George Berkeley

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Infotaula de personaGeorge Berkeley

Cuir in eagar ar Wikidata
Beathaisnéis
Breith12 Márta 1685
Cill Chainnigh Cuir in eagar ar Wikidata
Bás14 Eanáir 1753
67 bliana d'aois
Oxford, England Cuir in eagar ar Wikidata
Áit adhlacthaArdeaglais Christ Church Cuir in eagar ar Wikidata
Dean of Derry (en) Aistrigh
Dean of Dromore (en) Aistrigh
Cuir in eagar ar Wikidata
Faisnéis phearsanta
ReiligiúnAnglacánachas agus Eaglais Easpagóideach
Scoil a d'fhreastail sé/síColáiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath
Choláiste Cill Chainnigh Cuir in eagar ar Wikidata
Gníomhaíocht
Réimse oibreFealsúnacht, diagacht, oideachas, eipistéimeolaíocht, meitifisic, Fealsúnacht na heolaíochta, calcalas agus Immaterialism (en) Aistrigh
Gairmfealsamh, fealsamh na heolaíochta, meitifisiceoir, eipistéimeolaí, sagart Anglacánach, scríbhneoir, ministir Cuir in eagar ar Wikidata
Tréimhse amaGlúin an 17ú aois
GluaiseachtEimpíreachas agus Immaterialism (en) Aistrigh
Faoi thionchar
TeangachaAn Laidin, an Fhraincis agus Béarla
Saothar
Saothar suntasach
Teaghlach
CéileAnne Forster
Anne Forster (1728–) Cuir in eagar ar Wikidata
PáisteLucia Berkeley
 ( Anne Forster)
Henry Berkeley
 ( Anne Forster)
George Berkeley
 ( Anne Forster) Cuir in eagar ar Wikidata
AthairWilliam Berkeley
Síniú

Find a Grave: 23218 Cuir in eagar ar Wikidata

Fealsamh, matamaiticeoir agus Easpag Anglacánach ab ea George Berkeley (12 Márta, 168514 Eanáir, 1753).. Bhain sé cáil amach lena theoiric nua ar a dtugtar neamhábharachas.

George Berkeley le Alfred C. Hart, 1831

Fealsúnacht[cuir in eagar | athraigh foinse]

D'fhoilsigh Berkeley leabhair cháiliúla, Aiste i dtreo Teoiríc Nua ar an Radharc ("Essay Towards a New Theory of Vision", 1709) agus Tráchtas ar Phrionsabail an Eolais Dhaonna (A Treatise Concerning the Principles of Human Knowledge, 1710.

Bhí a fhealsúnacht idéalaíoch bunaithe ar an nath, de réir Matt Hussey, gurb "ionann a bheith agus a bheith braite, agus mar sin nach ann do thoilleadh an domhain ábhartha (an t-idéal) go mbraitheann intinn duine é (an t-eimpíreach)".[1] Lena rá ar bhealach eile, is é an smaoineamh a bhí i gceist ná "Níl ábhar i rud muna gceapann muid go bhfuil".[2]

A Treatise Concerning the Principles of Human Knowledge, 1710

Bhí Berkeley i gcoinne an ábharachais, teoiric san fhaisean ag an am sin.

B'fhuar an fháilte a cuireadh roimh na leabhair seo ar dtús. Bhí Berkeley fiú ina cheap magaidh ag an am. .

Saol[cuir in eagar | athraigh foinse]

De bhunadh Chaisleán Disirt, Co. Chill Chainnigh, rinne Berkeley staidéar i gColáiste na Tríonóide. Ceapadh é ina léachtóir ann sa bhliain 1707.

Tar éis roinnt blianta a chaitheamh ag taisteal san Fhrainc agus san Iodáil, tháinig Berkeley ar an tuairim go raibh sibhialtacht na hEorpa millte go deo. Cheap sé go raibh dóchas na todhchaí ar fáil sa Domhan Úr. I mí Mheán Fómhair 1728, tar éis dó trí bliana a chaitheamh ag lorg deontas a mhealladh ó rialtas na Breataine, gheall Sir Horace Walpole suim £20,000 dó. Thóg Berkeley a sheolta a fhad le Newport, Rhode Island, in éineacht scaifte lucht leanúna agus a bhrídín nua.

Athainmníodh leabharlann i Coláiste na Trionóide, BÁC sa bhliain 2023.

Trí bliana ina dhiaidh, ámh, nuair a chuir an rialtas an deontas ar ceal, d'fhill Berkeley abhaile. D'fhág sé a lorg ar fhealsúnacht Mheiriceá agus chuir sé fuinneamh nua in oideachas ollscolaíochta na tíre sin.

De bhunadh Chaisleán Disirt, Co. Chill Chainnigh, ceapadh Berkeley ina Easpag Chluana sa bhliain 1734.

Oidhreacht[cuir in eagar | athraigh foinse]

Ainmníodh ar ball ollscoil chlúiteach Berkeley (i San Francisco) ina onóir.

Shaibhrigh Berkeley é féin ar dhroim sclábhaithe.[3] Dá bharr sin, d'athainmnigh leabharlann i Coláiste na Trionóide, BÁC sa bhliain 2023.

Féach freisin[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. Hussey, Matt - Fréamh an Eolais (Coiscéim 2011)
  2. An Croiait. "George Berkeley" (ga-IE). ancroiait. Dáta rochtana: 2024-01-14.
  3. "Trinity College to 'dename' Berkeley Library due to slavery links". www.bbc.com. Dáta rochtana: 2024-01-14.