Decamerone

*Decamerone*
(it) Il Decameron, cognominato Prencipe Galeotto
	;
Cineál	saothar liteartha
Cárta innéacs
Údar	Giovanni Boccaccio
Teanga	Iodáilis na Meánaoise
Foilseachán	an Iodáil, Poblacht Fhlórans agus an Impireacht Naofa Rómhánach
Dáta a bunaíodh	1349 ↔ 1353
Codanna	Proem (en) ; Day 7 (en) ; Day 6 (en) ; Day 8 (en) ; Day 9 (en) ; Day 10 (en) ; Day 5 (en) ; Day 3 (en) ; Day 4 (en) ; Day 1 (en) ; Day 2 (en) ; Conclusion (en)
Tréith
Seánra	nóibhille
Carachtair	Peronella (en) ; brigata (en) ; Pápa Boniface VIII; Agilulf (en) ; Giotto di Bondone; Lisabetta (en)
Suíomh scéalaíochta	Flórans
Eile
Uimhir OCLC	58887280

Is leabhar le Giovanni Boccaccio é Decamerone (ón sean-Ghréigis δἐκα, déka, "deich", agus ἡμέρα, hēméra "lá") a thagraíonn don deich lá ar a bhfuil an leabhar bunaithe. Ceaptar gur scríobhadh é idir 1349 agus 1353 agus breacadh síos é in Iodáilis bunúsach.

Na scéalta

Insítear dúinn faoi seachtar ban óg agus triúr stócach a bhfuil ar teitheadh ón ngalar dubh (nó an An Phlá Mhór) i bhFlóiréans sa tríú haois déag. I dteach sna chnoic, réitíonn siad go n-inseoidh gach duine den deichniúr scéal gach lá den deich lá atá siad sainithe ann. Is féidir eolas cruinn a aimsiú faoin ngalar dubh agus an chaoi ar chuaigh sé i bhfeidhm ar muintir na hEorpa ag an t-am sin tríd iniúchadh géar a dhéanamh ar an leabhar.

Bhí dhá lá sa bhreis acu, ceann a úsáideadh le haghaidh obair tí agus an ceann eile a bhí mar bhriseadh i gcomhair ómós a thabhairt do Dhia.

Sé tús an leabhair ná:

Comincia il libro chiamato Decameron, cognominato Prencipe Galeotto, nel quale si contengono cento novelle in dieci dì dette da sette donne e da tre giovani uomini.

Is é sin foinse an chéad scéal ar bhunaíodh an leabhar.

Léirmheas

Is dócha gurb é an Decameron - an chéad saothar próis i dteanga nua-aimseartha - ba mhó a chuaigh i gcion ar scríbhneoirí tar éis na hAthbheochana. Séard a bhí ann ná céad scéal ag déileáil le nádúr an duine agus a staid éidreorach sa saol.

D’úsáid Boccaccio stíl nua a d'aontaigh eilimintigh an romans chuirtéisigh agus eilimintí an fabliau agus freisin rinne sé scigmhagadh ar fhoirmeacha eile meánaoiseacha.^[1]

Tionchar

Tá tionchar ollmhór ag an leabhar ar litríocht ó ghlúin go glúin. Deirtear mar shampla gur bhunaíodh cuid de Canterbury Tales le Geoffrey Chaucer air. Chuaigh scríbhneoireacht Boccaccio i gcion ar leithéidí Marguerite de Navarre sa bhFrainc, a scríobh an Heptaméron; George Pettie^[2] sa Bhreatain, agus Cervantes a scríobh Novelas Ejemplares - scéalta gearra bríomhara. Agus gan amhras ar Rabelais, a scríobh Gargantua agus Pantagruel, aor ar institiúidí an ama.

De bharr an gáirsiúlacht - agus in ainneoin an greann bunúsach - cuireadh cosc ar an leabhar ó am go chéile i rith na céadta ó shin.

Gaeilge

Faightear cuid de na scéalta i mbéaloideas na hÉireann.^[3]

Féach freisin

An Heptaméron de Marguerite de Navarre

Tagairtí

↑ Mélre Ni Ghréda. Miontráchtas M. A. - Ollscoil na hÉireann, 1992: "FANTAISÍOCHT ague AN OEARRSCÉAL COMHAIMSEARTHA".
↑ "George Pettie" (as en) (2023-09-03). Wikipedia.
↑ Bo Almqvist (1990). "The Mysterious Mícheál Ó Gaoithín, Boccaccio and the Blasket Tradition. Reflections Occasioned by James Stewart's Boccaccio in the Blaskets". Béaloideas 58: 75–140. doi:10.2307/20522357. ISSN 0332-270X.

[1] Mélre Ni Ghréda. Miontráchtas M. A. - Ollscoil na hÉireann, 1992: "FANTAISÍOCHT ague AN OEARRSCÉAL COMHAIMSEARTHA".

[2] "George Pettie" (as en) (2023-09-03). Wikipedia.

[3] Bo Almqvist (1990). "The Mysterious Mícheál Ó Gaoithín, Boccaccio and the Blasket Tradition. Reflections Occasioned by James Stewart's Boccaccio in the Blaskets". Béaloideas 58: 75–140. doi:10.2307/20522357. ISSN 0332-270X.

[1]

[2]

[3]