Eoraipiam

Eoraipiam

Substaint cheimiceach	dúil cheimiceach
Eoraipiam sa tábla peiriadach
Siombail cheimiceach	Eu
Uimhir adamhach	63
Mais adamhach	151.964
Peiriad, Grúpa	lantanóidigh peiread 6
Airíonna fisiceacha
Dlús	kg/m⁻³
Leictridhiúltacht	1.2
Ga ianach	1.17, 1.25, 1.35, 0.95 agus 1.07
Stair
Aimsitheoir	Eugène-Anatole Demarçay (en)
Fionnachtain	1901
Eapainm	An Eoraip

Is é an t-eoraipiam dúil uimhir a 63, agus is é Eu an tsiombail cheimiceach a sheasann dó. Ceann de na lantanóidigh agus de na miotail thearc-chré atá ann. Miotal insínte atá ann, agus é chomh bog leis an luaidhe. Faoi bhrú ard (80 GPa) agus le teocht an-lag (1.8 K), iompóidh sé ina fhorsheoltóir, is é sin, caillfidh sé a fhriotaíocht in aghaidh an tsrutha leictrigh go hiomlán. Bíonn na lantanóidigh go léir an-imoibríoch, ach is é an t-eoraipiam an ceann acu is fonnmhaire a imoibreoidh le dúile eile, le hocsaigin an atmaisféir agus leis an uisce féin.

Tá dhá staid ocsaídiúcháin ag an eoraipiam ina chuid comhdhúile, +II agus +III, agus bíonn an uimhir ocsaídiúcháin +II níos coitianta ná +III. Mar sin, ní lantanóideach tipiciúil é an t-eoraipiam. Na comhdhúile ina bhfuil an chéad uimhir ocsaídiúcháin ag an eoraipiam, bíonn siad an-chosúil le comhdhúile an bhairiam. Miotal cré-alcaileach é an bairiam nach bhfuil ach an uimhir ocsaídiúcháin +II aige.

Bíonn comhdhúile dénártha (comhdhúile dhá dhúil) den dá chineál ag an eoraipiam leis na neamh-mhiotail is tábhachtaí: déchlóiríd eoraipiam EuCl₂ agus tríchlóiríd eoraipiam EuCl₃, défhluairíd eoraipiam EuF₂ agus trífhluairíd eoraipiam EuF₃, débhróimíd eoraipiam EuBr₂ agus tríbhróimíd eoraipiam EuBr₃, dé-iaidíd eoraipiam EuI₂ agus trí-iaidíd eoraipiam EuI₃, aonocsaíd eoraipiam EuO, trí-ocsaíd dé-eoraipiam Eu₂O₃, agus an ocsaíd mheasctha Eu₃O₄. Leis an sulfar agus leis an seiléiniam, abair, is é +II an t-aon uimhir ocsaídiúcháin atá ag an eoraipiam de ghnáth: féach an aonsuilfíd eoraipiam EuS agus an aonseiléiníd eoraipiam EuSe.

Tá sé réasúnta furasta eoraipiam a dhealú ó na lantanóidigh eile, toisc go bhfuil an uimhir ocsaídiúcháin sin +II chomh coitianta sin aige. Ar an gcúis chéanna, áfach, bíonn an t-eoraipiam níos teirce sna mianraí tipiciúla lantanóideacha. Is í an bhastnaeisít an fhoinse eoraipiam is fearr. Tugtar aimhrialtacht eoraipiam ar theirce an eoraipiam i gcoibhneas na lantanóideach eile, agus is coincheap tábhachtach é sa gheocheimic, nó cuireann sé ar chumas na ngeolaithe tuairimíocht a dhéanamh maidir leis an dóigh ar shioc an laibhe go cloch. Tá sé de chlaonadh san eoraipiam carnadh sna plagacláis, agus an-suim ag na geolaithe sna plagacláis mar fhoinse thábhachtach eolais i dtaobh na n-imeachtaí geolaíocha anallód.

Is é an meáchan adamhach atá ag an eoraipiam ná 151.964, ach cuireann an meáchan sin ar strae thú maidir le hiseatóip na dúile seo, nó níl eoraipiam a 152 ar fáil sa dúlra - iseatóp saorga radaighníomhach é sin. Le fírinne, tá eoraipiam an dúlra comhdhéanta as dhá iseatóp ar an dá thaobh den mheáchan adamhach: eoraipiam a 151 agus eoraipiam a 153. Tá siad beagnach chomh flúirseach le chéile: seasann an chéad cheann acu do 47.8 % den eoraipiam nádúrtha, agus is é an dara ceann atá sa chuid eile. Tá eoraipiam a 151 beagáinín radaighníomhach, ach tá leathré chomh fadaraíonach aige (5,000,000,000,000,000,000 bliain, nó cúig chuintilliún bliain) is gur féidir dearmad a dhéanamh dá radaighníomhaíocht sa ghnáthshaol.