Callisto .svg){kind=small} | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | |||||||
| Ainmniúcháin eile | Júpiter IV | ||||||
| Cineál | gealach de chuid Iúpatair agus gnáthghealach | ||||||
| Fionnachtaí | Galileo Galilei  | ||||||
| Dáta fionnachtana | 7 Eanáir 1610[1] | ||||||
| Eapainm | Callisto (en)  | ||||||
| Réad tuismitheora | Iúpatar | ||||||
| Sonraí fithiseacha | |||||||
| Apaipsis | 1,897,000 km | ||||||
| Pearaipsis | 1,869,000 km | ||||||
| Ais mhór a | 1,882,700 km | ||||||
| Éalárnacht e | 0.0074 | ||||||
| Tréimhse fhithiseach P | 16.689 d | ||||||
| Claonadh i | 2.017 ° | ||||||
| Saintréithe fisiceacha agus réaltmhéadracha | |||||||
| Ga | 2,410.3 km | ||||||
| Méid dhealraitheach (V) | 5.65 (banda V) | ||||||
| Achar dromchla | 73,000,000 km² | ||||||
| Mais | 107.566 Yg[2] | ||||||
| Toirt | 59,000,000,000 km³ | ||||||
| Meándlús | 1.8344 g/cm³ | ||||||
| Imtharraingt dromchla | 1.235 cm/s² | ||||||
| Ailbéideacht | 0.22 | ||||||
| Teocht an dromchla |
| ||||||
| Cuid de | Gealacha Galileo | ||||||
Gealach de chuid Iúpatair í Callisto, agus í ar an naoú satailít is cóngaraí don phláinéad sin. Ceann de Ghealacha Galileo atá ann, is é sin, na gealacha a d'aithin Galileo Galilei roimh aon duine eile sa bhliain 1610. Is í Callisto an tríú ghealach ceann is mó sa Ghrianchóras.
Fuair Callisto a hainm ó Simon Marius (a dúirt gur Johannes Kepler a mhol an t-ainm dó), an réalteolaí Gearmánach a thug le fios gurbh eisean, seachas Galileo, ba thúisce a chonaic an ghealach. Ní raibh na réalteolaithe sásta na hainmneacha a thug Marius ar na gealacha a úsáid, agus ar feadh i bhfad, thugaidís "Iúpatar a ceathar" ar Europa, agus iad ag baint úsáide as córas ainmnithe na ngealach a bhí céadcheaptha ag Galileo féin. Mar sin, níor éirigh "Callisto" coitianta mar ainm ach san fhichiú haois.
Tá Callisto ainmnithe as "Callisto", ghrá gheal Séas ("Zeus" as Béarla) i miotaseolaíocht na Gréige.
Cósúil le Europa tá dromchla oighear ar an ngealach agus chreideann eolaithe go bhfuil uisce salannach faoi.
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ “Callisto: In Depth”. NASA.
- ↑ URL tagartha: https://ssd.jpl.nasa.gov/?sat_phys_par. Dáta rochtana: 5 Meán Fómhair 2020.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 URL tagartha: http://lasp.colorado.edu/~espoclass/homework/5830_2008_homework/Ch17.pdf.
 | Is síol réalteolaíochta é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |