Niall mac Conaill
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Bás | 778 |
| Ríthe Bhreá | |
 | |
| Teaghlach | |
| Athair | Conall Grant mac Cernaig |
Rí Dheisceart Bhreá de chlann Uí Chearnaigh, de rítheaghlach Shíol Aodha Sláine, géag d'Uí Néill an Deiscirt, ba ea Niall mac Conaill (bás 778). Conall Grant mac Cearnaigh (bás 718), a bhí in iomaíocht le haghaidh ardcheannais sa Bhreá uile sna 710í, ba ea a athair.[1] Bhí sé i réim ón mbliain 771 go dtí 778.
Tar éis bhás Chairbre mhic Fhógartaigh Uí Chearnaigh sa bhliain 771, tháinig Uí Chonaing as Cnóbha ar ais i gceannas i mBreá le Conghalach mac Conaing (bás 778). Tháinig Niall i gceannas ansin i nDeisceart Bhreá.
Ba bhall é Niall de Shíol Chonaill Ghraint, fochlann Uí Chearnaigh bunaithe ag Galltroim, ach bhí an phríomhchlann i gceannas mhuintir an Ardrí, Fógartach mac Néill (bás 724), bunaithe ag Loch Gabhair.[2] Tháinig éilitheoir, Cumascach mac Fógartaigh, chun a dhúshlán Niall a thabhairt. Sa bhliain 777, tharla Cath Ghalltroim eatarthu, inar maraíodh rí na Déise Bhreá, Échtgus mac Baeth.[3]
Sean-rí ba ea Niall nárbh aon bhagairt ar an Ardrí, Donnchadh na Mí (bás 797), a bhí i mbun a sheacht a chur ar Bhreá ag an am sin. Ní raibh sé ar an bhfód ag Cath Forchalad sa bhliain 778, inar maraíodh Conghalach Bhreá.[4]
Glaoitear rí Dheisceart Bhreá ar Niall ina thásc.[5] Rinneadh fosta ríthe Dheisceart Bhreá dá mhic, Conall (bás 815) agus Diarmaid (bás 826).
Féach freisin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Foinsí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Corpus of Electronic Texts
- Annála Tiarnaigh
- Annála Uladh
- Leabhar Laighneach, Flann Mainistreach: Síl Aeda Sláne Na Sleg
- Charles-Edwards, T. M. (2000), Early Christian Ireland, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 0-521-36395-0