Neoidimiam
Neoidimiam | |
Siombail Cheimiceach | Nd |
Uimhir Adamhach | 60 |
Meáchan Adamhach | 144.242 g·mol−1 |
Grúpa, Peiriad | NA, 6, f |
Dlús | 7.01 g·cm−3 |
Sraith Cheimiceach | Lantanóidigh |
![]() |
Is é an neoidimiam dúil cheimiceach uimhir a 60, agus is é Nd an tsiombail cheimiceach a sheasann dó. Miotal bog insínte é a dtagann smúit air faoi thionchar an aeir. Ba é an ceimiceoir Ostarach Carl Auer von Welsbach a rinne a fhionnachtain sa bhliain 1885. Níor táirgeadh eiseamal mór den mhiotal ach sa bhliain 1925. Tá an t-ainm bunaithe ar neos ("nua") agus didymos ("leathchúpla") na Gréigise. Ar dtús, shíl na ceimiceoirí go raibh a leithéid de mhiotal ann agus didimiam, ach le fírinne, is éard a bhí ann ná meascán praiséidimiam agus neoidimiam, agus nuair a tuigeadh gur dhá mhiotal éagsúla a bhí ann i ndáiríre, bhí ainmneacha nua ag teastáil ón mbeirt sin.
Lantanóideach agus miotal tearc-chré é an neoidimiam, agus é le fáil sa dá mhianra úd monaisít agus bastnaeisít cosúil lena lán dúl eile sna grúpaí seo.
Is é +III gnáthstaid ocsaídiúcháin an neoidimiam, rud coitianta ag an gcuid is mó de na miotail tearc-chré (sin é an tuige go mbíonn sé chomh deacair iad a dhealú ó chéile). Comhdhúile tipiciúla iad an trí-ocsaíd dé-neoidimiam Nd2O3, an trífhluairíd neoidimiam NdF3, an tríchlóiríd neoidimiam NdCl3, an tríbhróimíd neoidimiam NdBr3, an trí-iaidíd neoidimiam NdI3, an dá shuilfíd NdS agus Nd2S3, agus an nítríd NdN.
Tá neoidimiam an dúlra comhdhéanta as cúig iseatóp cobhsaí, mar atá, 142Nd (27.2 % de neoidimiam an dúlra), 143Nd (12.2 %), 145Nd (8.3 %), 146Nd (17.2 %) agus 148Nd (5.7 %), chomh maith le dhá iseatóp radaighníomhach, 144Nd (23.8 %) agus 150Nd (5.6 %). Tá na raidiseatóip nádúrtha an-fhadsaolach, nó tá neoidimiam a 144 2.29 cuintilliún bliain ar leathré, agus neoidimiam a 150 breis is dhá mhíle oiread níos fadsaolaí fós. Mar sin, is féidir dearmad a dhéanamh de radaighníomhaíocht an dá iseatóp sin sa ghnáthshaol.
![]() |
Tá a thuilleadh meán ag Cómhaoin Wikimedia a bhaineann le: Neoidimiam. |
![]() |
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |