Bashar al-Assad

Bashar al-Assad
	;
Ainm sa teanga dhúchais	(ar) بشار الأسد
Beathaisnéis
Breith	11 Meán Fómhair 1965 ; 59 bliana d'aois; An Damaisc (Ba'athist Syria)
19 Uachtarán na Siria
	17 Iúil 2000 – 8 Nollaig 2024 (removal from office (en) , dismissed (en) ) ; ← Abdul Halim Khaddam
Oifigeach ceannais Fórsaí Armtha na Siria
	17 Iúil 2000 – 8 Nollaig 2024
Faisnéis phearsanta
Idé-eolaíocht pholaitíochta	Ba'athism (en)
Reiligiún	Alabhaítigh
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Ollscoil na Damaisce - míochaine (1982–1988); الكلية الحربية السورية
Áit chónaithe	Presidential Palace, Damascus (en) ; Moscó
Teanga dhúchais	an Araibis
Dath súile	Gorm
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Polaitíocht agus military administration (en)
Gairm	státaire
Tréimhse oibre	1988 – 2024
Fostóir	Western Eye Hospital (en)
Ball de pháirtí polaitíochta	Arab Socialist Ba'ath Party – Syria Region (en)
Teangacha	An Araibis, Béarla agus an Fhraincis
Gairm mhíleata
Géillsine	Ba'athist Syria (en) agus an tSiria
Brainse míleata	Fórsaí Armtha na Siria, Syrian Arab Army (en) agus Republican Guard (en)
Céim mhíleata	marascal
Coinbhleacht	Cogadh cathartha na Siria
Teaghlach
Teaghlach	Assad family (en)
Céile	Asma al-Assad (2000–)
Páiste	Hafez Bashar al-Assad, Zain al-Assad, Kareem al-Assad
Athair	Hafez al-Assad agus Anisa Makhlouf
Siblín	Bassel al-Assad, Maher al-Assad, Majd al-Asad agus Bushra al-Assad
Duine muinteartha	Ali Sulayman al-Assad (seanathair); Anwar Hilal al-Assad (paternal cousin (en) ); Rifaat al-Assad (uncail athartha); Jamil al-Assad (uncail athartha); Na'isa Shalish (seanmháthair); Rami Makhlouf (maternal cousin (en) ); Mohammed Makhlouf (en) (deartháir máthar); Assef Shawkat (fear céile a d(h)eirféar)
Croineolaíocht
8 Nollaig 2024	fall of the Assad regime (en)
	Páipéir Phanama
	Gradam a fuarthas (31 Iúil 2010) Grand Cordon of the National Order of the Cedar‎ (en) Bronnta ag Michel Suleiman../... 29+ ;
	Síniú

Iar-Uachtarán na Siria is ea Bashar al-Assad (Araibis: بشار الأسد‎, Bašār al-Asad), agus Rúnaí an Pháirtí Baath (a rugadh ar an 11 Meán Fómhair 1965). Deachtóir marfach ba ea é, a bhí i gceannas ar an Siria ó 2000 go dtí 2024.

Is de bhunadh an phobail Alabhaí muintir Assad a bhí i gceannas sa tSiria ó 1971. Mac leis an Iar-Uachtarán Hafez al-Assad, deachtóir tíoránta chomh maith, is ea Bashar al-Assad. Mionlach is ea an pobal Alabhaí sa tSiria – tuairim is 10% den daonra – a raibh cumhacht díréireach acu ar an tír go dtí gur cloíodh Assad in 2024.^[1]

Saol

Oftailmeolaí is ea Bashar al-Assad. Bhain sí cáilíocht amach mar dhochtúir sa Damaisc sna 1980idí. Rinneadh sé staidéar sa Western Eye Hospital, Londain, le linn 1992-1994.

Bhí Bashar al-Assad ina uachtarán ó 2000 nuair a bhásaigh a athair Hafez.^[2] Choimeád sé smacht ar an tSiria leis an lámh láidir ar feadh 24 bliain.

Bhris agóidí ar son an daonlathais amach sa tSiria ar an 15 Márta 2011. Chuir Assad na hagóidí faoi chois gan taise. Mharaigh fórsaí Assad 306,000 sibhialtach ar a laghad i gcogadh cathartha Shiria (fuair b'fhéidir os cionn leathmhilliún duine bás).^[3]

Fógraíodh go raibh an cogadh thart nuair a chuir Léig na nArabach fáilte roimh Assad i mí na Bealtaine 2023.^[4] Nó sin a cheap an Léig agus Assad.

Treascairt

Thacaigh an Rúis agus Iaráin le réimeas Assad thar na blianta. Ach ní raibh an oiread cumhachta acu agus a bhíodh i mí na Samhna 2024. Mar sin bhí ar Assad déanamh as dó féin. Ach thit an tóin as an réimeas faoi cheann cúpla lá mar chaisleán cártaí. Thosaigh ceannaircigh in oirthear agus i dtuaisceart na Siria ag gluaiseacht chun cinn ag deireadh mí na Samhna,. Chuir sé iontas ar gach dream nach mór a éasca a bhí sé acu seilbh a ghabháil ar bhailte móra agus iad ar a mbealach siar.^[1]

Ghabh na reibiliúnaigh^[5] seilbh ar an bpríomhchathair, an Damaisc, gan mórán stró , i mí na Nollag 2024. Theith al-Assad an tír ar an 7 nó 8 Nollaig. Fuair Assad agus a theaghlach tearmann sa Rúis.^[1]

Cóir

Dúirt Ard-Choimisinéir Chearta an Duine na Náisiún Aontaithe, Volker Türk, in 2024 gur cheart aon duine sa tSiria a rinne ainghníomhartha faoi réimeas Bashar al-Assad a thabhairt chun an dlí.

Pearsanta

Bhí cnuasach iontach carranna curtha i dtoll a chéile ag Assad, Delorean as Béal Feirste ina measc.

Féach freisin

Cogadh Cathartha na Siria

Tagairtí

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 Nuacht RTÉ (2024-12-09). "Náisiúin Aontaithe lena bhfuil i ndán don tSiria a phlé" (as ga-IE).
↑ "Tugtar Bashar al-Assad agus aon duine a rinne ainghníomh sa tSiria chun an dlí – na Náisiúin Aontaithe" (ga-IE). Tuairisc.ie (2024-12-09). Dáta rochtana: 2024-12-09.
↑ Eoin Ó Murchú (14 Deireadh Fómhair 2024). "Cinedhíothú is ea cinedhíothú – seasaimis gan leithscéal le muintir na Palaistíne" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2024-12-09.
↑ "The Arab League clears the Assad regime" (en). Le Monde.fr (2023-05-09). Dáta rochtana: 2023-08-20.
↑ Comhghuaillíocht ba ea na ceannaircigh a raibh an grúpa Ioslamach Hayat Tahrir al-Sham ar a cheann.

[:0-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 Nuacht RTÉ (2024-12-09). "Náisiúin Aontaithe lena bhfuil i ndán don tSiria a phlé" (as ga-IE).

[2] "Tugtar Bashar al-Assad agus aon duine a rinne ainghníomh sa tSiria chun an dlí – na Náisiúin Aontaithe" (ga-IE). Tuairisc.ie (2024-12-09). Dáta rochtana: 2024-12-09.

[3] Eoin Ó Murchú (14 Deireadh Fómhair 2024). "Cinedhíothú is ea cinedhíothú – seasaimis gan leithscéal le muintir na Palaistíne" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2024-12-09.

[4] "The Arab League clears the Assad regime" (en). Le Monde.fr (2023-05-09). Dáta rochtana: 2023-08-20.

[5] Comhghuaillíocht ba ea na ceannaircigh a raibh an grúpa Ioslamach Hayat Tahrir al-Sham ar a cheann.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]