Murray Gell-Mann

Murray Gell-Mann

(2012)
Beathaisnéis
Breith	15 Meán Fómhair 1929 Manhattan Íochtair, New York
Bás	24 Bealtaine 2019 89 bliana d'aois Santa Fe, New Mexico
Áit adhlactha	Red Butte Cemetery (en)
Comhalta boird Smithsonian Institution
31 Lúnasa 1974 – 1988
Faisnéis phearsanta
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Ollscoil Yale Columbia Grammar & Preparatory School (en) Ollscoil Yale Institiúid Teicneolaíochta Massachusetts Jonathan Edwards College (en)
Comhairleoir dochtúireachta	Victor Weisskopf
Áit chónaithe	Stáit Aontaithe Mheiriceá
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Fisic cháithníní agus fisic
Gairm	scríbhneoir neamhfhicsin, taighdeoir, fisiceoir teoiriciúil, fisiceoir
Fostóir	Ollscoil Chicago California Institute of Technology
Ball de	An Cumann Ríoga Indian National Science Academy (en) Cumann Meiriceánach na Fealsúnachta Cumann Meiriceánach um Chur Chun Cinn na hEolaíochta Acadamh Ealaíona agus Eolaíochtaí Mheiriceá Cumann Fisice Mheiriceá Acadamh Rúiseach na nEolaíochtaí Acadamh Náisiúnta na nEolaíochtaí JASON (en)
Mac/iníon léinn de chuid	Victor Weisskopf agus Enrico Fermi
Mac/iníon léinn	Kenneth G. Wilson agus Sidney Coleman
Teangacha	Béarla
Saothar
Mac léinn dochtúireachta	Sidney Coleman, Kenneth G. Wilson, James Hartle, Jon Mathews, Todd Andrew Brun, Cosmas Zachos, Philip Moss Platzman, Samuel Morris Berman, Carl Iddings, Henry Hoyt Hilton, Donald F. DuBois, Kenneth Young, Rod Crewther, Christopher T. Hill, William C. Davidon agus Norman Dombey
Suíomh a chartlainne	Smithsonian Institution Archives (en)
Teaghlach
Céile	J. Margaret Dow Marcia Southwick
Gradam a fuarthas (2014)  Bonn Helmholtz (2005)  Daonnachaí na Bliana (2004)  William Procter Prize for Scientific Achievement (en) (20 Aibreán 1978)  Ball Eachtrach den Chumann Ríoga (1971)  Comhaltacht Ghuggenheim (1969)  Duais Nobel san Fhisic (1968)  John J. Carty Award for the Advancement of Science (en) (1967)  Bonn Franklin (1966)  Gradam Cuimhneacháin Richtmyer (1966)  Ernest Orlando Lawrence Award (en) (1959)  Dannie Heineman Prize for Mathematical Physics (en)  dochtúireacht oinigh ó Ollscoil Oxford  dochtúireacht oinigh ó Ollscoil Columbia  docteur honoris causa de l'université de Floride (fr)  dochtúireacht oinigh ó Ollscoil Cambridge  Bonn Albert Einstein  Fellow of the Committee for Skeptical Inquiry (en)  Comhalta de Chumann Fisice Mheiriceá  Comhalta d'Acadamh Ealaíona agus Eolaíochtaí Mheiriceá  dochtúireacht oinigh ó Ollscoil Chicago  Fellow of Pakistan Academy of Sciences (en)  dochtúireacht oinigh ó Ollscoil Yale
Ainmnithe do (1965) Duais Nobel san Fhisic (1964) Duais Nobel san Fhisic (1961) Duais Nobel san Fhisic (1960) Duais Nobel san Fhisic
Síniú
Suíomh gréasáin	tuvalu.santafe.edu…

Fisicí teoiriciúil a rugadh i Nua-Eabhrac is ea Murray Gell-Mann (a rugadh ar 15 Meán Fómhair 1929). I 1953 thug sé isteach coincheap an choimhthís, uimhir chandamach nua is gá a imchoimeád in aon idirghníomhú núicléach láidir idir buncháithníní. Bhain sé feidhm as an gcoimhthíos —mar a rinne Yuval Ne'eman, neamhspleách air — chun méasóin, núicléóin (prótóin is neodróin) agus hipearóin a rangú. Bhí siad in ann réamhinsintí a dhéanamh maidir le núicléis, ar an dóigh chéanna a ndearna Dmitri Mendeleev maidir leis na dúile le clár peiriadach na ndúl. Réamhinis sé an cáithnín óimige-míneas (ω-), agus braitheadh i dturgnaimh é i 1964. Le George Zweig, thug sé isteach coincheap an chuairc, gach ceann le trian de lucht an leictreoin agus uimhir baróin ar leith. 6 chuarc a réamhinis siad: íoschuarc, uaschuarc, cuarc coimhthíoch, briochtchuarc, bunchuarc, is barrchuarc. Bhuaigh sé Duais Nobel na Fisice i 1969 as seo.