Nítriglicrín

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
WD Bosca Sonraí Comhdhúil CheimiceachNítriglicrín

Cuir in eagar ar Wikidata
Substaint cheimiceachaicme eintiteas ceimiceach
Mais mhóilíneach227.003 Da
Fionnachtaí nó aireagóirAscanio Sobrero
Dáta fionnachtana nó tionscnaimh1847
Rólnitric oxide donors (en) Aistrigh, soitheachleathóir, substaint phléascach agus cógas
Struchtúr ceimiceach
Foirmle cheimiceachC₃H₅N₃O₉
SMILES canónta
Model 2D
C(C(CO[N+](=O)[O-])O[N+](=O)[O-])O[N+](=O)[O-]
InChIModel 3D
Airí
Dlús1.6 g/cm³ (a 20 °C) Cuir in eagar ar Wikidata
Tuaslagthacht0.1 g/100 g (uisce, 20 °C) Cuir in eagar ar Wikidata
Pointe leáite13 °C Cuir in eagar ar Wikidata
Pointe dianscaoilte60 °C (uasmhéid)
50 °C (íosmhéid) Cuir in eagar ar Wikidata
Galbhrú0.0003 mmHg (a 20 °C) Cuir in eagar ar Wikidata
Guais
Short-term exposure limit (en) Aistrigh0.1 mg/m³ (luach ar iarraidh) Cuir in eagar ar Wikidata
Uasteorainn nochta2 mg/m³ (Stáit Aontaithe Mheiriceá) Cuir in eagar ar Wikidata
Láithreach contúirteach don bheatha nó sláinte75 mg/m³
NFPA 704: Standard System for the Identification of the Hazards of Materials for Emergency Response () Cuir in eagar ar Wikidata
Eile
leacht inlasta

Is éard is nítriglicrín[1] (nó tríníotráit phrópán-1,2,3-trí-ile[2]) ann ná leacht pléascach a dhéantar le gníomhú aigéid nítriúil (measctha le haigéad sulfarach) le gliocról.

Nuair a rinne an ceimicí Iodálach Ascanio Sobrero (1812-1888) den chéad uair é i 1846, ceapadh go raibh sé inláimhsithe go sábháilte ar éigin, bíodh is gur úsáideadh é beagán le láimhseáil an-chúramach. Ach thaispeáin Alfred Nobel i 1867 conas a láimhseáil a dhéanamh níos sábháilte le ceimiceáin mhaolaithe a mheascadh leis, agus mar thoradh, d'éirigh an nítriglicrín an-choitianta. Is comhábhar é in an-chuid pléascán measctha, cosúil le geilignít. Sa mhíochaine, tugann ionanálú a ghaile maolú tapa ar phianta aingíne chléibh.[3]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. Tomás de Bhaldraithe, eag.: “English-Irish Dictionary (de Bhaldraithe): nitroglycerin” (ga). Teanglann.ie. An Gúm (1959). Dáta rochtana: 2023-05-03.
  2. http://www.tearma.ie/Search.aspx?term=propane-1%2c2%2c3-triyl+trinitrate&lang=3116649
  3. Hussey, Matt (2011). "Nítriglicrín". Fréamh an Eolais. Coiscéim. p. 486.