Acanthus

Acanthus

Acanthus montanus
Tacsanomaíocht
For-ríocht	Eukaryota
Ríocht	Plantae
Ord	Lamiales
Fine	Acanthaceae
Géineas	Acanthus L., 1753
Cineál tacsanomaíoch	Acanthus mollis
Ainmníocht
Ainmnithe in ómós	Acantha (en)

Planda le duilleoga tiubha colgacha is ea Acanthus (Gaeilge: An tAcantas) Tá sé á mhúnlú nó á shnoí mar mhaisiúchán ó aimsir na nGréagach sa 5ú céad RC. Cuireadh ar mhullach colún Corainteach é.

Sanasaíocht

Maítear go minic gur mhion-charachtar i miotaseolaíocht na Gréige í Acanthe (Gréigis:Ἀκάνθα nó Akantha), agus go raibh a meiteamorfóis freagrach as ainmniú na bplandaí Acanthus. De réir an mhiotais seo, bhí Acantha ina nimfeach agus bhí Apalló i ngrá léi. Diúltaigh Acanthe dó áfach agus scríob sí a aghaidh nuair a rinne sé le banéigean di. Mar thoradh air sin, d'athraíodh ó bhonn í isteach ina planda le duilleoga spíonacha.

Speicis roghnaithe

• Acanthus balcanicus Heywood & I.Richardson (Syn. Acanthus hungaricus (Borbás) Baenitz, Acanthus longifolius Host)
• Acanthus dioscoridis Willd.
• Acanthus ebracteatus Vahl;>; Tarlaíonn sé seo speiceas san Áise Theas, lena n-áirítear Brúiné Dárasalám, an tSín, Taiwan Theas, an India, an Mhalaeisia, Na hOileáin Fhilipíneacha, Singeapór, An Téalainn, Vítneam, an Chambóid, agus an Indinéis. I Astraláise tá sé le fáil i oirthuaisceart Astráil, thiar thuaidh Astráil, Nua-Ghuine Phapua, agus na hOileáin Sholamón.
• Acanthus eminens C.B.Clarke;Nádúrtha san Afraic thrópaiceach.
• Acanthus hirsutus Boiss.
• Acanthus ilicifolius L.;>; Nádúrtha san India agus Srí Lanca
• Acanthus mollis L.;>; Nádúrtha san Eoraip Mheánmharaca
• Acanthus montanus T.Anders.; Nádúrtha in Iarthar agus Láir na hAfraice, ó Ghána san iarthar go dtí Angóla agus Poblacht Dhaonlathach an Chongó.
• Acanthus pubescens Thomson ex Oliv.; Alternative name for A. polystachyus (EOL.org)
• Acanthus polystachyus Delile; native to Burundi, Rwanda, DRC, Uganda, Sudan, Ethiopia, Kenya, Tanzania.
• Acanthus spinosus L.
• Acanthus syriacus Boiss.

Saothrú agus úsáidí

Acanthus mollis faoi bhláth i bhfothracha Chnoc an Phalaitínigh, sa Róimh, Bealtaine 2005

Fástar roinnt speiceas, mar phlandaí ornáideacha, go háirithe A. balcanicus , A. spinosus agus A. mollis .

Baineadh úsaid as duilleoga acantas ar bhonn aeistéitiúil don Chaipiteal (sé sin, ball mullaigh den cholún nó den phiara ar a bhfuil an taibhléadan nó stua ina luí) san Ord Corantach. Tagann an téarma 'Caipeateal' ón Laidin capitellum, a chiallaíonn 'ceann beag'. Ceann de 5 phríomhord na hailtireachta clasaicí is ea an tOrd Corantach.