Aicriolaimíd

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
WD Bosca Sonraí Comhdhúil CheimiceachAicriolaimíd

Cuir in eagar ar Wikidata
Substaint cheimiceachaicme eintiteas ceimiceach
Mais mhóilíneach71.037 Da
Rólcarcainigin, developmental toxicant (en) Aistrigh, male reproductive toxicant (en) Aistrigh agus carcanaigin cheirde
Struchtúr ceimiceach
Foirmle cheimiceachC₃H₅NO
SMILES canónta
Model 2D
C=CC(=O)N
InChIModel 3D
Airí
Dlús1.12 g/cm³ (a 20 °C) Cuir in eagar ar Wikidata
Tuaslagthacht216 g/100 g (uisce, 30 °C) Cuir in eagar ar Wikidata
Pointe leáite84 °C
84 °C
84.5 °C Cuir in eagar ar Wikidata
Pointe dianscaoilte300 °C (uasmhéid)
175 °C (íosmhéid) Cuir in eagar ar Wikidata
Galbhrú0.007 mmHg (a 20 °C) Cuir in eagar ar Wikidata
Guais
Dáileog mharfach airmheánach170 mg/kg (luch saotharlainne, instealladh inpheireatóineach)
90 mg/kg (luch saotharlainne, instealladh inpheireatóineach)
190 mg/kg (mamach, riar infhéitheach)
150 mg/kg (muc ghuine, Coinín, riarachán béil)
100 mg/kg (mamach, riarachán béil)
107 mg/kg (luch saotharlainne, riarachán béil)
186 mg/kg (gearg, riarachán béil)
124 mg/kg (francach saotharlainne, riarachán béil)
170 mg/kg (muc ghuine, insileadh fo-chraicneach)
400 mg/kg (francach saotharlainne, ionsúchán craicneach)
1.68 mg/kg (Coinín, ionsúchán craicneach)
1,150 mg/kg (Coinín, ionsúchán craicneach)
173 mg/kg (muc ghuine)
156 mg/kg (luch saotharlainne)
208 mg/kg (francach saotharlainne)
280 mg/kg (Coinín) Cuir in eagar ar Wikidata
Teocht uathadhainte424 °C
Meánteorainn nochta ualaithe ama0.03 mg/m³ (10 h, an Ostair, an Bheilg, an Danmhairg, an Ungáir, an Chóiré Theas, Meicsiceo, an Nua-Shéalainn, an tSualainn, an Eilvéis)
0.3 mg/m³ (8 h, Stáit Aontaithe Mheiriceá, an Astráil, an Fhionlainn, an Iorua, Na hOileáin Fhilipíneacha, an Ríocht Aontaithe)
0.1 ppm (, an Fhrainc, an tSeapáin, an Pholainn)
0.05 mg/m³ (, an Rúis) Cuir in eagar ar Wikidata
Short-term exposure limit (en) Aistrigh0.9 mg/m³ (an Fhionlainn)
0.06 mg/m³ (Meicsiceo)
0.2 mg/m³ (an Rúis)
0.1 mg/m³ (an tSualainn) Cuir in eagar ar Wikidata
Splancphointe280 °F Cuir in eagar ar Wikidata
Láithreach contúirteach don bheatha nó sláinte60 mg/m³
NFPA 704: Standard System for the Identification of the Hazards of Materials for Emergency Response () Cuir in eagar ar Wikidata
Eile
solad inlasta

Is ceimiceán í aicriolaimíd[1][2] a chruthaíonn go nádúrtha i dtáirgí bia stáirse le linn cócaireachta ardteochta, lena n-áirítear friochadh, bácáil, róstadh agus próiseáil thionsclaíoch, ag +120 °C agus taise íseal. Tugtar 'Imoibriú Maillard' ar an bpríomhphróiseas ceimiceach is cúis leis seo; is é an t-imoibriú céanna a dhéanann bia 'donn‘ agus a théann i bhfeidhm ar a bhlas. Cruthaítear an aicriolaimíd ó shiúcraí agus aimíonaigéid (ceann ar a dtugtar asparaigin go príomha) a bhíonn i láthair go nádúrtha i go leor bianna. Tá aicriolaimíd le fáil i dtáirgí cosúil le brioscaí prátaí, sceallóga, aráin, brioscaí agus caifí. Braitheadh é den chéad uair i mbianna i mí Aibreáin 2002 cé gur dócha go raibh sé i láthair i mbia ó thosaigh an chócaireacht. Tá go leor úsáidí tionsclaíocha neamhbhia ag aicriolaimíd freisin agus tá sé i láthair i ndeatach tobac.[3]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. “acrylamide” | téarma.ie”. Téarma.ie: An Bunachar Náisiúnta Téarmaíochta don Ghaeilge. An Coiste Téarmaíochta. Dáta rochtana: 2023-09-01.
  2. Pádraig Ó Mianáin, eag.: “acrylamide — Aistriúchán Gaeilge ar acrylamide (An Foclóir Nua Béarla-Gaeilge)” (ga). An Gúm (2020). Dáta rochtana: 2023-09-01.
  3. Aicriolaimíd