An difríocht idir athruithe ar: "An Cholóim"
mNo edit summary |
|||
Líne 191: | Líne 191: | ||
[[Íomhá:Cúcuta - Panorámica II.jpg|border|100px|Cúcuta]]<br />[[Cúcuta]]<br /> |
[[Íomhá:Cúcuta - Panorámica II.jpg|border|100px|Cúcuta]]<br />[[Cúcuta]]<br /> |
||
|- |
|- |
||
|align=center style="background:#f0f0f0;"| 1 ||[[Íomhá:Flag of Bogotá.svg|20px|borde]]||align=left| [[Bogotá]] ||align=left| [[Cundinamarca]] ||align=right| 7,715,778 || ||align=center style="background:#f0f0f0;"| 11 ||[[Íomhá:Flag of Villavicencio.svg|20px|borde]]||align=left| [[Villavicencio]] ||align=left| [[Meta (Roinn)|Meta]] ||align=right| |
|align=center style="background:#f0f0f0;"| 1 ||[[Íomhá:Flag of Bogotá.svg|20px|borde]]||align=left| [[Bogotá]] ||align=left| [[Cundinamarca]] ||align=right| 7,715,778 || ||align=center style="background:#f0f0f0;"| 11 ||[[Íomhá:Flag of Villavicencio.svg|20px|borde]]||align=left| [[Villavicencio]] ||align=left| [[Meta (Roinn)|Meta]] ||align=right| 531,275 |
||
|- |
|- |
||
|align=center style="background:#f0f0f0;"| 2 ||[[Íomhá:Flag of Medellín.svg|20px|borde]]||align=left| [[Medellín]] ||align=left| [[Antioquia (Roinn)|Antioquia]] ||align=right| 2,490,164 || ||align=center style="background:#f0f0f0;"| 12 ||[[Íomhá:Flag of Ibagué.svg|20px|borde]]||align=left| [[Ibagué]] ||align=left| [[Tolima]] ||align=right| 501,991 |
|align=center style="background:#f0f0f0;"| 2 ||[[Íomhá:Flag of Medellín.svg|20px|borde]]||align=left| [[Medellín]] ||align=left| [[Antioquia (Roinn)|Antioquia]] ||align=right| 2,490,164 || ||align=center style="background:#f0f0f0;"| 12 ||[[Íomhá:Flag of Ibagué.svg|20px|borde]]||align=left| [[Ibagué]] ||align=left| [[Tolima]] ||align=right| 501,991 |
Leagan ó 22:47, 4 Lúnasa 2020
Teimpléad:Bosca Sonraí Tíre Is tír i Meiriceá Theas í An Cholóim, le cóstaí ar an Aigéan Ciúin is ar an Aigéan Atlantach.
Tá teorainneacha aici le Veiniséala, leis an mBrasaíl, le Peiriú, le Eacuadór agus le Panama. Is í Bogotá an phríomhchathair. Tá 49 milliún duine ina gcónaí ann.
Stair
Bhí cogadh cathartha ar siúl sa Cholóim idir an eite dheis agus na reibiliúnaigh, ar a nglaotar FARC (Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia nó Fórsaí Armtha Réabhlóideacha na Colóime). Le breis is 50 bliain bhí FARC i mbun eachtraí foiréigin sa tír agus d'fhág an chogaíocht ansin breis is 250,000 duine marbh[1].
Bhí an eite dheis ar thaobh an rialtais agus na reibiliúnaigh ar an eite chlé. Thacaigh rialtas SAM leis an eite dheis, i gcogadh i gcoinne na ndrugaí.
2002-2010
Nuair a toghadh Alvaro Uribe i réim i 2002, bhí an tír ar tí titim as a chéile[2]. Bhí greim docht ag na treallchogaithe FARC ar chuid den tír agus bhí siad díreach tar éis ceann dá n-éachtaí ba mhó a bhaint amach: fuadach Ingrid Betancourt, duine de na hiarrthóirí sa toghchán uachtaránach a bhuaigh Uribe.
Le cúnamh Meiriceánach faoin bPlean Colómach, thug Uribe faoin FARC, go díreach dá mba chrosáid phearsanta í, rud nach ionadh é toisc gur mharaigh an FARC a athair tar éis gur theip ar fhuadach i 1983.
2010
I mí na Bealtaine 2010, críochnóidh Alvaro Uribe a dhara téarma mar uachtarán na Colóime. Toghadh Juan Manuel Santos ina uachtarán na Colóime don chéad uair ar 7 Lúnasa 2010. Bhí polasaí níos séimhe ag teastáil ó mhuintir na tíre ag an am sin, rud a thóg an FARC isteach sa phróiseas polaitiúil.
2016
Fógraíodh sos comhraic ina measc siúd a bhí i mbun cogaíochta sa bhliain 2016.
Bronnadh Duais Nobel na Síochána na bliana 2016 ar Uachtarán na Colóime Juan Manuel Santos dá iarrachtaí siúd an tsíocháin a chothú.
2 D.F. 2016: Vótáil móramh de phobal na tíre in aghaidh an chomhaontaithe síochána a bhí socraithe idir rialtas na tíre sin agus reibiliúnaithe an FARC[3]. Móramh beag a bhí i gceist.
IRA
Bhí triúr Éireannach a bhfuil ceangal acu leis an IRA ciontaithe i gcúirt sa Cholóim as tacú leis an FARC. Thréig siad an tír. Tugtar Triúr na Colóime orthu in Éirinn.
Ranna
Tá an Cholóim roinnte i 32 Ranna agus Dúiche Príomhchathrach atá mar aon le roinn cé go bhfuil Bogotá mar phríomhchathair roinne Cundinamarca. Tá na Ranna roinnte ina dhiahd sin i mbardais, agus ina dhiadh sin i corregimientos in áiteanna faoin tuath agus comunas in áiteanna uirbeach. Tá rialtas áitiúil ag gach roinn le gobharnóir agus tionól a toghfar gach ceithre bliana. Tá méara agus comhairle ag gach bardas freisin agus toghcháin áitiúil don bhord riaracháin áitiúil i ngach corregimientos agus comunas.
Chomh maith leis an bpríomhchathair tá stadas áirithe ag ceithre dúiche eile, de bhárr gnéithe sainiúil áirithe; sé sin Barranquilla, Cartagena, Santa Marta agus Buenaventura.
|
|
Cathracha agus Bailte
Is tír fíor-uirbithe í an Cholóim, tá 77.1% den daonra ina chónaí i limistéar uirbithe. Is iad Bogotá (7,387,400), Medellín, (2,382,399) agus Cali, (2,172,527) na cathracha is mó agus is tábhachtach sa tír.
Cathracha is mó sa Cholóim | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Cathair | Roinn | Daonra | Cathair | Roinn | Daonra | |||||||
1 | Bogotá | Cundinamarca | 7,715,778 | 11 | Villavicencio | Meta | 531,275 | |||||
2 | Medellín | Antioquia | 2,490,164 | 12 | Ibagué | Tolima | 501,991 | |||||
3 | Cali | Valle del Cauca | 2,205,680 | 13 | Santa Marta | Magdalena | 484,025 | |||||
4 | Barranquilla | Atlántico | 1,273,646 | 14 | Valledupar | Cesar | 468,165 | |||||
5 | Cartagena de Indias | Bolívar | 914,552 | 15 | Manizales | Caldas | 420,933 | |||||
6 | Soacha | Cundinamarca | 749,034 | 16 | Pereira | Risaralda | 399,283 | |||||
7 | Cúcuta | Norte de Santander | 748,948 | 17 | Montería | Córdoba | 395,184 | |||||
8 | Soledad | Atlántico | 664,141 | 18 | Neiva | Huila | 340,512 | |||||
9 | Bucaramanga | Santander | 597,316 | 19 | Pasto | Nariño | 305,360 | |||||
10 | Bello | Antioquia | 536,427 | 20 | Armenia | Quindío | 297,052 | |||||
2020 - DANE |
Tagairtí
Tíortha Mheiriceá Theas |
Airgintín, an | Bholaiv, an | Bhrasaíl, an | Cholóim, an | Eacuadór | Ghuáin, an | Paragua | Peiriú | tSile, an | Suranam | Uragua | Veiniséala |
Is síol faoi thíreolaíocht na Colóime é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |