John Dalton
| John Dalton | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
1800 - 1809
1816 - 1844 | |||||
| Saol | |||||
| Eolas breithe | Cumberland, 6 Meán Fómhair 1766 | ||||
| Náisiúntacht | Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus na hÉireann | ||||
| Teanga dhúchais | an Béarla | ||||
| Bás | Manchain, 27 Iúil 1844 | ||||
| Muintir | |||||
| Athair | Joseph Dalton | ||||
| Máthair | Deborah Greenup | ||||
| Céile/Céilí | luach ar iarraidh | ||||
| Oideachas | |||||
| Teangacha | an Béarla | ||||
| Múinteoirí | John Gough | ||||
| Mic léinn | James Prescott Joule | ||||
| Gairm | |||||
| Gairm | fisiceoir, matamaiticeoir, meitéareolaí agus ceimiceoir | ||||
| Fostóirí | Ollscoil Oxford | ||||
| Saothar iomráiteach | Teoiric adamhach aonad maise adamhaí daille dath Dlí na gComhréir Iolrach Dlí Dalton A New System of Chemical Philosophy (en)  | ||||
| Duaiseanna | |||||
| Daoine le tionchar air/uirthi | John Gough | ||||
| Ballraíocht | Cumann Ríoga Acadamh Ealaíona agus Eolaíochtaí Mheiriceá Acadamh Ríoga na Prúise um Eolaíocht Acadamh na nEolaíochtaí Acadamh Eolaíochtaí agus Daonnachtaí na Baváire Manchester Literary and Philosophical Society (en) | ||||
 | |||||
Ceimiceoir agus fisiceoir Sasanach ab ea John Dalton (6 Meán Fómhair 1766 – 27 Iúil 1844). Rugadh in Eaglesfield é, in aice le Cockermouth i gCumberland. Cinntíodh ó thurgnaimh a rinne Dalton go raibh damhnaí rialaithe ag dlíthe áirithe.
Taighde[cuir in eagar | athraigh foinse]
Sna blianta 1808-1810 chuir Dalton a theoiric adamhach le chéile, agus rinne eolaíocht chainníochtúil sa cheimic[1]. Thóg sé clár meáchan adarnhach.
Rinne sé taighde ar mheascáin gás go príomha, fórsa gaile, leaisteachas gaile agus forbairt theirmeach gás.
D'fhionn sé dlí ("dlí Dalton" inniuˈ) ar pháirtbhrúnna, go bhfeidhmíonn gach gás ar leith, i meascán gás i soitheach, an brú céanna is a d'fheidhmeodh sé dá mbeadh sé ina aonar sa toirt sin, agus mar sin go bhfeidhmíonn páirtbhrú i gcomhréir le codán an gháis sin sa mheascán.
Feidhmíonn na gáis uile nearnhspleách ar a chéile. Mar shampla, cuimsíonn an t-atmaisféar 80% nítrigine, a bheag nó a mhór, agus mar sin feidhmíonn an nítrigin 80% de bhrú an atmaisféir.
Tionchar[cuir in eagar | athraigh foinse]
Le hobair John Dalton ar an teoiric adamhach timpeall 1810, tháinig an cheimic chun tosaigh ina heolaíocht chainníochtúil agus d'fhorbair go tapa sa 19ú céad.
Féach freisin[cuir in eagar | athraigh foinse]
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ Matt Hussey, Fréamh an Eolais (p198), Coiscéim
 |
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |