Máire I, Banríon na nAlbanach

Máire I, Banríon na nAlbanach
monarc na hAlban Nollaig 14, 1542 - Iúil 24, 1567 ← Séamas V na hAlban - Séamas VI, Albain agus Séamas I, Sasana agus Éire → queen consort of France (en) Iúil 10, 1559 - Nollaig 5, 1560
Saol
Eolas breithe	Gleann Iucha, 8 Nollaig 1542, 1542
Náisiúntacht	Ríocht na hAlban
Áit chónaithe	Albain Fotheringhay Castle (en) Chartley Castle (en) Páras
Teanga dhúchais	An Albainis
Bás	Fotheringhay Castle (en) , 8 Feabhra 1587, 1587
Áit adhlactha	Abtheach Westminster Ard-Eaglais Peterborough
Cúis bháis	pionós an bháis (dícheannadh)
Muintir
Athair	Séamas V na hAlban
Máthair	Mary of Lorraine
Céile/Céilí	Francis II na Fraince  (Aibreán 24, 1558, Aibreán 24, 1558 (Ghréagóra) -  1560) Henry Stuart, Lord Darnley (en)  (Iúil 29, 1565 (Ghréagóra) -  1567) James Hepburn, 4th Earl of Bothwell (en)  (1567, Bealtaine 15, 1567 (Ghréagóra) -  1578)
Páistí	liosta iomláin Séamas VI, Albain agus Séamas I, Sasana agus Éire stillborn twin Hepburn (en) stillborn twin Hepburn (en)
Siblíní	liosta iomláin François III d'Orléans, Duke of Longueville (en) Robert Stewart, 1st Earl of Orkney (en) James Stewart, 1st Earl of Moray (en) Séamas, Diúc Bhaile Bhòid James Stewart Adam Stewart Robert Stewart John Stewart An Bhantiarna Jean Stewart
Teaghlach	liosta iomláin Anraí VIII Shasana (granduncle (en) ) Prince Rupert of the Rhine (en) (fionnó) Margaret Tudor (seanmháthair)
Treibh	Teaghlach na Stíobhartach
Oideachas
Teangacha	An Béarla An Albainis An Fhraincis An Laidin
Múinteoirí	George Buchanan (en)
Gairm
Gairm	polaiteoir, rí, uasal, céile an rí agus céile an rí
Saothar iomráiteach	Oxburgh Hangings (en)
Duaiseanna	Golden Rose
Cleamhnú
Reiligiúin	Caitliceachas
Discogs ID	1548010 agus 3746879

Bá í Màiri I (ar a dtugtar is gnáthaí Màiri (Máire), Banríon na nAlbanach i nGaeilge agus Marie Stuart sa bhFraincis) (8 Nollaig, 1542 - 8 Feabhra, 1587) Banríon na hAlban, ón 14 Nollaig, 1542 go 24 Iúil, 1567.

Ba í Máire an t-aon leanbh dlisteanach marthanach a bhí ag an Rí Séamas V. Bhí sí 6 lá d'aois nuair a bhfuair a hathair bás agus rinneadh Banríon na nAlbanach dí. Ghlac a máthair, Marie de Guise (Gaeilge na hAlban: Màiri de Guise) an leasríocht agus fuair a hiníon an Choróin naoi mí ina dhiaidh sin.

Phós sí François, Dauphin na Fraince, a tháinig i gcoróin François II, sa bhliain 1559. Mar sin féin, ní raibh Màiri ina Banríon na Fraince le fada; bhí sí ina mbaintreacha ar an 5ú lá Nollaig, sa bhliain 1560, nuair a fuair a fear céile bás. D'fhill Màiri ar ais go hAlbain, ag teacht i dtír i Lìte (nó 'Leith', sa Bhéarla) ar an 19 Lúnasa, sa bhliain 1561. Ceithre bliana ina dhiaidh sin, phós sí a céad col ceathrar, Henry Stuart, Tiarna Darnley. Bhí aontas míshásta acu agus i Feabhra na bliana 1567, fuarthas Darnley marbh sa ghairdín ag Kirk o'Field , tar éis pléascadh ollmhór sa teach.

Phós sí James Hepburn, an 4ú Iarla Bothwell, go luath ina dhiaidh sin. Chreidtear go raibh Hepburn freagrach as an Tiarna Darnle a dhúnmharú. Tar éis éirí amach in aghaidh an lánúin, príosúníodh Màiri i gCaisleán Loch Lìobhann, ar an 15 Meitheamh agus iachall uirthi éirí as mar bhanríon, i bhfabhar a mac, nach raibh ach aon bhliain d'aois, Séamas VI. Clár [hide]