Impireacht na Breataine
Impireacht na Breataine | |||||
---|---|---|---|---|---|
British Empire (en) | |||||
|
|||||
Aintiún | God Save the King | ||||
Suíomh | |||||
| |||||
Príomhchathair | Londain | ||||
Daonra | |||||
Iomlán | 680,000,000 (1922) | ||||
• Dlús | 18.28 hab./km² | ||||
Teanga oifigiúil | Béarla | ||||
Tíreolaíocht | |||||
Achar dromchla | 37,200,000 km² | ||||
Ar theorainn le | |||||
Sonraí stairiúla | |||||
Leanann sé/sí | English overseas possession (en) | ||||
Cruthú | 1583 | ||||
Díscaoileadh | 1997 | ||||
Eagraíocht pholaitiúil | |||||
Córas rialtais | monarcacht bhunreachtúil | ||||
Eacnamaíocht | |||||
Airgeadra | punt steirling | ||||
Aitheantóir tuairisciúil | |||||
I mbarr a réime, ba í Impireacht na Breataine an impireacht ba mhó agus an stát ba chumhachtaí ar domhan. Sa bhliain 1922 bhí tuairim is ceathrú de thailte agus de dhaonra an domhain faoi smacht na Ríochta Aontaithe. Tá oidhreacht na himpireachta an-tábhachtach fós ó thaobh na teanga, na polaitíochta agus an chultúir de.
Stair
[cuir in eagar | athraigh foinse]Bhunaigh Sasana go leor coilíneachtaí agus postanna trádála sa 16ú agus sa 17ú haois agus ba iad na críocha seo príomhbhunús na hImpireachta. Cailleadh na Stáit Aontaithe i ndeireadh na 18ú haoise, ach dhírigh an Bhreatain a haigne ar an Aigéan Ciúin, an Áise agus an Afraic. I ndiaidh buachan i gCogaí Napoléon, bhí sí ar an stát ba chumhachtaí ar domhain ar feadh 100 bliain.
Chuir fás na Gearmáine agus na Stát Aontaithe deireadh le forlámhas eacnamaíochta na Breataine. Bhí an Chéad Chogadh Domhanda agus an Dara Cogadh Domhanda an-deacair, agus in ainneoin an bhua is ag dul i laige a bhí sí. Bain formhór na gcoilíneachtaí neamhspleáchas amach san fhichiú céad. Tá cuid mhaith díobh ina mball den Chomhlathas fós.
Naisc sheachtracha
[cuir in eagar | athraigh foinse]- La dynamique de la puissance britannique pendant l'Âge victorien, 1837-1901 Curtha i gcartlann 2009-10-07 ar an Wayback Machine
- The British Empire. An Internet Gateway
- The British Empire
- The British Empire audio resources at TheEnglishCollection.com Curtha i gcartlann 2012-12-05 at Archive.today
Leabharliosta
[cuir in eagar | athraigh foinse]Béarla
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Nicholas Canny: The Origins of Empire. In: The Oxford History of the British Empire. Band I, Oxford University Press, Oxford 1998, ISBN 0-19-924676-9.
- PJ Marshall: The Eighteenth Century. In: The Oxford History of the British Empire. Band II, Oxford University Press, Oxford 1998, ISBN 0-19-924677-7.
- Andrew Porter: The Nineteenth Century. In: The Oxford History of the British Empire. Band III, Oxford University Press, Oxford 1998, ISBN 0-19-924678-5.
- Judith Brown: The Twentieth Century. In: The Oxford History of the British Empire. Band IV, Oxford University Press, Oxford 1998, ISBN 0-19-924679-3.
- Niall Ferguson: Colossus: The Price of America's Empire. Penguin Books, London 2004, ISBN 1-59420-013-0.
- Niall Ferguson: Empire: The Rise and Demise of the British World Order and the Lessons for Global Power. Basic Books, New York 2004, ISBN 0-465-02329-0.
- James Olson: Historical Dictionary of the British Empire. Greenwood Publishing Group, Santa Barbara 1996, ISBN 0-313-29366-X.
- Simon Smith: British Imperialism 1750-1970. Cambridge University Press, Cambridge 1998, ISBN 0-521-59930-X.
- Lawrence James: The Rise and Fall of the British Empire. St. Martin's Griffin, New York 1997, ISBN 0-312-16985-X.
- Nigel Dalziel: The Penguin Historical Atlas of the British Empire. Penguin Books, London 2006, ISBN 0-14-101844-5.
- Trevor Owen Lloyd: The British Empire 1558-1995. Oxford University Press, Oxford 1996, ISBN 0-19-873134-5.
- Roger Louis: Ends of British Imperialism: The Scramble for Empire, Suez and Decolonization. I. B. Tauris, New York 2006, ISBN 1-84511-347-0.
- PJ Marshall: The Cambridge Illustrated History of the British Empire. Cambridge University Press, Cambridge 1996, ISBN 0-521-00254-0.
Gearmáinis
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Claudia Schnurmann: Vom Inselreich zur Weltmacht. Kohlhammer, Stuttgart 2001, ISBN 3-17-016192-X.
- Peter Wende: Das Britische Empire, Geschichte eines Weltreichs. C. H. Beck, München 2008, ISBN 978-3-406-57073-5.
Fraincis
[cuir in eagar | athraigh foinse]- Albert Demangeon, L'Empire britannique. Étude de géographie coloniale, Paris, Armand Colin, 1923, 280 p. (réédité)