Aleksandr Herzen

Aleksandr Herzen
	;
Beathaisnéis
Breith	(ru) Александр Иванович Герцен ; 25 Márta 1812 (Iúlach); Moscó
Bás	9 Eanáir 1870 (Iúlach) ; 57 bliana d'aois; Páras (an Fhrainc)
Siocair bháis	Bás nádúrtha (Niúmóine)
Áit adhlactha	Reilig Père-Lachaise (1870–1870) ; Cimetière du Château (en)
Faisnéis phearsanta
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Faculty of Physics and Mathematics of Moscow Imperial University (en)
Teanga dhúchais	an Rúisis
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Fealsúnacht, polaitíocht, litríocht agus iriseoireacht tuairimíochta
Gairm	fealsamh, iriseoir tuairime, oideolaí, polaiteoir, múinteoir, scríbhneoir próis, dírbheathaisnéisí, léirmheastóir liteartha, scríbhneoir, iriseoir, réabhlóidí
Seánra	Prós, iriseoireacht tuairimíochta agus léirmheastóireacht liteartha
Ainm cleite	Iskander
Teangacha	An Rúisis
Saothar
	Saothar suntasach (1856) My Past and Thoughts (en) ;
Teaghlach
Céile	Natalya Zakharyina (1838–)
Páiste	Aleksandr Aleksandrovich Herzen, Natalie Herzen
Athair	Ivan Yakovlev
Duine muinteartha	Natalya Zakharyina (col ceathrair baineann)
	Síniú

Scríbhneoir agus réabhlóidí Rúiseach sa naoú haois déag ab ea Aleksandr Ivanovich Herzen, nó Gertsen (Rúisis: Алекса́ндр Ива́нович Ге́рцен). Saolaíodh ar an séú lá de Mhí Aibreán 1812 i Moscó é, agus fuair sé bás ar an aonú lá fichead de Mhí Eanáir 1870 i bPáras. Glactar leis gurbh eisean a thug an chéad spreagadh intleachtúil don tSóisialachas sa Rúis, agus gurbh é a thionchar indíreach ba chúis leis gur saoradh seirfigh na Rúise ó bhráca sa bhliain 1861. Chaith sé an chuid ba mhó dá shaol ar deoraíocht, go háirithe i Sasana, agus é ag foilsiú na hirise Kolokol ("An Clog"). Ar a dhírbheathaisnéis is fearr a aithníonn lucht léite na Rúisise inniu é, áfach. Chuir sé imeachtaí a shaoil chorraigh i míotar i dtrí imleabhar móra faoin teideal Былое и думы/Byloye i dumy, is é sin, "Cuimhní cinn agus smaointe", a áirítear ar chlasaicigh na teanga, agus í ar an dírbheathaisnéis is tábhachtaí i stair liteartha na Rúise.

Tagairtí