Leonard Cohen
B'fhile agus amhránaí as Ceanada é Leonard Norman Cohen (21 Meán Fómhair 1934 - 7 Samhain 2016) dathúil, tallannach, agus de chúlra gustalach Giúdach. "Oirfideach míorúilteach ar stáitse ab ea é ach seasann go leor de na liricí ar pár chomh maith".[1] Aitheanta i measc na scríbhneoirí ceoil is fearr agus is bisiúla ar domhan ar feadh 60 bliain, is liosta le háireamh iad na hamhráin chumhachtacha atá cumtha aige ó thosaigh sé amach sna 1950í, leithéidí ‘Halleljuah’, ‘So Long, Marianne’ agus ‘Suzanne’.[2]
Thug mórán daoine aitheantas dá stór ceoil, a bhí leathan agus éagsúil, agus fuair sé gradaim agus ardmholadh ó léirmheastóirí, agus bhí lucht éisteachta aige ó gach cearn ar domhan.[3]
Saol[cuir in eagar | athraigh foinse]
D’fhoghlaim sé go leor óna chathair dhúchais, Montreal, cathair mhór shofaisticiúil. Bhí Fraincis ar a thoil aige agus Gréigis cuibheasach maith aige leis de réir dealraimh.
Ba í Marianne Ihlen a Bhé inspioráide agus bhí siad le chéile sa Ghréig, ar oileán Hydra, ar feadh cuid mhaith de na 60idí.
Bhí Suzanne Elrod an dara bean ina shaol, máthair na bpáistí aige.
Banaí ba ea Cohen, agus lán d'aer an tsaoil. Dúirt sé mar shampla, "I love hotels to which, at four a.m., you can bring along a midget, a bear and four ladies, drag them to your room and no one cares about it at all.”[4]
Tháinig leoicéime air agus d’éag 11 Samhain 2016.[5]
Gairm[cuir in eagar | athraigh foinse]
B’fhile é Cohen sular thosaigh sé ar an cheol (d’aithin sé nach raibh airgead ar bith ag dul leis an fhilíocht).[6]
Ghoid a bhainisteoir Kelley Lynch $9 milliún uaidh, agus mar sin bhí Cohen ar an mbóthar go minic agus é ag dul in aois.
Saothar[7][cuir in eagar | athraigh foinse]
Ina chuid amhrán buan, chuir Leonard Cohen in iúl ní hamháin mothúcháin an uaignis agus an chaillteanais, ach chomh maith leis sin, croí na beatha daonna: an grá, an áille, an greann, chomh maith leis an bpáirtíocht shóisialta agus pholaitíochta.[3]
Thuig Cohen go raibh galair an aonchineálachais ag leathnú ar fud an domhain agus ghaibhnigh sé féiniúlacht uathúil dó féin ina chuid amhrán, amhráin a chuimsigh an misteachas Giúdach, an t-earótachas agus an pholaitíocht.. Is cinnte go bhfuil duairceas in an-chuid de na hamhráin mhóra aige, Suzanne, cuir i gcás.[1]
Is cuid lárnach dá stíl é an guth; bhí guth aige mar screadadh cait don dhaoine áirithe.
Éire agus Gaeilge[cuir in eagar | athraigh foinse]
Bhí tionchar mór ag William Butler Yeats ar Cohen agus bhí caidreamh gnaíúil aige lena lucht éisteachta in Éirinn.
Sna 2010idí, d’aistrigh na filí Gabriel Rosenstock agus Liam Ó Muirthile cuid de liricí Cohen go Gaeilge mar chuid den fhéile litríochta IMRAM agus chan Liam Ó Maonlaí, David Blake, Hilary Bow agus an Brad Pitt Light Orchestra iad ag ócáid speisialta le linn na féile.[8]
Féach freisin[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 Gabriel Rosenstock (11 Samhain 2016). "LEONARD COHEN (1934-2016): Ar shlí, níl deireadh in aon chor leis, ná baol air, is ní bheidh go deo…" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-11-11.
- ↑ NÓS (2015-09-21). "Breithlá sona Leonard" (en-US). NÓS. Dáta rochtana: 2023-11-11.
- ↑ 3.0 3.1 Office of the President of Ireland. "Media Library News Releases" (ga). president.ie. Dáta rochtana: 2023-11-11.
- ↑ Breandán de Gallaí (Aib 2009). "Mo Sheal san Óstán Chelsea" (ga). Beo!. Dáta rochtana: 2023-11-11.
- ↑ "A Medical Note On The Death Of Leonard Cohen - AllanShowalter.com". web.archive.org (2020-06-15). Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2020-06-15. Dáta rochtana: 2023-11-11.
- ↑ Phillip Cummings (15 Samhain 2016). "Grá agus gruaim le Leonard Cohen i Mín an Chladaigh" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-02-16.
- ↑ "FUAIM: Éist anseo le leagan Gaeilge de Hallelujah le Leonard Cohen" (ga-IE). Tuairisc.ie (2016-11-11). Dáta rochtana: 2023-11-11.
- ↑ "Aistriúcháin COHEN : ‘Bead ag caint leat go binn ó fhuinneog i dTúr na nAmhrán’" (ga-IE). Tuairisc.ie (2016-11-11). Dáta rochtana: 2023-11-11.