Scaradh cumhachtaí

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Separation of powers.png

Go minic timpeall an domhain, bíonn cumhacht an Stát roinnte ina dtrí chumhacht ar leith, an chumhacht reachtach, an chumhacht feidhmiúcháin agus an chumhacht bhreithiúnach. Tugann 'scaradh cumhachtaí' (separation of powers) ar an eagraíocht seo.

John Locke.jpg

Táthar ag súil go bhfuil an córas polaitíochta níos láidre mar sin. Má éiríonn brainse amháin róláidir, smachtaíonn na brainsí eile é (tá súil againn). Seo iad na srianta agus na ceartúcháin a ndéantar tagairt dóibh go minic.[1]

an fealsamh Montesquieu – De l'esprit des lois, 1749

Na Stáit Aontaithe[cuir in eagar | athraigh foinse]

Éire[cuir in eagar | athraigh foinse]

  • Tugann Bunreacht na hÉireann cumhacht reachtach (an chumhacht dlíthe a chruthú, a leasú agus a bhaint) don Oireachtas, atá comhdhéanta de Dháil Éireann, Seanad Éireann agus an tUachtarán.[2]
  • Tá an chumhacht feidhmiúcháin (an chumhacht dlíthe a chur i bhfeidhm) ag an Rialtas, tacaithe ag na gardaí, na fórsaí cosanta agus ag an státseirbhís. -
  • Tá an chumhacht bhreithiúnach ag na cúirteanna (an chumhacht léirmhíniú a dhéanamh ar an dlí agus é a chur i bhfeidhm ar choinbhleachtaí idir an Stát agus an duine aonair, chomh maith le coinbhleachtaí idir daoine aonair).

Féach freisin[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. Brian Ó Broin (Márta 2006). "Rialtas na Stát Aontaithe - daonlathas, praiticiúlacht agus ollchumhacht" (ga-IE). Beo!. Dáta rochtana: 2023-02-12.
  2. .lenus.ie / Deirdre Phelan / Ombudsman for Children Office (OCO) (2014). "Small places - exploring children's rights in children's daily lives". Dáta rochtana: 2023.