Jump to content

Z-Bósón

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
(Athsheolta ó Z-cháithnín)
Bosca Sonraí CáithnínZ-Bósón
Rangúbósón W nó Z, cáithnín fíorneodrach, bósón tomhais agus cáithníní bunúsacha Cuir in eagar ar Wikidata
idirghníomhaíochtaíidirghníomhú lag, imtharraingt agus idirghníomhú lag Cuir in eagar ar Wikidata
FrithcháithnínZ-cháithnín Cuir in eagar ar Wikidata
Lucht leictreach0 Cuir in eagar ar Wikidata
Guairne1 Cuir in eagar ar Wikidata
Isoespín0 Cuir in eagar ar Wikidata
Forshiméadrachtzino (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Uimhir Monte Carlo23 Cuir in eagar ar Wikidata

Cáithnín fonúicléach a iompraíonn an fórsa núicleach lag idir cáithníní cóngaracha. Neodrach ó thaobh luchta, guairne 1. Tá páirt ag an bhfórsa lag seo sa radaighníomhaíocht. Réamhinsíodh go raibh a leithéid de cháithnín ann ó theoiric Glashow-Weinberg-Salam, agus go nginfí iad dá n-imbhuailfeadh leictreoin dhiúltacha i gcoinne posatrón dearfach. Bósón ollmhór atá ann, 100 oiread níos mó ná prótón, le mais beagnach chomh mór le mais adamh airgid. Ceaptar go raibh sé flúirseach sa luath-Chruinne. Freagraíonn na Z-cháithníní do na buntuiscintí ar conas a cheanglaíonn na cáithníní bunúsacha go léir le chéile. Déantar na turgnaimh seo le luasairí cáithníní, mar atá i CERN sa Ghinéiv mar ar cruthaíodh iad go saorga den chéad uair i 1983. Díscaoileann sé ina leictreon is ina phosatrón, ina mhuón is ina fhrithmhúón, nó ina neoidríonó is ina fhrithneoidríonó. Tá tuilleadh turgnamh ar siúl chun airíonna eile na Z-cháithníní a dhéanamh amach.[1]

  1. Hussey, Matt (2011). "Z-cháithnín". Fréamh an Eolais. Coiscéim. p. 710.