Maolán mac Cathmhogha

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Infotaula de personaMaolán mac Cathmhogha
Beathaisnéis
Bás848 (Féilire Ghréagóra)

Mhaigh Sheola ba ea Maolán mac Cathmhogha (Meán-Ghaeilge Maelán mac Cathmogha) (bás 848).

Bunús[cuir in eagar | athraigh foinse]

Is amhlaidh go raibh Maolán ar cheann desna ríthe Mhaigh Sheola (níos deireanaí Uí Bhriúin Seola) is luaite dá bhfuil fianaise ann. Ní fheictear é áfach sna ginealaigh. Is dócha ámh gur cumadh ginealach Uí Bhriúin níos deireanaí, trí Dauí mac Brióin sa 5ú haois, um stádas saorthuaithe a bhaint amach agus a gcumhacht ón tSionainn go dtí an Cuan Mó a daingniú.[1] Más fíor seo uile, is amhlaidh gur chomhghuaillithe Uí Bhriúin iad Maolán agus a shliochtaigh, Muintir Mhurchadha, ní gaolta leo.

Thart timpeall Mhaigh Sheola, bhí: Soghain Uí Mhaine thoir; Conmaícne Máenmaige agus Uí Fhiachrach Aidhne theas; Dealbhna Thír Dhá Loch thiar Conmhaicne (Réin) thuaidh.

Ruathair Lochlannach[cuir in eagar | athraigh foinse]

Le linn an chéad leath den 9ú haois, thug na Lochlannaigh ruathair faoi Éirinn. Tharla roinnt acu i gcúige Chonnacht:

  • AU 812.8: Ar gennte la firu h-Umhaill. Ar Conmaicne la gennti.
  • AU 813.4: Ar n-Umill la gennti ubi ceciderunt Coscrach m. Flainddabrat & Dunadhach rex h-Umill.
  • ACM 835.10: Cluain Mhór M' Aedhocc do losccadh oidhche Nodlacc la Gallaibh, ... Crioch Connacht uile do diothláithriughadh (díláithriú) leó mar an c-cédna
  • ACM 837.13: Sraoinedh[2] ria n-geintibh for Connachtaibh, in ro marbhadh Maol Dúin, mac Muirghesa, mic Tomaltaigh, co sochaidhibh amaille fris.
  • ACM 843.13: Slóighedh[3] la Tuirgheis, tigherna Gall for Loch Ribh, co ro airccseat[4] Connachta & Midhe, & ro loiscseat Cluain Mic Nóis cona derthaighibh,[5] & Cluain Fearta Brénainn, Tir Dá Ghlas, Lothra & cealla iomdha archena.
  • ACM 844.12: Sraoineadh for Connachtaibh ria n-Gallaibh, in ro marbhadh Riagán, mac Feargusa, & Mughron, mac Diarmada, & Aodh mac Catharnaigh, co sochaidhe oile.
  • ACM 847.17:
Muirfhecht secht fichit long do mhuinntir rí Gall do thocht do thabhairt ghrema forsna Galla ro bhádar ar a c-cinn i n-Erinn, gur mhesg-bhuaidhirset Ere etorra.
Loingeas seacht bhfichid do mhuintir rí Gall do theacht do thabhairt greamanna ar na Gaill a bhí in Éirinn rompu, gur measc-bhuaireadar Éire eatarthu.

Agus sa deireadh:

  • ACM 848.8: Maelán, mac Cathmogha, tigherna Ua m-Briuin Deisceirt Connacht [go mí-aimseartha], do mharbhadh la Gallaibh.

Foinsí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  • Annála Uladh
  • Annála na gCeithre Máistrí
  • Ruaidhrí Ó Flaithbheartaigh, West or H-Iar Connaught 1684 (foilsithe 1846, eag. James Hardiman).
  • Anthony Matthews, Origin of the Surname O'Flaherty, Baile Átha Cliath, 1968, lch. 40.
  • Francis John Byrne, Irish Kings and High-Kings, (2001), Baile Átha Cliath: Four Courts Press, ISBN 978-1-85182-196-9
  • Dan McCarthy, Synchronisms Curtha i gcartlann 2012-06-08 ar an Wayback Machine, eagrán athbhreithnithe, Coláiste na Tríonóide.

Naisc sheachtracha[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. F. J. Byrne, Irish Kings and High Kings
  2. sraonadh, maidhm, ruaig; ria == ag, for = ar
  3. slógad, slúagad, sluaíocht
  4. LeD
  5. dairthech, dairtheach, aireagal


Réamhtheachtaí
Donn mac Cumascaigh?
Ríthe Mhaigh Sheola
?–848
Comharba
Murchadh mac Maonaigh