An Urdúis

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Infotaula de llenguaAn Urdúis
اردو

Cineálregister (en) Aistrigh, teanga nádúrtha, teanga bheo, teanga chaighdeánach agus teanga
Canúint naHiondústáinis
Úsáid
Cainteoirí dúchais68,600,000 (2019)
Dúchasach doMuhajir (en) Aistrigh, Hindustanis (en) Aistrigh, an India, Jammu agus an Chaismír, Maharashtra, an Phacastáin, Deilí, Jharkhand, Biohár agus Hyderabad
Stáitan India, an Phacastáin, Fidsí, an Ríocht Aontaithe, Ceanada, Stáit Aontaithe Mheiriceá agus an Iorua
Aicmiú teangeolaíoch
teanga dhaonna
teangacha Ind-Eorpacha
teangacha Ind-Iaránacha
teangacha Ind-Airianacha
Central Indo-Aryan (en) Aistrigh
Western Hindi (en) Aistrigh
Hiondústáinis
Kauravi (en) Aistrigh
Khariboli (en) Aistrigh
Tréithe
Córas scríbhneoireachtaUrdu orthography (en) Aistrigh, Kaithi (en) Aistrigh agus script Dhéiveanágrach
Institiúid caighdeánaitheNational Language Authority (en) Aistrigh
Cóid
ISO 639-1ur
ISO 639-2urd
ISO 639-3urd
Glottologurdu1245
Linguasphere59-AAF-q
Ethnologueurd
ASCL5212
IETFur
Teideal Lashkari Zabān ("teanga champa mhíleata" nó "mhíleata teanga") i script Nastaʿlīq

Is teanga atá á labhairt sa Phacastáin agus i dTuaisceart na hIndia é an Urdúis Urdu i mBéarla (freisin ar a dtugtar Lashkari go háitiúil[1][2] litrithe لشکری). Go deimhin, is iad Urdúis agus Hiondúis iad, ach amháin go bhfuil na hIndiaigh ag labhairt Hiondúis, agus an Urdúis ag na Moslamaigh Indiach agus Pacastáine.

Scríobhann Urdúis leis na litreacha Arabacha, agus Hiondúis leis na litreacha Benedictineacha. Ina theannta sin, úsáidtear go leor focail Araibis agus Peirsis sa leagan scríofa Urdúis. Ar an taobh eile, tá na hIndiaigh ag iarraidh a dteanga féin a shaibhriú le focail Sanscrait.

Tá an Urdúis ag seasca-seachtó milliún duine ó dhúchas, ach thairis sin, mar theanga oifigiúil sa Phacastáin, caithfidh muintir na tíre sin í a fhoghlaim mar dhara teanga, agus mar sin, is féidir a rá go bhfuil sí go líofa ag oiread eile de dhaoine. Ceann de theangacha oifigiúla na hIndia í freisin, chomh maith leis an Hiondúis agus le teangacha na réigiún.

litríocht shaibhir ag an Urdúis. Faoi thionchar na Peirsise, tháinig sraith de chineálacha éagsúla filíochta ar an bhfód le fada, ach ar na saolta seo, scríobhtar go leor úrscéalta agus saothar próis eile freisin. Is follasach go raibh an litríocht Bhéarla ina réamhshampla agus ina spreagadh mór ag na húrscéalaithe.

Mar sin féin, is iad na gearrscéalta an seánra is tábhachtaí i bprós na hUrdúise, cosúil leis an nGaeilge. Gearrscéalaithe tábhachtacha Urdúise iad Saadat Hasan Manto, Qurat-ul-Ain Haider, Munshi Premchand, Ismat Chughtai, Krishan Chander, Ghulam Abbas, Banu Qudsia agus Ahmed Nadeem Qasmi.

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]