Lugano

Cathair Lugano ó shliabh Sighignola

Loch Lugano agus sliabh San Salvatore

Is í Lugano (Iodáilis: Lugano, Rómainis: Lugano, Gearmáinis: Lugano, Fraincís: Lugano) an naoú cathair is mó san Eilvéis.

Tá an chathair suite cois Loch Lugano (Lago di Lugano) i gcantún Ticino in aice le teorann na hIodáile i ndeisceart na hEilvéise. Bhí breis is 55,000 duine ina gcónaí ann sa bhliain 2011. Is í Lugano an chathair is mó sa chantún Ticino agus tá sí an tríú áit is tábhachtaí na hEilvéise le cúrsaí airgid i ndiaidh chathrach Zürich agus Na Ginéive.

Trí shliabh mhóra atá le feiceál ó lár na cathrach: Monte Brè (925m) in oirthear na cathrach, sliabh Sighignola (1,314m) san oir-dheisceart, agus Monte San Salvatore (912m) sa dheisceart.

Ba í Lugano an áit a bhí an chéad Comórtas Amhránaíochta na hEoraifíse ar siúl sa bhliain 1956.

Teangacha[athraigh | athraigh vicithéacs]

Is í Lugano an cathair is mó taobh amu don Iodáil le tromlach Iodáilis.

Ba í Iodáilis an teanga is comónta(i 2000) agus í an céad theanga do 80.3%(do daonra Lugano), Gearmáinis an dara teanga is comónta agus í an céad theanga do 7.1%, Seirbea-Chróitis an tríú teanga is comónta agus í an céad theanga do 2.7%.

As na teangacha oifigiúla (san Eilvéis) bhí Iodáilis an céad theanga do 20,998, bhí Gearmáinis an céad theanga do 1,855 , bhí Fraincís an céad theanga do 597 agus bhí Rómainis an céad theanga do naoinúir is triocha. Bhí teanga eile mar céad theanga ag 3,071.

Daoine aitheanta[athraigh | athraigh vicithéacs]

Carla Del Ponte (* 1947), dlítheoir Eilvéiseach.
Hermann Hesse (1877-1962), scríbhneoir agus file Gearmánach-Eilvéiseach. Bhí Hesse ina chónaí san áit an chuid is mó dá shaol agus fuair sé bás i Montagniola, baile beag in aice le Lugano, sa bhliain 1962.

Íomhánna[athraigh | athraigh vicithéacs]

Radhairc na cathrach (íomhá déanta idir 1905 agus 1910).
Cearnach i Lugano.
Ardeaglais San Lorenzo.
Sliabh Sighignola.
Grotto Morchino, Pazzallo, áit san úrscéal Klingsors letzter Sommer le Hermann Hesse ón mbliain 1919.
Suiomh san Eilvéis