Haváí

Haváí
	State of Hawaii (en)
Bratach
	;
Aintiún	Hawaiʻi Ponoʻī (1967)
Mana	«Ua Mau ke Ea o ka ʻĀina i ka Pono»
Siombail oifigiúil	néné agus Hibiscus brackenridgei
Leasainm	The Aloha State
Ainmnithe in ómós	Haváí
Suíomh
	21°30′N 158°00′W / 21.5°N 158°W
Stát ceannasach	Stáit Aontaithe Mheiriceá
Exclave de	Stáit Aontaithe Mheiriceá
Príomhchathair	Honolúlú
Daonra
Iomlán	1,455,271 (2020)
• Dlús	51.4 hab./km²
Líon na dteaghlach	467,932 (2020)
Teanga oifigiúil	Béarla ; Haváís
Tíreolaíocht
Achar dromchla	28,311 km²
• Uisce	41.25 %
Suite i nó in aice le limistéar uisce	An tAigéan Ciúin
Airde	925 m
Pointe is airde	Mauna Kea (en) (4,207.3 m)
Pointe is ísle	An tAigéan Ciúin
Sonraí stairiúla
Leanann sé/sí	Territory of Hawaii (en)
Cruthú	21 Lúnasa 1959: cúis leis seo Presidential Proclamation 3309 of August 25, 1959, by Dwight D. Eisenhower admitting the State of Hawaii into the Union. (NAID 299973) (en)
Eagraíocht pholaitiúil
Comhlacht feidhmiúcháin	Government of Hawaii (en)
Comhlacht reachtach	Hawaii State Legislature (en)
• Gobharnóir Haváí	Josh Green (2022–)
Údarás breithiúnach is airde	Supreme Court of Hawaii (en)
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama	Hawaii–Aleutian Time Zone (en) ; Pacific/Honolulu (en)
Cód ISO 3166-2	US-HI
ID GNIS	1779782
Eile
Suíomh gréasáin	portal.ehawaii.gov

Is stát de chuid na Stát Aontaithe é Haváí (Hawaiʻi as Habháís agus Hawaii as Béarla). Tá an stát suite san Aigéan Ciúin, 2,300 km ar shiúl ón mórthír. Is í Honolúlú an phríomhchathair agus an chathair is mó. Seo iad na príomh oileáin Haváí : Hawaiʻi (nó ' Big Island'), Maui, Oahu, Kauai, Molokai, Lanai, Niihau, agus Kahoolawe.

Stair[cuir in eagar | athraigh foinse]

Shealbhaigh na Stáit Aontaithe na hoileáin sa 19ú haois.^[1] Stát de chuid Mheiriceá is ea Hawaii ó 1959. Ba é Haváí an stát deireanach a glacadh isteach sa tír.^[2]

Traidisiúin[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tá dearadh ar leith de sciorta ar a dtugtar 'malo' á chaitheamh ag fir in Haváí leis na cianta.^[3]

Teanga[cuir in eagar | athraigh foinse]

Bhí 24,042 cainteoir Haváise i Stáit Aontaithe Mheiriceá (Daonáireamh, 2008) agus formhór díobh lonnaithe ar oileáin Haváí. Níl ach 0.1% de dhaonra Haváí ina gcainteoirí dúchais Haváise, áfach, agus an t-oileán Ni’ihau a bhfuil daonra 180 ann, an t-aon oileán as ocht gcinn ina bhfuil an teanga á labhairt ag formhór na ndaoine.^[4]

Is é Haváí an t-aon stát i Stáit Aontaithe Mheiriceá (SAM feasta) ina bhfuil stádas oifigiúil stáit ag teanga dhúchais, rud a baineadh amach sa bhliain 1978. Cosúil le teangacha dúchasacha eile i SAM, tá an Haváis faoi bhrú ollmhór ón mBéarla.^[4]

Príomhalt: An Haváis