An Pholainéis
| Cineál | Limistéar geografach, oileánra, grúpa agus réigiún cultúrtha | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Cuid de | An Aigéine | ||||
| Suíomh geografach | An tAigéan Ciúin | ||||
| |||||
| Farraige | An tAigéan Ciúin | ||||
| Le cuid | Samó Stáit Aontaithe Mheiriceá An Nua-Shéalainn Na hOileáin Mharcasacha An Fhrainc Ciribeas Tonga Túvalú An tSile | ||||
| Tréithe | |||||
| Cros | An Nua-Shéalainn, An Fhrainc, An tSile, Stáit Aontaithe Mheiriceá, Ciribeas, Túvalú, Samó, Tonga agus Oileáin Pitcairn | ||||
| Suíomh Oidhreachta Domhanda sealadach | |||||
| Na hOileáin Mharcasacha | |||||
| Am | 22 Meitheamh 2010 | ||||
| Aitheantóir | 5564 | ||||
Is foréigiún den Aigéine í an Pholainéis a chuimsíonn níos mó ná 1,000 oileán scaipthe ar fud an Aigéin Chiúin láir agus theas. Tugtar Polainéisigh ar na daoine dúchasacha a chónaíonn in oileáin na Polainéise, agus tá gaolta láidre eatarthu ó thaobh teanga, cultúir, agus creidimh traidisiúnta.[1] Bhí traidisiún láidir loingseoireachta i measc na bPolainéiseach, agus bhain siad úsáid as na réaltaí ar aistir fhada.[2][3] Is í an Nua-Shéalainn an tír is mó sa bPolainéis.
Ba é an scríbhneoir Francach Charles de Brosses a d'úsáid an téarma Polynésie den chéad uair sa bhliain 1756, le cur síos ar oileáin uile an Aigéin Chiúin. Sa bhliain 1831, mhol Jules Dumont d'Urville sainmhíniú níos cúinge le linn léachta i gCumann Tíreolaíochta Pháras, inar roinn sé an Aigéine ina trí chuid: Polynésie, Mélanésie, agus Micronésie.
Sa lá atá inniu ann, sainmhínítear an Pholainéis go ginearálta mar na hoileáin laistigh den “Triantán Polainéiseach”; triantán a cheanglaíonn Haváí, an Nua-Shéalainn agus Oileán na Cásca. Is iad Samó, Tonga, Oileáin Cook, Túvalú, Oileáin Tócalá, Niue, Wallis agus Futúna, agus Polainéis na Fraince na príomhghrúpaí oileán eile atá suite laistigh den Triantán Polainéiseach.
É sin ráite, is féidir sainmhíniú cultúrtha a dhéanamh ar an bPolainéis freisin, agus tá lonnaíochtaí Polainéiseacha beaga i Nua-Ghuine Phapua, Oileáin Sholomón, Oileáin Caroline, agus Vanuatú. Is grúpa oileán a bhfuil tréithe láidre cultúrtha Polainéiseacha aige lasmuigh den triantán mór seo é Rotuma, suite ó thuaidh ó Fhidsí. Tá nascanna láidre stairiúla agus cultúrtha idir roinnt d'Oileáin Lau (soir ó dheas ó Fhidsí) le Tonga.
Seo a leanas na hoileáin agus na grúpaí oileán, náisiúin nó críocha thar lear de chuid na dtíortha impiriúla, ar de chultúr Polainéiseach bundúchasach iad nó ina bhfuil fianaise seandálaíochta ar fáil ar lonnaíochtaí Polainéiseacha san am atá caite. Tá roinnt oileán de bhunadh Polainéiseach lasmuigh den triantán ginearálta a shainíonn an réigiún ó thaobh tíreolaíochta.
| Tír nó críoch | Nótaí |
|---|---|
 Samó Mheiriceá
|
Críoch neamhchorpraithe agus neamheagraithe de chuid na Stát Aontaithe |
 Oileáin Cook
|
Stát i saor-chomhaontas leis an Nua-Shéalainn |
 Oileán na Cásca
|
Cúige agus críoch speisialta de chuid na Sile |
 Polainéis na Fraince
|
Críoch thar lear de chuid na Fraince |
 Haváí
|
Stát Mheiriceá |
 An Nua-Shéalainn
|
Stát ceannasach |
 Niue
|
Stát i saor-chomhaontas leis an Nua-Shéalainn |
 Oileán Norfolk
|
Críoch sheachtrach de chuid na hAstráile |
 Oileáin Pitcairn
|
Críoch Bhriotanach Thar Lear |
| Rotuma | Spleáchas de chuid Fhidsí |
 Samó
|
Stát ceannasach |
 Oileáin Tócalá
|
Críoch neamh-fhéinrialach de chuid na Nua-Shéalainne |
 Tonga
|
Stát ceannasach |
 Túvalú
|
Stát ceannasach |
 Oileáin Wallis agus Futuna
|
Críoch thar lear chuid na Fraince |
Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]
- ↑ Hiroa, Te Rangi (Sir Peter Henry Buck) (1964). "Vikings of the Sunrise". NZ Electronic Text Centre, Victoria University, NZ Licence CC BY-SA 3.0. Whitcombe and Tombs Ltd.. Dáta rochtana: 2 Márta 2010.
- ↑ Holmes, Lowell Don (1 Meitheamh 1955). “Island Migrations (1): The Polynesian Navigators Followed a Unique Plan”. XXV(11) Pacific Islands Monthly. Dáta rochtana: 1 Deireadh Fómhair 2021.
- ↑ Holmes, Lowell Don (1 August 1955). “Island Migrations (2): Birds and Sea Currents Aided Canoe Navigators”. XXVI(1) Pacific Islands Monthly. Dáta rochtana: 1 Deireadh Fómhair 2021.