An difríocht idir athruithe ar: "Príosún Chill Mhaighneann"

← Gabh chuig an difear roimhe seo An chéad dhifear eile →

Content deleted Content added

Inline

Leagan ó 15:37, 14 Feabhra 2006

Foirgneamh i mBaile Átha Cliath, Éire is ea é Príosún Cill Mhaighneann. Príosún ab ea é ó 1796 go dtí 1924, ach is músaem é anois. áit thábachtach i stair na hÉireann is ea é. Osclaíodh é ag an am Acht an Aontais, agus dúnadh é tar éis bhunú Saorstát Éireann. Mar sin, suíomh tábhachtach ab ea é sa tréimshe tábhachtach seo i stair na hÉireann Poblacht na hÉireann.

Stair

Bunaíodh an príosún i gCill Mhaighneann, in aice leis an chathair, i 1796. Ar dtús, tugadh an t-ainm "an príosún nua" air, mar bhí seanphríosún eile in aice leis. Ó 1796 go dtí 1924, ba é seo an príosún inar cuireadh (agus a lámhachadh go minic) réabhlóidithe agus polaiteirí a bhí ag troid ar son saoirse na hÉireann. Mar shampla, Réabhlóid na nÉireannach Aontaithe i 1798, éirí amach Robert Emmet i 1803, An Gorta Mór ó 1845 go dtí 1851, Éirí Amach na nÉireannach Óga i 1848, Éirí Amach na bhFíníní i 1867, Cogadh na Talún sna 1880í, Éirí Amach na Cásca i 1916, Cogadh na Saoirse ó 1919 go dtí 1921, agus Cogadh Cathartha na hÉireann sna 1920í. Coinníodh agus lámhachadh ceannairí Éirí Amach 1916 ann, agus ba é Eamon de Valera an príosúnach deireanach a bhí faoi choinneáil i gCill Mhaighneann. Dhún rialtas an tSaorstáit é mar phriosún i 1924. I measc na bpríosúnach cáiliúla bhí:

Músaem

Is séadchomhartha náisiúnta é an príosún anois. Mar sin, rinneadh a lán oibre ar an fhoirgnimh, agus osclaíodh é mar mhúsaem náisiúnachais. Insionn an músaem an scéal faoin bhóthar trioblóideach go saoirse na hÉireann. Thug 160,000 daoine cuairt ar an músaem i 1999.

Scannáin

Rinneadh roinnt scannán san fhoirgneamh freisin, mar shampla:

@@ Líne 1: / Líne 1: @@
 [[Íomhá:Kilmainham.jpg|300px|right|thumb|Príosún Cill Mhaighneann]]
-Foirgneamh i m[[Baile Átha Cliath]], [[Éire]] is ea é '''Príosún Cill Mhaighneann'''. Príosún ab ea é ó [[1796]] go dtí [[1924]], ach is músaem é anois. Aít tábachtach i stair na hÉireann is ea é. Osclaíodh é ag an am céanna den [[Acht an Aontais]], agus dúnadh é tar éis bunaiodh [[Saorstát Éireann]] nua. Mar sin, suíomh tábhachtach ab ea é san tréimshe fuinniúile seo i bhfás [[Poblacht na hÉireann]].
+Foirgneamh i m[[Baile Átha Cliath]], [[Éire]] is ea é '''Príosún Cill Mhaighneann'''. Príosún ab ea é ó [[1796]] go dtí [[1924]], ach is músaem é anois. áit thábachtach i stair na hÉireann is ea é. Osclaíodh é ag an am  [[Acht an Aontais]], agus dúnadh é tar éis bhunú [[Saorstát Éireann]]. Mar sin, suíomh tábhachtach ab ea é sa tréimshe tábhachtach seo i stair na hÉireann  [[Poblacht na hÉireann]].
 == Stair ==
-Bhunaíodh an príosún i gCill Mhaighneann, in aice leis an chathair, i 1796. Ar dtús, tugadh an t-ainm "an príosún nua" air, mar bhí sean príosún eile in aice leis. Ó 1796 go dtí 1924, ba é an príosún an áit a chuireadh (agus a lámhachadh go minic) réabhlóidí agus polaiteórí ag bhí ag troid ar shon saoirse in Éireann. Mar shampla, [[Réabhlóid na hÉireannaigh Aontaithe]] i [[1798]], réabhlóid [[Robert Emmet]] i [[1803]], [[An Gorta Mór]] ó [[1845]] go dtí [[1851]], [[Réabhlóid na Éireannaigh Óga]] i [[1848]], [[Réabhlóid na bhFíníní]] i [[1867]], [[Cogadh na Talaimhe]] sna [[1880í]], [[Éirí Amach na Cásca]] i [[1916]], [[Cogadh Angla-Éireannach|Cogadh na Saoirse]] ó [[1919]] go dtí [[1921]], agus [[Cogadh Cathartha na hÉireann]] sna [[1920í]]. Chuireadh agus lámachadh ceannairí den Éirí Amach i 1916, agus ba é [[Eamon de Valera]] an príosunach deireanach a chuireadh i gCill Mhaighneann. Dhún an rialtas Saorstát nua é mar phriosún i 1924.
+Bunaíodh an príosún i gCill Mhaighneann, in aice leis an chathair, i 1796. Ar dtús, tugadh an t-ainm "an príosún nua" air, mar bhí seanphríosún eile in aice leis. Ó 1796 go dtí 1924, ba é seo an príosún inar cuireadh (agus a lámhachadh go minic) réabhlóidithe agus polaiteirí a bhí ag troid ar son saoirse na hÉireann. Mar shampla, [[Réabhlóid na nÉireannach Aontaithe]] i [[1798]], éirí amach  [[Robert Emmet]] i [[1803]], [[An Gorta Mór]] ó [[1845]] go dtí [[1851]], [[Éirí Amach na nÉireannach Óga]] i [[1848]], [[Éirí Amach na bhFíníní]] i [[1867]], [[Cogadh na Talún]] sna [[1880í]], [[Éirí Amach na Cásca]] i [[1916]], [[Cogadh na Saoirse]] ó [[1919]] go dtí [[1921]], agus [[Cogadh Cathartha na hÉireann]] sna [[1920í]]. Coinníodh agus lámhachadh ceannairí  Éirí Amach 1916 ann, agus ba é [[Eamon de Valera]] an príosúnach deireanach a bhí faoi choinneáil i gCill Mhaighneann. Dhún rialtas an tSaorstáit é mar phriosún i 1924.
+I measc na bpríosúnach cáiliúla bhí:
-I measc na príosunacha cáiliúla ab ea iad:
 *[[Henry Joy McCracken]], [[1796]]
@@ Líne 23: / Líne 22: @@
 == Músaem ==
-Is séadchomhartha náisiúnta é an príosún anois. Mar sin, rinneadh a lán obair ar an fhoirgnimh, agus osclaíodh é mar mhúsaem náisiúnachas. Iarrann an músaem an scéal faoin bhóthair trioblóideach go dtí saoirse na hÉireann. Tháinig 160,000 daoine chun an turas a dhéanamh i [[1999]].
+Is séadchomhartha náisiúnta é an príosún anois. Mar sin, rinneadh a lán oibre ar an fhoirgnimh, agus osclaíodh é mar mhúsaem náisiúnachais. Insionn an músaem an scéal faoin bhóthar trioblóideach go saoirse na hÉireann. Thug 160,000 daoine cuairt ar an músaem i [[1999]].
 == Scannáin ==
-Rinneadh roinnt scannáin san fhoirgnimh freisin mar shampla:
+Rinneadh roinnt scannán san fhoirgneamh freisin, mar shampla:
 *''[[The Italian Job]]'', [[1969]]
 *''[[In the Name of the Father]]'', [[1993]]