Domhnall mac Muircheartaigh
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Bás | 566 |
| Ardrí na hÉireann | |
| 565 – 566 ← Diarmaid mac Cearbhaill – Ainmuire mac Sétnai →  | |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | monarc |
| Teaghlach | |
| Teaghlach | Cineál Eoghain |
| Páiste | Aodh Fuariodhnach, Eochaidh mac Domhnaill, Colga mac Domhnaill |
| Athair | Muircheartach mac Muireadaigh |
Ard-Rí na hÉireann ba ea Domhnall mac Muircheartaigh (Sean-Ghaeilge Domnall mac Muirchertaig) (bás c. 566), ar a glaodh Domhnall Ilchealgach (Domnall Ilchelgach) agus Domhnall mac Mhic Earca (Domnall mac Maic Ercae) air.
Muircheartach mac Muireadaigh ba ea athair Dhomhnaill, agus ba bhall é de chlann Uí Néill an Tuaiscirt ar a nglaofadh Cenél nEógain air níos deireanaí. I dteannta lena dheartháir Forghas (agus fosta b'fhéidir a ngaol, Ainmhire mac Seanna), deirtear go ndearnadh Ard-Rí de tar éis bhás a namhad, Diarmaid mac Cearbhaill. Deirtear de ghnáth gur thosaigh a réimeas c. 565, bunaithe ar fhianaise i nAnnála Uladh, ach molann taighde a rinneadh le scaitheamh go bhfuil an dáta seo roinnt bliana ródhéanach, agus is fiú muinín a bheith againn sna dátaí i nAnnála Tiarnaigh don tréimhse seo.
Chloígh Domhnall, Forghas agus Ainmhire, agus cuidiú b'fhéidir le hAodh mac Eachach, rí na gConnacht, Diarmaid mac Cearbhaill ag Cath Chúl Dreimhne go luath sna 560idí. In ainneoin sin, choinnigh Diarmaid greim ar a chuid cumhachta. His authority may have been strengthened by the decisive defeat which Domhnall, Forghas and their allies inflicted on the Cruithne ag Cath Mhóin Daire Lothair sa bhliain dar gcion.
Meastar gur aithníodh Domhnall agus Forghas mar chomharbaí Dhiarmada i ndiaidh Chath Chúl Dreimhne. Bhí a gcomhréimeas gearr, áfach. Tharla Cath ar bhruach na Life go gairid roimh bhás Domhnaill sa bhliain 566.
Meastar gurbh Ard-Ríthe iad mic le Domhnall, Eochaidh agus Aodh Fuariodhnach were reckoned High Kings. Dá mhuintir féin ba ea formhór na nArd-Ríthe de chuid an Chineál Eoghain.
Foinsí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Byrne, Francis John (1973). "Irish Kings and High-Kings". Londain: Batsford.
- Charles-Edwards, T. M. (2000). "Early Christian Ireland". Cambridge: Cambridge University Press.
- "Oxford Dictionary of National Biography".
- MacKillop, James (1998). "The Oxford Dictionary of Celtic Mythology". Oxford: Oxford University Press.
- Sharpe, Richard (1995). "Adomnán of Iona: Life of St Columba". Harmondsworth: Penguin.
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]
| Réamhtheachtaí Diarmait mac Cerbaill |
Chomh-Ard-Rí na hÉireann 559-661 |
Comharba Eochaid mac Domnaill Báetán mac Muirchertaig |