Rómánsachas
Is éard atá i gceist leis an Rómánsachas ná gluaiseacht chultúrtha a tháinig ar an bhfód ag deireadh an 18ú haois i Sasana agus sa nGearmáin, agus a chuaigh ar fud na hEorpa le linn an 19ú haois go dtí na 1850idí. Tugtar Rómánsaithe ar na daoine - idir ealaíontóirí, scríbhneoirí agus smaointeoirí - a bhí páirteach sa Rómánsachas, nó a bhfuil tionchar an Rómánsachais le feiscint i saothair dá gcuid.
Dhiúltaigh an Rómánsachas don Réasún agus ghlac sé leis an mothúchán go fonnmhar. Ag an am céanna, mhól sé an Sublime (Gaeilge: An Uasdiamhair), mar a tugtaí air - b'in é gach a raibh idir dhiamhracht agus an rud fantaiseach, idir bhrionglóid agus thromluí, idir uafás agus uaisleacht.
Tá tionchar an Rómánsachais le feiscint i réimse na n-ealaíon (.i. sa Litríocht, sa bPéintéireacht, sa nDealbhóireacht agus sa gCeol) agus i réimse na smaointe (.i. sa bPolaitíocht agus sa bhFealsúnacht) araon.
Is í saintréith an Rómánsachais ná an fonn a bhíodh ar an Rómánsaí gach a raibh istigh ina chroí agus a anam a chur in iúl. I réimse na n-ealaíon, rinne ealaíontóirí Rómánsacha iarracht cur le cumas na n-ealaíon sa tslí is go bhféadfaidís gach a mothaídís a nochtadh. I réimse na smaointe, murab ionann is smaointeoirí móra na hEagnaíochta, chuir smaointeoirí Rómánsacha béim ar laige an Réasúin.
Féach freisin
- La Sylphide (bailé)
- Johann Wolfgang von Goethe
- E. T. A. Hoffmann
- Laurence Sterne
- Mary Shelley
- Thomas Moore