Benito Mussolini

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Infotaula de personaBenito Mussolini
duce (en) Aistrigh

Cuir in eagar ar Wikidata
Beathaisnéis
Breith(it) Benito Amilcare Andrea Mussolini
29 Iúil 1883
Predappio Cuir in eagar ar Wikidata
Bás28 Aibreán 1945
61 bliana d'aois
Giulino Cuir in eagar ar Wikidata
Siocair bháisDúnmharú (Tráma balaistíoch)
Áit adhlacthaMussolini Family Crypt (en) Aistrigh (1956–)
major cemetery of Milan (en) Aistrigh (1945–1946) Cuir in eagar ar Wikidata
Aire eachtrach Italian Social Republic (en) Aistrigh
23 Meán Fómhair 1943 – 28 Aibreán 1945
Príomh-Aire Italian Social Republic (en) Aistrigh
23 Meán Fómhair 1943 – 28 Aibreán 1945
Aire Gnóthaí Eachtracha de Ríocht na hIodáile
6 Feabhra 1943 – 25 Iúil 1943
← Galeazzo CianoRaffaele Guariglia →
National councillor to the Chamber of Fasci and Corporations (en) Aistrigh
23 Márta 1939 – 2 Lúnasa 1943
Téarma parlaiminte: 30th Legislature of the Kingdom of Italy (en) Aistrigh
An chéad mharascail na himpireachta
30 Márta 1938 – 25 Iúil 1943
← luach ar iarraidh – Deireadh an phoist →
In éineacht le: Vittorio Emanuele III
Aire Oibreacha Poiblí de Ríocht na hIodáile
7 Lúnasa 1935 – 5 Meán Fómhair 1935
← Luigi RazzaGiuseppe Cobolli Gigli →
Aire na hAfraice Iodálaí de Ríocht na hIodáile
18 Eanáir 1935 – 25 Iúil 1943
← Emilio De BonoMelchiade Gabba →
Comhalta de Chomhlachas Teachtaí de Ríocht na hIodáile
28 Aibreán 1934 – 2 Márta 1939
Téarma parlaiminte: 29th Legislature of the Kingdom of Italy (en) Aistrigh
Aire Cabhlaigh de Ríocht na hÍodáile
6 Samhain 1933 – 25 Iúil 1943
← Giuseppe SirianniRaffaele de Courten →
Aire Aerfhórsa de Ríocht na hIodáile
6 Samhain 1933 – 25 Iúil 1943
← Italo BalboRenato Sandalli →
Aire Cogaidh de Ríocht na hIodáile
22 Iúil 1933 – 25 Iúil 1943
← Pietro GazzeraAntonio Sorice →
Aire Gnóthaí Eachtracha de Ríocht na hIodáile
19 Iúil 1932 – 11 Meitheamh 1936
← Dino GrandiGaleazzo Ciano →
Aire Oibreacha Poiblí de Ríocht na hIodáile
3 Feabhra 1930 – 13 Nollaig 1930
← Michele BianchiAraldo di Crollalanza →
Aire Corparáidí de Ríocht na hIodáile
12 Meán Fómhair 1929 – 11 Meitheamh 1936
← Giuseppe BottaiFerruccio Lantini →
Aire Oibreacha Poiblí de Ríocht na hIodáile
30 Aibreán 1929 – 12 Meán Fómhair 1929
← Giovanni GiuriatiMichele Bianchi →
Comhalta de Chomhlachas Teachtaí de Ríocht na hIodáile
20 Aibreán 1929 – 19 Eanáir 1934
Téarma parlaiminte: 28th Legislature of the Kingdom of Italy (en) Aistrigh
Aire na hAfraice Iodálaí de Ríocht na hIodáile
18 Nollaig 1928 – 12 Meán Fómhair 1929
← Luigi FederzoniEmilio De Bono →
Aire Gnóthaí Baile de Ríocht na hIodáile
5 Samhain 1926 – 25 Iúil 1943
← Luigi FederzoniUmberto Ricci →
Aire Corparáidí de Ríocht na hIodáile
2 Iúil 1926 – 20 Iúil 1929
← luach ar iarraidh – Giuseppe Bottai →
Aire Aerfhórsa de Ríocht na hIodáile
4 Eanáir 1926 – 12 Meán Fómhair 1929
← Benito MussoliniItalo Balbo →
Aire Cabhlaigh de Ríocht na hÍodáile
3 Eanáir 1926 – 12 Meán Fómhair 1929
← Benito MussoliniGiuseppe Sirianni →
Aire Cogaidh de Ríocht na hIodáile
3 Eanáir 1926 – 12 Meán Fómhair 1929
← Benito MussoliniPietro Gazzera →
Aire Aerfhórsa de Ríocht na hIodáile
30 Lúnasa 1925 – 4 Eanáir 1926
← Benito MussoliniBenito Mussolini →
Aire Cabhlaigh de Ríocht na hÍodáile
8 Bealtaine 1925 – 3 Eanáir 1926
← Paolo Ignazio Maria Thaon di RevelBenito Mussolini →
Aire Cogaidh de Ríocht na hIodáile
4 Aibreán 1925 – 3 Eanáir 1926
← Antonino Di GiorgioBenito Mussolini →
Aire Gnóthaí Eachtracha de Ríocht na hIodáile
17 Meitheamh 1924 – 12 Meán Fómhair 1929
← Benito MussoliniDino Grandi →
Aire na hAfraice Iodálaí de Ríocht na hIodáile
17 Meitheamh 1924 – 1 Iúil 1924
← Luigi FederzoniPietro Lanza di Trabia →
Comhalta de Chomhlachas Teachtaí de Ríocht na hIodáile
24 Bealtaine 1924 – 21 Eanáir 1929
Téarma parlaiminte: 27th Legislature of the Kingdom of Italy (en) Aistrigh
Aire Aerfhórsa de Ríocht na hIodáile
24 Eanáir 1923 – 30 Lúnasa 1925
← luach ar iarraidh – Benito Mussolini →
Aire Gnóthaí Baile de Ríocht na hIodáile
31 Deireadh Fómhair 1922 – 17 Meitheamh 1924
← Paolino TaddeiLuigi Federzoni →
Príomh-Aire de Ríocht na hIodáile
31 Deireadh Fómhair 1922 – 25 Iúil 1943
← Luigi FactaPietro Badoglio →
Aire Gnóthaí Eachtracha de Ríocht na hIodáile
31 Deireadh Fómhair 1922 – 17 Meitheamh 1924
← Carlo SchanzerBenito Mussolini →
Comhalta de Chomhlachas Teachtaí de Ríocht na hIodáile
11 Meitheamh 1921 – 25 Eanáir 1924
Téarma parlaiminte: 26th Legislature of the Kingdom of Italy (en) Aistrigh
Cuir in eagar ar Wikidata
Faisnéis phearsanta
Scoil a d'fhreastail sé/síOllscoil Lausanne - eolaíocht shóisialta (1904–1904) Cuir in eagar ar Wikidata
Áit chónaithePalazzo Venezia (en) Aistrigh
Teanga dhúchaisan Iodáilis
Dath súileDúdhonn
Dathán gruaigeGruaig chiardhonn
Gníomhaíocht
Suíomh oibre Milano
An Róimh Cuir in eagar ar Wikidata
Gairmiriseoir, polaiteoir, múinteoir, faisistí Cuir in eagar ar Wikidata
Tréimhse oibre1902 –  1945
FostóirAvanti! Cuir in eagar ar Wikidata
Ball de pháirtí polaitíochtaRepublican Fascist Party (en) Aistrigh (1943–1945)
An Páirtí Náisiúnta Faisisteach (1921–1943)
Fasci Italiani di Combattimento (1919–1921)
Páirtí Sóisialach na hIodáile (1901–1914)
Partito Fascista Rivoluzionario Cuir in eagar ar Wikidata
Ball de
GluaiseachtItalian nationalism (en) Aistrigh agus Faisisteachas
TeangachaAn Fhraincis, an Iodáilis agus an Ghearmáinis
Gairm mhíleata
Brainse míleataItalian Air Force (en) Aistrigh, Royal Italian Air Force (en) Aistrigh agus Voluntary Militia for National Security (en) Aistrigh
Céim mhíleataAn chéad mharascail na himpireachta Cuir in eagar ar Wikidata
CoinbhleachtAn Chéad Chogadh Domhanda, An Dara Cogadh Domhanda, Greco-Italian War (en) Aistrigh, Italian invasion of Albania (en) Aistrigh, Second Italo-Ethiopian War (en) Aistrigh agus Italian Front (en) Aistrigh
Teaghlach
CéileIda Dalser
Rachele Mussolini (1915–1945) Cuir in eagar ar Wikidata
PáirtíMargherita Sarfatti
Ida Dalser (1914–1915)
Clara Petei (1932–1945) Cuir in eagar ar Wikidata
PáisteBruno Mussolini
 ( Rachele Mussolini)
Anna Maria Mussolini
 ( Rachele Mussolini)
Romano Mussolini
 ( Rachele Mussolini)
Vittorio Mussolini
 ( Rachele Mussolini)
Edda Mussolini
 ( Rachele Mussolini)
Benito Albino Dalser
 ( Ida Dalser) Cuir in eagar ar Wikidata
AthairAlessandro Mussolini  agus Rosa Maltoni
SiblínEdvige Mussolini agus Arnaldo Mussolini
Duine muintearthaGaleazzo Ciano (mac cleamhnais)
Alessandra Mussolini (gariníon)
Romano Floriani Mussolini (fionnó) Cuir in eagar ar Wikidata
Croineolaíocht
25 Iúil 1943Fall of the Fascist regime in Italy (en) Aistrigh
27 Deireadh Fómhair 1922-30 Deireadh Fómhair 1922March on Rome (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Gradam a fuarthas
Síniú


IMDB: nm0615907 Allocine: 26574
Musicbrainz: 41366462-ff3a-45a8-91d9-c40c259b5637 Discogs: 329835 Find a Grave: 11638 Cuir in eagar ar Wikidata

B'é Benito Amilcare Andrea Mussolini, deachtóir na hIodáile agus bunaitheoir an Fhaisisteachais[1]. Rugadh é i Dovia di Predappio, Forlì, ar an 29 Iúil 1883 agus cuireadh chun báis é i Giulino di Mezzegra, Como, ar an 28 Aibreán 1945. Bhí sé i gceannas ar an Iodáil idir 1922 agus 1943.

1922: Máirseáil ar an Róimh
1922: Máirseáil ar an Róimh

Tús a shaoil[cuir in eagar | athraigh foinse]

Mac le gabha dubh Sóisialach ab ea Mussolini. Rugadh i réigiún ar a dtugtar Romagna é agus bhí cáil ar an réigiún sin mar gheall ar fhoréigean a bhain le cúrsaí talún. Cuireadh athair agus seanathair Mussolini sa phríosún de bharr gur Shóisialaithe iad. Bhí sé ina Shóisialach freisin nuair a bhí sé óg, ach tháinig athrú ar a chuid smaointí polaitiúla le linn an Chéad Chogadh Domhanda.

Máirseáil ar an Róimh, 1922ː Mussolini, á thionlacan ag Emilio De Bono, Italo Balbo agus Cesare Maria De Vecchi le linn na Máirseála ar an Róimh.[2]

Faisisteachas[cuir in eagar | athraigh foinse]

Bhunaigh Mussolini an Fasci Italiani di Combattimento i 1919, a athraíodh go dtí Páirtí Náisiúnta an an Fhaisisteachais i 1921. Tagann an focal ón ghluaiseacht a chuir Benito Mussolini chun cinn. Ba iad na fasces siombail d’údarás sa tSean-Róimh.


Chabhraigh fadhbanna eacnamaíochta agus neamhsheasmhacht pholaitiúil na hIodáile iarchogaidh le fás na Faisistigh

Benito Mussolini le Rachele, Edda, Bruno agus Vittorio ar saoir i Levanto, 1923.

Ar an 28 Deireadh Fómhair 1922, threoraigh Benito Mussolini, 30,000 fear i máirseáil ar an Róimh.[2]

Trí lá níos déanaí, ar 31 Deireadh Fómhair, tháinig Mussolini chun cumhacht ar iarratas Rí Victor Emmanuel III, le cuidiú ó na Léinte Dubha .Cé gur beag an bhagairt mhíleata a bhain leis na máirseálaithe, ghair an Rí Victor Emmanuel III ar Mhussolini a bheith ina Phríomh-Aire.[2]

Deachtóireacht[cuir in eagar | athraigh foinse]

Agus é ina phríomh-aire, bhunaigh sé deachtóireacht ollsmachtach san Iodáil. Ar 3 Eanáir 1925, d'fhógair Mussolini go raibh sé ag glacadh cumhachtaí deachtóireachta chuige féin.

Bhunaigh Mussolini an Stát Corparáideach; thóg sé bóithre agus dhraenáil sé na riasca Pontine in aice leis an Róimh.

Ar 7 Aibreán 1926, rinne bean Éireannach, Violet Gibson, iarracht Benito Mussolini a fheallmharú.[3] Theip uirthi.

Féach ar Mhussolini, agus éist leis, i mBéarla, sa bhliain 1927, anseo.[4]

Sa bhliain 1929, shínigh Mussolini Concordat agus Conradh na Laitéirne leis an Phápa. Chuir seo deireadh le haighneas a bhí idir an stát agus an Eaglais a mhair ó bhí 1870 ann. D'aithin an stát Cathair na Vatacáine mar thír neamhspleách agus ceadaíodh múineadh an reiligiúin i scoileanna stáit. Íocadh cúiteamh don Phápa as talamh a chaill sé.

Benito Mussolini le Adolf Hitler.

Cogadh[cuir in eagar | athraigh foinse]

Sna 1930í, mhéadaigh Mussolini ar chumhacht na hIodáile trí ionradh a dhéanamh ar an Aibisín agus trí chuidiú le Franco i gCogadh Cathartha na Spáinne. Cé go raibh sé amhrasach faoi Adolf Hitler ar dtús agus gur amharc sé air mar bhagairt, d'éirigh sé cairdiúil leis de réir a chéile. Shínigh an bheirt cheannairí Ais na Róimhe-na Beirline agus Comhaontú na Cruaiche agus bhí siad mar chomhghuaillithe.

Thug sé an Iodáil isteach sa Dara Cogadh Domhanda sa bhliain 1940, agus bhí an cogadh tubaisteach don tír. Bhí Mussolini curtha as cumhacht sa bhliain 1943 nuair a thosaigh na Comhghuaillithe ag déanamh ionsaithe ar an tír. Gabhadh Mussolini ar an 25 Iúil 1943 agus cuireadh as oifig é. Ach dhá mhí níos déanaí, rinne na Naitsithe tarrtháil air, ar an 12 Meán Fómhair 1943. An stát a bhí ann a bhí ar teaghrán ag na Naitsithe, agus bhí cuma puipéid ar Mussolini ón lá sin amach.

Feallmharú[cuir in eagar | athraigh foinse]

Benito Mussolini crochta, in éineacht le Claretta Petacci (i lár) agus faisistí eile, i bPiazzale Loreto, Milan, 29 Aibreán 1945.

Lámhachadh Benito Mussolini i gComo ar an 28 Aibreán 1945. Crochadh a chorp, in éineacht le Claretta Petacci agus faisistigh eile, i bPiazzale Loreto, Milano, an lá dár gcionn (29 Aibreán).

Féach freisin[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tagairtí[cuir in eagar | athraigh foinse]

  1. "biography.com". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2017-04-26. Dáta rochtana: 2017-04-09.
  2. 2.0 2.1 2.2 COBÁC (2016). "DEICH mBLIANA na gCUIMHNEACHÁN". Dáta rochtana: 2021.
  3. The Woman Who Shot Mussolini, The Guardian, 27 Feabhra 2010
  4. Fox Movietone (M.F. 1927). "Benito Mussolini: oráid 'Make America Great'". Dáta rochtana: 2022.