Héaradatas
  | |
| Ainm sa teanga dhúchais | (grc) Ἡρόδοτος Ἁλικαρνᾱσσεύς |
|---|---|
| Beathaisnéis | |
| Breith | c. 484 "RCh" Hailicearnasas |
| Bás | c. 425 "RCh" 58/59 bliana d'aois Thurii |
| Áit chónaithe | Hailicearnasas Samas Thurii |
| Gníomhaíocht | |
| Réimse oibre | Stair, polaitíocht agus scríbhneoireacht chruthaitheach agus phroifisiúnta |
| Suíomh oibre | An tSean-Ghréig |
| Gairm | staraí, scríbhneoir, polaiteoir, tíreolaí |
| Teangacha | An tSean-Ghréigis |
| Saothar | |
Saothar suntasach
| |
  | |
Staraí Sean-Ghréagach ab ea Héaradatas (Gréigis: Ἡρόδοτος Ἁλικαρνᾱσσεύς Hērodotos Halikarnāsseus) (c. 484 - 425 RC). Thug Cicearó athair na staraíochta air. Tháinig sé chun saoil i Halacarnasas (inniu, Bodrum sa Tuirc). Chaith sé seal ina chónaí ar oileán Samos. Thaistil sé timpeall na Meánmhara chuig an Éigipt, an Áise Bheag, an Bhablóin agus an Ghréig, agus é ag bualadh le daoine ó chultúir éagsúla. Chuaigh sé go dtí an Aithin in aois a sheacht mbliana déag is fiche, agus é ag tarraingt go maith le Peiricléas agus dlúthchara leis, Sophocles. I ndeireadh na dála chuir sé faoi i Thourioi, deisceart na hIodáile, áit a bhfuair sé bás. Bhí suim aige sna cogaí idir na Gréagaigh is na barbaroi, is é sin, na neamh-Ghréagaigh. Bhí an-suim aige sna trioblóidí a bhíodh ann san am idir an t-oirthear (na Peirsigh) agus an t-iarthar (na Gréagaigh), ag iarraidh míniú a thabhairt ar bhua na nGréagach i gCath Mharatóin sa bhliain 490 RC. Ba thaighdeoir é a scríobh tuarascálacha de réir na breathnóireachta a rinne sé féin, chomh maith le hagallaimh a chuir sé ar dhaoine, le scéalta agus le cuntais a tháinig ó pheann scríbhneoirí eile. Chaith sé na blianta ag cur le chéile cuntas cuimsitheach ar ar tugadh an t-ainm Historiai (= ‘Fiosrúcháin’).
Ó bhí sé ar na chéad daoine a rinne iarracht cuntas eolaíoch a thabhairt ar na laethanta a bhí, go bhfios dúinn, is é an leasainm atá air inniu ná "athair na staraíochta". Cé go bhfuil amhras ann faoi chruinneas a chuid foinsí, tá cáil air mar cheannródaí ag baint feidhme as modhanna na heolaíochta le taifead beacht barainneach a choinneáil ar chúrsaí is ar imeachtaí na staire.