Francisco de Goya

Francisco de Goya
	;
Ainm sa teanga dhúchais	(es) Francisco José de Goya y Lucientes
Beathaisnéis
Breith	30 Márta 1746; Fuendetodos, An Spáinn
Bás	16 Aibreán 1828 ; 82 bliana d'aois; Bordeaux, An Fhrainc
Áit adhlactha	Chartreuse Cemetery (en) ; Reilig San Isidro ; Royal Chapel of St. Anthony of La Florida (en)
Péintéir cúirte
Faisnéis phearsanta
Grúpa eitneach	Spáinnigh
Scoil a d'fhreastail sé/sí	School of St. Thomas Aquinas of the Piarist Schools of Zaragoza (en) ; Real Academia de Nobles y Bellas Artes de San Luis (en) ; Real Academia de Bellas Artes de San Fernando
Áit chónaithe	Quinta del Sordo (en)
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Péintéireacht agus engraving process (en)
Suíomh oibre	Maidrid (1773–1823); An Spáinn (1771–1773); An Iodáil (1770–1771); Maidrid (1763–1770); Cádiz ; An Róimh ; Bordeaux ; Sevilla ; Zaragoza
Gairm	péintéir, eitseálaí, liteagrafaí, déantóir priontaí, maisitheoir
Ball de	Real Academia de Nobles y Bellas Artes de San Luis (en)
Seánra	Portráidiú, pictiúr miotaseolaíochta, battle painting (en) , péintéireacht staire, religious painting (en) , portráid, péintéireacht seánra agus ábhar neamhbheo
Gluaiseacht	Rómánsachas agus Rocócó
Mac/iníon léinn de chuid	José Luzan agus Joaquín Ibáñez de Jesús y María
Mac/iníon léinn	Antonio de Brugada, Agustín Esteve, Luis Gil y Ranz agus Maria del Rosario Weiss
Teangacha	An Spáinnis
Saothar
	Saothar suntasach (1769) Our Lady of the Pillar (en) ; (1772) Adoration of the Name of God (en) ; (1780) Regina Martyrum (en) ; (1781) San Bernardino of Siena preaching before Alfonso V of Aragon (en) ; (1799) Caprichos (en) ; (1800) The Clothed Maja (en) ; (1800) La maja desnuda (en) ; (1810) Portrait of Mariano Goya (en) ; (1810í) Portrait of Mariano Goya, the Artist's Grandson (en) ; (1814) The Third of May 1808 (en) ; (1814) El Dos de mayo de 1808 (nó La carga de los mamelucos); (1814) General José de Palafox on Horseback (en) ; (1819) The Dog (en) ; (1819) The last communion of St Joseph of Calasanz (en) ; (1823) Portrait of Don Ramón Satué (en) ; (1827) Portrait of Mariano Goya, the Artist’s Grandson (en) ;
Teaghlach
Céile	Josefa Bayeu
Páiste	Francisco Javier Goya Bayeu
Athair	José Benito de Goya y Franque agus Gracia de Lucientes y Salvador
Duine muinteartha	Francisco Bayeu y Subías (deartháir céile); Manuel Bayeu (deartháir céile); Ramón Bayeu (deartháir céile)
	Síniú

Péintéir agus déantóir priontaí Spáinneach ba ea Francisco José de Goya y Lucientes (30 Márta 1746 – 16 Aibreán 1828). Rinne sé úsáid as an ealaín le pointe láidir a dhéanamh faoi bhrúidiúleacht agus faoi éadairbhe na cogaíochta. Léirigh Francisco Goya íomhanna uafáis sna pictiúir sa tsraith Los Desastres de la Guerra a thaispéain radharcanna doshamhlaithe a tharla le linn Chogadh na Leithinse (Cogadh na Saoirse, 1808-14)^[1].

A Chéad Óige[cuir in eagar | athraigh foinse]

Rugadh i Fuendetodos i ríocht Aragón é sa bhliain 1746. D'aistrigh a mhuintir go Zaragoza agus sa chathair sin a fuair sé a chuid oideachais.

Péintéireacht[cuir in eagar | athraigh foinse]

Bhí sé ceithre bliana déag d'aois nuair a thosaigh sé ag obair leis an bpéintéir José Luján.

Chaith sé tamall i Maidrid agus sa Róimh sular fhill sé ar Zaragoza.

Rinne sé staidéar faoi stiúir Francisco Bayeu y Subías. Phós Josefa, deirfiúr Bayeu, sa bhliain 1774. Tháinig clú agus cáil air um an dtaca sin.

Cailleadh i mBordeaux é ar 16 Aibreáin 1828.

Tionchar[cuir in eagar | athraigh foinse]

Bhí an-tionchar ag Goya ar an bpéintéireacht nua-aimseartha, ar phéintéirí mar Manet agus Pablo Picasso. Bhí meas mór ag Picasso ar shaothar Goya^[2] agus is cinnte go raibh a thionchar siúd le brath ar an phictiúr cháiliúil Guernica, an racht feirge a lig sé mar fhreagra ar an díothú a rinne na Naitsithe ar an bhaile Bhascach sin i 1937.

Íomhánna[cuir in eagar | athraigh foinse]

3 Bealtaine, le Goya
The Fates, le Francisco de Goya
2 Bealtaine 1808, le Francisco de Goya
Féínphortáid, 1815, le Francisco de Goya
La Nevada, Francisco de Goya
Maja,le Francisco de Goya
Saturn ag alpadh a mhic, le Francisco de Goya
olldealbh, Francisco de Goya

Féach freisin[cuir in eagar | athraigh foinse]

Cogadh na Saoirse (An Spáinn)
Museo del Prado: Bíonn go leor de na hoibreacha a rinneadh Francisco de Goya ina chuid de bhuaicphointí an bhailiúcháin.
John J. Ciofalo, The Self-Portraits of Francisco Goya. Cambridge University Press, 2001
Robert Hughes Goya, 2003, ISBN 1-84343-054-1

Naisc[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

[1] Ciara Nic Gabhann, Beo, 12 Deireadh Fómhair 2010

[2] Ciara Nic Gabhann, Beo, 12 Deireadh Fómhair 2010

[1]

[2]