Henri Matisse

Henri Matisse
	;
Beathaisnéis
Breith	31 Nollaig 1869; Le Cateau-Cambrésis (Dara hImpireacht na Fraince)
Bás	3 Samhain 1954 ; 84 bliana d'aois; Nice (An Fhrainc)
Siocair bháis	Bás nádúrtha (Ionfharchtadh miócairdiach)
Áit adhlactha	Cimetière de Cimiez (en)
Faisnéis phearsanta
Reiligiún	An tAindiachas
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Beaux-Arts de Paris ; Académie Julian
Áit chónaithe	Bohain-en-Vermandois; Páras; Issy-les-Moulineaux; Nice; villa Le Rêve (fr)
Teanga dhúchais	an Fhraincis
Gníomhaíocht
Suíomh oibre	Páras ; Issy-les-Moulineaux ; Maracó ; Nice ; Nua-Eabhrac ; Collioure ; Londain ; Saint-Tropez ; Saint-Quentin ; Vence
Gairm	péintéir, liteagrafaí, maisitheoir, déantóir priontaí, dealbhóir, criadóir
Ball de	National Academy of Fine Arts (Argentina) (en)
Seánra	Decoupage (en) , ealaín tírdhreacha, péintéireacht dhaonfhíorach, ábhar neamhbheo agus portráidiú
Gluaiseacht	Impriseanachas, divisionism (en) , Fóbhachas, neo-impressionism (en) agus Iarimpriseanachas
Mac/iníon léinn de chuid	Gustave Moreau
Mac/iníon léinn	Marcel Gromaire, Patrick Henry Bruce, Ludvig Karsten, Axel Revold, Jane Gumpert, Arvid Fougstedt, Carl Palme, Sigfrid Ullman, Filip Wahlström, Ingegerd Beskow, Milly Slöör-Tjäder, Nina Simonovich-Efimova, Hadar Jönzén, Brita Lagerström-Hald, Sigrun Stéenhoff-Hjertén agus Maj Bring
Teangacha	An Fhraincis
Ghlac sé/sí páirt i
28 Meitheamh 1964	Documenta III
11 Iúil 1959	Documenta II (en)
16 Iúil 1955	Documenta 1 (en)
Saothar
	Saothar suntasach (1907) Nu bleu; (1949) Chapelle du Rosaire de Vence; (1952) Nu bleu II ;
Suíomh a chartlainne	Departmental archives of Yvelines (en) , doiciméad → litir [ 166J, Ms 13243-13244] ;
Teaghlach
Céile	Amélie Parayre (1898–1954)
Páiste	Marguerite Duthuit Faure, Jean Gérard Matisse, Pierre Matisse
	Gradam a fuarthas Chevalier de la Légion d'honneur‎ ;
	Síniú

Ealaíontóir agus iar-Impriseanaí Francach ba ea Henri Matisse (Le Cateau-Cambrésis, 31 Nollaig 1869 - 3 Samhain 1954), ar dhuine de na péintéirí is tábhachtaí i stair na nua-ealaíne. Dréachtóir, déantóir priontaí, agus dealbhóir a bhí ann. Is í an phéintéireacht is mó a thuill clú dó, áfach.^[1]

Saol[cuir in eagar | athraigh foinse]

Bhí Matisse 20 bliain d'aois agus ag teacht chuige féin ó bhabhta tinnis, nuair a thug a mháthair bosca péinteanna dó. Ag an nóiméad sin a thosaigh a shaol mar phéintéir.^[2] Bhí Matisse an-tógtha le dathanna, a d'úsáid sé chun cruthanna agus mothúcháin a chur in iúl. Chaith sé a shaol ar fad ag spraoi le dathanna, agus feicimid ina shaothar an craic a bhain sé astu.

Sa bhliain 1905,cheannaigh Leo agus Gertrude Stein a phictiúir "fauve" is cáiliúla, “Bean le Hata”. Duine anaithnid ag an am. bhí siad ag iarraidh cabhair a thabhairt do Matisse (chaith siad 500 franc, timpeall 70 euro inniu).

Íomhá:Bathers by a River.jpg

"Les Demoiselles à la rivière" (1916)

Sna 1910idí, bhí stiúideo ag Henri Matisse ar an Quai Saint-Michel i bPáras agus d'fhan sé ann le linn an Chéad Chogaidh Dhomhanda.^[3] D'éirigh na dathanna níos dorcha ar feadh na mblianta sin.

Seanaois[cuir in eagar | athraigh foinse]

Sa bhliain 1941 chuaigh Matisse faoi scian agus ní raibh sé in ann seasamh ag seastán ealaíne a thuilleadh. Ní raibh radharc na súl go maith aige ach an oiread. Bhí sé i gcathaoir rothaí ach bhí sé go fóill ag iarraidh a bheith ina ealaíontóir.^[4] Thosaigh sé ag déanamh colláis le páipéar óna chathaoir rothaí. Chuir sé an t-ainm ar an ealaín seo ‘Ag tarraingt le siosúir’.

Bhí 84 bliain d'aois slánaithe ag Matisse nuair a fuair sé básː bhuail taom croí é ar an 3 Samhain 1954.

Matisse agus Éire[cuir in eagar | athraigh foinse]

Ó thaobh na hÉireann de, is díol spéise ar leith grúpa léaráidí le Henri Matisse in 1935 d'fhoilseachán Nua-Eabhrac de Ulysses le James Joyce.^[5]

I rith 2011, chuir an Leabharlann Chester Beatty taispeántas ar bun de leabhair ealaíne Henri Matisse i mBaile Átha Cliath.^[6]

Naisc sheachtracha[cuir in eagar | athraigh foinse]

Matisse ar Artchive.com

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

↑ neelo46 (blag "StairNahEalain") (2013-10-22). "Henri Matisse" (ga). stairnahealain. Dáta rochtana: 2020-11-03.
↑ Anna Heussaff. "Leabhar Mór na hEalaíne | Futa Fata". www.cic.ie. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2020-12-12. Dáta rochtana: 2020-11-03.
↑ vermontdrawingstudio.com. "Studio, Quai St Michel, 1916" (en-US). the drawing studio. Dáta rochtana: 2020-11-03.^{[nasc briste go buan]}
↑ Scoil Gharbháin. "Ealáin Rang 4 ar Henri Matisse" (Irish). Scoil Gharbháin. Dáta rochtana: 2020-11-03.
↑ "Oidhreacht Albert Bender agus a Bhailiúcháin | Ard-Mhúsaem na hÉireann" (en). National Museum of Ireland. Dáta rochtana: 2020-11-03.
↑ chg.gov.ie. "Matisse i mBáile Átha Cliath".

[1] 46 (blag "StairNahEalain") (2013-10-22). "Henri Matisse" (ga). stairnahealain. Dáta rochtana: 2020-11-03.

[2] Anna Heussaff. "Leabhar Mór na hEalaíne | Futa Fata". www.cic.ie. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2020-12-12. Dáta rochtana: 2020-11-03.

[3] vermontdrawingstudio.com. "Studio, Quai St Michel, 1916" (en-US). the drawing studio. Dáta rochtana: 2020-11-03.^{[nasc briste go buan]}

[4] Scoil Gharbháin. "Ealáin Rang 4 ar Henri Matisse" (Irish). Scoil Gharbháin. Dáta rochtana: 2020-11-03.

[5] "Oidhreacht Albert Bender agus a Bhailiúcháin | Ard-Mhúsaem na hÉireann" (en). National Museum of Ireland. Dáta rochtana: 2020-11-03.

[6] .gov.ie. "Matisse i mBáile Átha Cliath".

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]